• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اهل‌بیت در حدیث کسا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: حدیث کسا، اهل‌بیت، آیه تطهیر.

پرسش: حدیث کسا چگونه مؤید این است که «اهل البیت» در آیه تطهیر، علی و فاطمه و حسن و حسین هستند؟
«اِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکمُ الرّجْسَ اَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهّرَکمْ تَطْهِیراً؛ خدا فقط می‌خواهد آلودگی را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند.»



تعدادی حدیث از کتاب‌های اهل سنت، که نشان می‌دهد اهل‌بیت در حدیث کسا امام علی و همسر و دو فرزندش معرفی شده‌اند، بدین قرار است:

۱.۱ - روایات عطاء از ام‌سلمه

«عَطاءُ بنُ یسارٍ عَن امِّ سَلَمَةَ: فی بَیتی نَزَلَت: «انَّما یریدُ اللّهُ لِیذهِبَ عَنکمُ الرِّجسَ اهلَ البَیتِ و یطَهِّرَکم تَطهیراً». قالَت: فَاَرسَلَ رَسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌) الی عَلِی و فاطِمَةَ و الحَسَنِ و الحُسَینِ، فَقالَ: هؤُلاءِ اهلُ بَیتی.»
«عطاء بن یسار به نقل از ام سلمه: آیه شریفه: «انّما یریدُ اللّهُ لِیذْهِبَ عَنْکمْ الرِّجْسَ اهْلَ البیتِ و یطَهِّرَکم تَطْهیراً» در خانه من نازل شد. او می‌گوید: آن‌گاه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌) علی، فاطمه، حسن و حسین را حاضر کرد و فرمود: اینان اهل‌بیت من هستند.»

«عَطاءُ بنُ یسارٍ عن امِّ‌سَلَمَةَ: فی بَیتی نَزَلَت هذِهِ الآیةُ: «انَّما یریدُ اللّهُ لِیذهِبَ عَنکمُ الرِّجسَ اهلَ البَیتِ و یطَهِّرَکم تَطهیراً». قالَت: فَاَرسَلَ رَسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌) الی عَلِی و فاطِمَةَ و الحَسَنِ و الحُسَینِ (رِضوانُ اللّهِ) عَلَیهِم اجمَعینَ، فَقالَ: اللّهُمَّ هؤُلاءِ اهلُ بَیتی. قالَت امُّ‌سَلَمَةَ: یا رَسولَ اللّهِ، ما انَا مِن اهلِ البَیتِ؟ قالَ: انَّک اهلی خَیر، و هؤُلاءِ اهلُ بَیتی، اللّهُمَّ اهلی احَقُّ.»
«عطاء بن یسار به نقل از امّ‌سلمه: آیه: «انّما یریدُ اللّهُ لِیذْهِبَ عَنْکمْ الرِّجْسَ اهْلَ البیتِ و یطَهِّرَکم تَطْهیراً» در خانه من نازل شد. او می‌گوید: آن‌گاه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) علی، فاطمه، حسن و حسین (رضوان‌اللّه) علیهم اجمعین را حاضر کرد و فرمود: بار خدایا! اینان اهل‌بیت من هستند. امّ‌سلمه گفت: یا رسول اللّه! آیا من از اهل‌بیت نیستم؟ پیامبر فرمود: تو همسر من و بر خیری و اینان اهل‌بیت من هستند، بار خدایا! اهل‌بیت من سزاوارترند.»

۱.۲ - روایات ابو‌سعید از ام‌سلمه

«ابو سَعیدٍ الخُدرِی عَن امِّ‌سَلَمَةَ: نَزَلَت هذِهِ الآیةُ فی بَیتی: «انَّما یریدُ اللّهُ لِیذهِبَ عَنکمُ الرِّجسَ اهلَ البَیتِ و یطَهِّرَکم تَطهیراً». قُلتُ: یا رَسولَ اللّهِ، الَستُ مِن اهلِ البَیتِ؟ قالَ: انَّک الی خَیرٍ، انَّک مِن ازواجِ رَسولِ اللّهِ. قالَت: و اهلُ‌البَیتِ (علیه‌السّلام) رَسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و عَلِی و فاطِمَةُ و الحَسَنُ و الحُسَینُ.»
[۶] شافعی دمشقی، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ص۷۳، ح۱۰۶.
[۷] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۱۲۶.

