بررسی صحت بیعت امام سجاد با یزید
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام سجاد،
یزید بن معاویه،
بیعت.
پرسش: آیا بیعت امام سجاد (علیه‌السّلام) با یزید بن معاویه و عدم مخالفت در تمامی عمر ایشان، نشانگر تائید خلافت و مشروعیت حکومت یزید بن معاویه می‌باشد؟
پاسخ اجمالی: با توجه به سخنرانی امام در
شام و اتفاقات مجلس یزید و رسوایی یزید توسط حضرت، به طور آشکار می‌توان گفت که امام هیچ‌گاه با یزید بیعت نکرده و حکومت وی را مشروع ندانسته است. قیام امام حسین علیه یزید، خبر دادن
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از عدم مشورعیت حکومت یزید، اینها همه بیان‌گر عدم مشروعیت حکومت یزید است؛ علاوه بر این، بیان علمای اهل سنت نیز هست که یزید را شایسته
خلافت نمی‌دانند؛ زیرا فسق و ظلم یزید زیاد و غیر قابل توجیه است.
امام علی بن الحسین زین العابدین (علیه‌السّلام) هیچ گاه با یزید بیعت نکرده و حکومت وی را مشروع ندانست. این مهم از کلمات وی در شام و حوادث مجلس یزید و پس از آن به وضوح دیده می‌شود؛ علاوه بر این پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از عدم مشروعیت حکومت یزید بن معاویه خبر داده بود. تقریباً همه علمای اهل سنت او را شایسته خلافت نمی‌دانند؛ زیرا فسق و ظلم یزید زیاد و غیر قابل توجیه است. با این حال چگونه ممکن است امام سجاد (علیه‌السّلام) با یزید بیعت کند. بعلاوه در منابع هیچ خبری از بیعت حضرت با یزید دیده نمی‌شود.
قیام امام حسین (علیه‌السّلام) علیه حکومت یزید بن معاویه نشانه عدم مشروعیت حکومت او از طرف
اهل بیت (علیه‌السّلام) را اعلام کرد، و بدون تردید در رسوایی یزید بعد از
شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) بیشترین نقش را امام علی بن حسین (علیه‌السّلام) داشتند.
بعد از عاشورا، روش مبارزه با حکومت
بنی‌امیه تغییر می‌کند و امام سجاد (علیه‌السّلام) و
زینب (سلام‌الله‌علیها) با سخنان خود و رسانیدن پیام خون شهیدان به مردم به مبارزه‌ای گسترده دست می‌زنند. امام سجاد (علیه‌السّلام) با وجود عشق و علاقه به شهادت، بنا به مصلحت الهی
روز عاشورا از شهادت محفوظ ماندند، ولی رسالت بزرگتری را انجام دادند و آن رسانیدن پیام شهدا و بیان حقایق عاشورا بود. بیعت با یزید به منزله ضایع کردن خون شهدای کربلاست و امام سجاد (علیه‌السّلام) که منادی
عدالت و پیام رسان عاشورا حسینی است نمی‌تواند بیعت کند؛ زیرا بیعت کردن به معنی تایید کشتار جنایت‌بار عاملان یزید در کربلاست.
از طرف دیگر امام سجاد (علیه‌السّلام) در
صحیفه سجادیه اینگونه می‌فرماید:
«بار خدایا مرا به
جهاد با دشمنانت در راه خودت، ...... یاری بفرما، که با کمکش در زمره سعادت‌یافتگان از دوستانت در آییم و در زمره کسانی که با شمشیر دشمنانت شهادت یافته‌اند قرار گیریم.»
و در جایی دیگر می‌فرمایند که: «القتل لَنا عادة و کرامتنا الشهادة؛ کشته شدن عادت ما و شهادت باعث کرامت ما می‌باشد.»
دعاهای امام سجاد (علیه‌السّلام) و گریه‌های او بر
شهدای کربلا از هر شمشیری برنده‌تر بود و جهان اسلام را تحت تاثیر قرار داد، چنان که این عمل و بیان فاجعه عاشورا باعث شد که علماء تشیع و اهل سنت حکومت یزید را غیر مشروع بدانند و
لعن بر او را جایز بشمارند. حکومتی که مشروعیت او از زمان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و زبان آن حضرت زیر سئوال رفته بود.
نبی اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند که: «اول من یبدل سنتی رجل من بنی‌امیه یقال له یزید؛ اول کسی که سنت مرا تغییر می‌دهد مردی از بنی‌امیه بنام یزید می‌باشد.»
صحیح بخاری که همه علمای اهل سنّت، در صحت تمام روایات آن، اتفاق نظر دارند، یزید را باعث گمراهی و هلاکت امت معرفی می‌کند.
ابن خلدون می‌گوید: «اجماع مسلمانان حکم به فسق یزید کرده‌اند و با وجود این اجماع یزید صلاحیت رهبری جهان اسلام را ندارد...»
تفتازانی نیز چنین بیان می‌کند: «رضایت یزید بر قتل (امام) حسین و امر او به این قتل و اهانت یزید به اهل بیت (علیه‌السّلام) بین مسلمین
متواتر است پس یزید برای ما شأنی ندارد بلکه
ایمان او نیز صحیح نمی‌باشد. و سپس می‌گوید «لعنة الله علیه و علی انصاره و اعوانه»
علاوه بر اینها علماء دیگر
اهل سنت از جمله:
ابن حزم،
شوکانی،
جاحظ،
ابن عماد،
محمد عبده،
ابن تفربردی حنفی،
و... حکم به
کفر و جواز لعن بر یزید داده‌اند.
و فرزند ابن جوزی نقل می‌کند که: از
ابن جوزی درباره لعن یزید سئوال شد. وی گفت:
احمد بن حنبل (که یکی از چهار امام اهل سنت است) اجازه لعن او را داده است.
بنابراین با وجود تصریح علمای اهل سنت بر فسق یزید و اجازه لعن او، چگونه ممکن است امام سجاد (علیه‌السّلام) با او بیعت کند بعلاوه اینکه تمام شهدای کربلا شجاعانه در مقابل حاکمیت نامشروع یزید ایستادند و در راه این عقیده، جان خود را نیز فدا کردند. چگونه ممکن است حضرت امام سجاد (علیه‌السّلام) همه این خون‌ها را نادیده بگیرد و با چنین حاکمی بیعت کند. همچنین در منابع کهن نیز خبری که این بیعت را تایید کند وجود ندارد. آنچه هست افشاگری مبارزه فرهنگی حضرت را می‌رساند.
۱. رسول جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه.
۲. مهدی پیشوایی، سیره پیشوایان .
۳. عباس قمی، منتهی الآمال .
۴. باقر شریف قرشی، تحلیلی از زندگانی امام سجاد (علیه‌السّلام)، ترجمه محمدرضا عطایی.
سایت اندیشه قم، برگرفت از مقاله "بررسی صحت بیعت امام سجاد با یزید"، تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۱/۰۴.
