باب الحوائج
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام کاظم علیه‌السلام،
باب الحوائج، حضرت
اباالفضل العباس،
حضرت نوح.
پرسش: لقب باب الحوائج را چه کسی به باب الحوائجین داده است؟
پاسخ:
حوائج جمع حاجه یا حائجه به‌معنای
نیاز و خواسته است.
باب الحوائج یعنی کسی که برای برآورده شدن نیازها و خواسته‌ها به او
متوسل می‌شوند و ناامید برنمی‌گردند.
حضرت
امام کاظم ـ علیه‌السلام ـ و حضرت ابوالفضل العباس ـ علیه‌السلام ـ به این
لقب در میان مردم مشهور شده‌اند؛ همچنان‌که در برخی کتب به این مطلب اشاره شده است.
در مورد امام
کاظم ـ علیه‌السلام ـ صاحب شرح منهاج الکرامه از ابن جوزی نقل می‌کند:...
... و هو المعروف بباب الحوائج لانه ما خاب المتوسل به فی قضاء حاجته قطّ؛
یعنی (امام کاظم علیه‌السلام) به باب الحوائج معروف هستند؛ برای اینکه هیچ
توسل کننده‌ای در برآورده شدن خواسته‌اش از ایشان نا
امید نشده است.
و صاحب شرح احقاق الحق از ابن صالحه نقل می‌کند:
... و یعرف بالعراق بباب الحوائج الی الله لنحج مطالب المتوسلین الی الله تعالی به؛
یعنی حضرت امام کاظم ـ علیه‌السلام ـ در
عراق به باب الحوائج مشهور است؛ به‌خاطر برآورده شدن خواسته‌های
متوسلین به ایشان به‌سوی خدای تعالی.
و در مورد حضرت
ابوالفضل العباس ـ علیه‌السلام ـ صاحب کتاب
شهدای اهل‌بیت نقل می‌کند: «... و هو من اکثر القابه شیوعا و انتشاراً بین الناس فقد آمنوا و ایقنوا انّه ما قصده ذو حاجةٍ بنیةٍ خالصه الاّ قضی الله حاجته؛ یعنی لقب باب الحوائج از شایع‌ترین و مشهورترین لقب‌های ایشان است بین مردم و به تحقیق می‌دانند و یقین دارند که هیچ حاجت‌مندی با
نیت خالص به ایشان مراجعه نکرده مگر اینکه خدا حاجتش را برآورده کرده است.»
و هیچ روایتی پیدا نکردیم که یکی از
معصومین ـ علیهم‌السلام ـ این لقب را مختص به امام کاظم ـ علیه‌السلام ـ و
حضرت ابوالفضل ـ علیه‌السلام ـ کرده باشند؛ بلکه این القاب از طرف مردم به‌خاطر رفع حوائجشان از آن حضرات درباره آنها شهرت یافته.
ولی باید گفت طبق برخی روایات که
اهل‌سنت هم نقل کرده‌اند، این لقب را خدای تعالی به اهل‌بیت ـ صلوات‌الله‌علیهم ـ داده است. و حتی پیامبرانش را توسط اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ نجات داده است؛ مثل
حضرت آدم و
حضرت نوح ـ علی‌نبینا‌و‌آله‌و علیهما‌السلام ـ و سایر پیامبران علیهم‌السلام. ما فقط به یکی دو نمونه از این روایات اکتفا می‌کنیم:
علامه امینی ـ رحمة‌الله‌علیه ـ در الغدیر از فرائد السمطین در ضمن روایت مفصلی از
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ نقل می‌کند که خدای تعالی به حضرت
آدم ـ علیه‌السلام ـ فرمود:
... یا آدم هؤلاء صفوتی بهم انجیهم و بهم اهلکهم فاذا کان لک الی حاجةٌ فبهؤلاء توسَّل فقال النبی ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ... فمن کان الی الله حاجة فلیسأل بنا اهل البیت؛
یعنی، یا آدم! اینها برگزیدگان من هستند و به ایشان نجات می‌دهم و به ایشان هلاک می‌کنم آنها را و اگر حاجتی از من داشتی به ایشان توسل کن.
همچنان‌که معلوم شد خدای تبارک و تعالی در این روایت صراحتاً به پیامبرش می‌فرماید: اگر حاجتی از من داشتی، به ایشان متوسل شو.
و در مورد حضرت
نوح صاحب شرح احقاق الحق نقل می‌کند از
رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله: بعد از اینکه حضرت نوح ـ سلام‌الله‌علیه ـ کشتی را ساخت و میخ‌ها را به کشتی زد، پنج میخ به نام پنج تن به کشتی زد که پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در آخر این روایت مفصل فرموده‌اند: «و حملناه علی ذات الواح و دسر»:
الالواح خشب السفینه و نحن الدسر و لولانا ما سارت السفینه باهلها؛
منظور از الواح، چو‌ب‌های کشتی هستند و منظور از «دسر» در آيه شريفه ما هستيم و اگر ما نبوديم،
کشتی سرنشينانش را حرکت نمی‌داد.
سایت اندیشه قم