«ابو‌سعید خدری به نقل از امّ سلمه: آیه: «انّما یریدُ اللّهُ لِیذْهِبَ عَنْکمْ الرِّجْسَ اهْلَ البیتِ» در خانه من نازل شد. عرض کردم: یا رسول اللّه! آیا من از اهل‌بیت نیستم؟ فرمود: تو بر خیری، تو از همسران پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هستی. امّ‌سلمه می‌گوید: اهل‌بیت (علیه‌السّلام)، پیامبر اکرم است و علی و فاطمه و حسن و حسین.»
«ابو سَعیدٍ الخُدرِی عَن امِّ‌سَلَمَةَ: لمَّا نَزَلَت هذِهِ الآیةُ «انَّما یریدُ اللّهُ لِیذهِبَ عَنکمُ الرِّجسَ اهلَ البَیتِ و یطَهِّرَکم تَطهیراً» دَعا رَسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) عَلِیا و فاطِمَةَ و حَسَناً و حُسَیناً، فَجَلَّلَ عَلَیهِم کساءً خَیبَرِیا، فَقالَ: اللّهُمَّ هؤُلاءِ اهلُ بَیتی، اللّهُمَّ اذهِب عَنهُمُ الرِّجسَ و طَهِّرهُم تَطهیراً. قالَت امُّ‌سَلَمَةَ: الَستُ مِنهُم؟ قالَ: انتِ الی خَیرٍ؛ ابو سعید خدری به نقل از امّ سلمه: هنگامی که آیه: «انّما یریدُ اللّهُ لِیذْهِبَ عَنْکمْ الرِّجْسَ اهْلَ البیتِ و یطَهِّرَکم تَطْهیراً» نازل شد، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) علی، فاطمه، حسن و حسین را فرا خواند و آنها را با عبای خیبری پوشاند و فرمود: بار خدایا! اینان اهل‌بیت من هستند. خدایا پلیدی را از ایشان دور کن و کاملاً پاکشان گردان. امّ‌سلمه گفت: آیا من از آنها نیستم؟ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: تو به سوی خیر و نیکی، روانی.»
«ابو سَعیدٍ الخُدرِی عَن امِّ‌سَلَمَةَ انَّ هذِهِ الآیةَ نَزَلَت فی بَیتِها: «انَّما یریدُ اللّهُ لِیذهِبَ عَنکمُ الرِّجسَ اهلَ البَیتِ و یطَهِّرَکم تَطهیراً؛ قالَت: و انَا جالِسَةٌ عَلی بابِ البَیتِ، فَقُلتُ: انَا یا رَسولَ اللّهِ الَستُ مِن اهلِ البَیتِ؟ قالَ: انَّک الی خَیرٍ، انتِ مِن ازواجِ النَّبِی. قالَت: و فِی البَیتِ رَسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و عَلِی و فاطِمَةُ و الحَسَنُ و الحُسَینُ رَضِی اللّهُ عَنهُم؛ ابو سعید خدری به نقل از امّ‌سلمه: این آیه: «انّما یریدُ اللّهُ لِیذْهِبَ عَنْکمْ الرِّجْسَ اهْلَ البیتِ ویطَهِّرَکم تَطْهیراً» در خانه او نازل شده است. امّ‌سلمه می‌گوید: من بر درِ خانه نشسته بودم، عرض کردم: یا رسول اللّه! آیا من از اهل‌بیت نیستم؟ فرمود: تو به سوی خیر، روانی، تو از همسران پیامبر هستی. امّ‌سلمه می‌گوید: این در حالی بود که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و علی و فاطمه و حسن و حسین (رضی‌اللّه‌عنهم) در خانه بودند.»

