بالا بردن میت در تشییع جنازه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تشییع جنازه، قبر، میت، ذکر.
پرسش: وقتی کسی از
دنیا می‌رود، در منزلش او را سه بار بالا می‌برند و «
لا اله الا الله» می‌گویند و وقتی که در قبرستان می‌برند، او را در آنجا نیز بالا می‌برند و سه بار می‌گویند «لا اله الا الله». این کار برای چیست؟
پاسخ: درباره بالا بردن جنازه میت در خانه‌اش باید گفت در آداب
تشییع جنازه اسلامی، چنین چیزی وارد نشده است و اگر در جایی چنین سنتی مرسوم باشد، مربوط به آداب تشییع جنازه اسلامی نیست.
اما درباره اینکه میت را نزدیک
قبر سه مرتبه به روی
زمین بگذارند و این مکث مختصر در هنگام دفن میت رعایت شود و با تعجیل رو به سوی قبر نروند، هم در کتب فقهی و هم در
احادیث فراوانی آمده است. پس از آنجا که قبر هول و هراس‌هایی دارد، باید میت را به‌تدریج وارد کنند تا آمادگی برای سؤال و جواب پیدا کند.
اما درباره ذکری که هنگام تشییع جنازه می‌گویند، این نکته لازم است که در آداب تشییع جنازه آمده است که به
یاد خدا باشند و بگویند: «
بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ و صَلی اللهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» و ذکر «لاَ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ» به خصوص وارد نشده است؛ اما از باب
ذکر خدا و شعاری برای دعوت
مؤمنین به تشییع جنازه، اشکالی در آن وجود ندارد.
درباره آداب تشییع جنازه چند مورد را بیان می‌کنیم:
در این باره باید گفت در آداب تشییع جنازه اسلامی چنین چیزی وارد نشده است که میت را در خانه‌اش سه مرتبه بالا آورده و بر زمین بگذارند و اگر در جایی چنین سنتی مرسوم باشد، مربوط به آداب تشییع جنازه اسلامی نیست.
اما درباره اینکه
میت را نزدیک قبر سه مرتبه به روی زمین می‌گذارند، باید گفت در این باره
احادیث فراوانی وارد شده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: «هنگامی که برادرت را نزدیک قبر آوردی، او را ناگهانی وارد نکن. او را به فاصله دو یا سه
ذراع از قبر روی زمین بگذار تا آمادگی برای او فراهم شود ...».
و در
روایت دیگری وارد شده است: «وقتی که میت را به طرف قبر آوردی، او را ناگهانی وارد قبر مکن؛ چراکه قبر هول‌ها و ترس‌های بزرگی دارد و باید از هول و
ترس مطلع به (خدا) پناه ببری؛ ولی او را نزدیک قبر بر زمین بگذار و کمی صبر کن؛ سپس او را به آهستگی و به تدریج جلو ببر و مقداری بر او
صبر کن تا آمادگی پیدا کند؛ سپس او را به طرف قبر ببر».
اینکه مکث مختصری در هنگام دفن میت رعایت شود و با تعجیل رو به سوی قبر نروند، در
کتب فقهی هم آمده است؛ از جمله اینکه حضرت
امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) در
تحریرالوسیله می‌فرمایند:
«و از جمله اینکه او را ناگهانی و با شتاب وارد قبر نکند. بلکه به فاصله دو یا سه ذراع کنار قبر قرار می‌دهند و بعد از صبر مختصر، مقدار کمی جلوتر می‌آورند و صبر می‌کند؛ سپس او را در لبه قبر قرار می‌دهند، تا آمادگی لازم برای سؤال پیدا کند؛ زیرا قبر دارای هول‌های عظیم و بزرگ است که از آنها به
خدا پناه می‌بریم ...».
شهید ثانی (رحمة‌الله‌علیه) نیز در
شرح لمعه می‌فرماید: (از آداب
دفن میت) قرار دادن جنازه نزد قبر به فاصله دو ذراع یا سه مرتبه، پایین پا است ...».
پس، از این
روایات و مطالب فقهی برداشت می‌شود که قبر دارای هول و هراس‌هایی است که باید میت را به‌تدریج وارد کنند که آمادگی برای سؤال و جواب پیدا کند.
چنانچه مرحوم
علامه محمدتقی مجلسی (رحمة‌الله‌علیه) فرموده‌اند: «و اندک زمانی صبر می‌کند تا
استعداد دخول (ورود به قبر را) را بگیرد؛ چنانچه بسیار است که شخصی را به نزد حاکمی قهار می‌برند، از خوف لال می‌شود و اگر اندک زمانی صبر کند و مرتبه مرتبه برود، بر او نمی‌نماید.
اما درباره ذکری که هنگام تشییع جنازه می‌گویند، این نکته لازم است که در آداب تشییع جنازه آمده است که به
یاد خدا باشند و بگویند: «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ و صَلی اللهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ»
و ذکر «لاَ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ» به خصوص وارد نشده است؛ اما از باب
ذکر خدا و شعاری برای دعوت
مؤمنین به تشییع جنازه اشکالی در آن وجود ندارد.
۱. ابن‌بابویه، محمد بن علی، علل الشرایع، دارالحجة للثقافه، ۱۴۱۶ق.
۲. امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه)، سیدروح‌الله، تحریرالوسیلة، تهران مکتبة الاعتماد، ۱۴۰۷ ق/ ۱۳۶۶ش.
۳. رساله‌های عملیه مراجع تقلید.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «بالا بردن میت در تشییع جنازه»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۶/۰۷.