۱.۳ - روایت ابو‌هریره از ام‌سلمه

«ابو هُرَیرَةَ عَن امِّ‌سَلَمَةَ: جاءَت فاطِمَةُ الی رَسولِ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بِبُرمَةٍ لَها قَد صَنَعَت فیها عَصیدَةً تُحِلُّها عَلی طَبَقٍ، فَوَضَعَتهُ بَینَ یدَیهِ، فَقالَ: اینَ ابنُ عَمِّک و ابناک؟ فَقالَت: فِی البَیتِ، فَقالَ: ادعیهِم. فَجاءَت الی عَلِی، فَقالَت: اجِبِ النَّبِی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) انتَ و ابناک.
قالَت امُّ‌سَلَمَةَ: فَلَمّا رَآهُم مُقبِلینَ مَدَّ یدَهُ الی کساءٍ کانَ عَلَی المَنامَةِ، فَمَدَّهُ و بَسَطَهُ و اجلَسَهُم عَلَیهِ، ثُمَّ اخَذَ بِاَطرافِ الکساءِ الاَربَعَةِ بِشِمالِهِ، فَضَمَّهُ فَوقَ رُؤوسِهِم و اومَاَ بِیدِهِ الیمنی الی رَبِّهِ، فَقالَ: هؤُلاءِ اهلُ‌البَیتِ، فَاَذهِب عَنهُمُ الرِّجسَ و طَهِّرهُم تَطهیراً.»
«ابو‌هریره به نقل از امّ‌سلمه: فاطمه با دیگی نزد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمد که در آن کاچی درست کرده بود و آن را بر طبقی حمل می‌کرد. فاطمه (سلام‌الله‌علیها) آن را در پیش روی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نهاد. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: پسرعمو و دو پسرت کجایند؟ فاطمه عرض کرد: در خانه هستند. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: آنها را بخوان. فاطمه نزد علی آمد و عرض کرد: تو و دو پسرت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را پاسخ گویید. امّ‌سلمه می‌گوید: پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هنگامی که آنها را در حال آمدن دید دستش را دراز کرد تا عبایی را که بر بستر داشت برگیرد. پیامبر عبا را بگستراند و آنها را بر آن نشاند و سپس چهار طرف عبا را با دست چپ گرفت و آن را بر سر ایشان‌انداخت و با دست راست به‌درگاه خداوندی اشاره کرد و گفت: اینان اهل‌بیت هستند، پس پلیدی را از آنها دور کن و کاملاً پاکشان گردان.»

۱.۴ - روایت حکیم بن سعد

«حَکیمُ بنُ سَعدٍ: ذَکرنا عَلِی بنَ ابی‌طالِبٍ (رضی‌الله‌عنه) عِندَ امِّ‌سَلَمَةَ، قالَت: فیهِ نَزَلَت: «انَّما یریدُ اللّهُ لِیذهِبَ عَنکمُ الرِّجسَ اهلَ البَیتِ و یطَهِّرَکم تَطهیراً». قالَت امُّ‌سَلَمَةَ: جاءَ النَّبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) الی بَیتی، فَقالَ: لا تَاذَنی لِاَحَدٍ، فَجاءَت فاطِمَةُ، فَلَم استَطِع ان احجُبَها عن ابیها، ثُمَّ جاءَ الحَسَنُ، فَلَم استَطِع ان امنَعَهُ ان یدخُلَ عَلی جَدِّهِ وامِّهِ، و جاءَ الحُسَینُ، فَلَم استَطِع ان احجُبَهُ، فَاجتَمَعوا حَولَ النَّبِی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) عَلی بِساطٍ، فَجَلَّلَهُم نَبِی اللّهِ بِکساءٍ کانَ عَلَیهِ، ثُمَّ قالَ: هؤُلاءِ اهلُ بَیتی، فَاَذهِب عَنهُمُ الرِّجسَ و طَهِّرهُم تَطهیراً، فَنَزَلَت هذِهِ الآیةُ حینَ اجتَمَعوا عَلَی البِساطِ. قالَت: فَقُلتُ: یا رَسولَ اللّهِ، و انَا؟ قالَت: فَوَاللّهِ ما انعَمَ، و قالَ: انَّک الی خَیرٍ.»
«حکیم بن سعد: نزد امّ‌سلمه از علی بن ابی طالب نام بردیم. امّ‌سلمه گفت: آیه: «انّما یریدُ اللّهُ لِیذْهِبَ عَنْکمْ الرِّجْسَ اهْلَ البیتِ و یطَهِّرَکم تَطْهیراً» درباره او نازل شده است. امّ‌سلمه گفت: پیامبر اکرم به خانه من آمد و گفت: به هیچ کس اجازه دخول نده. پس فاطمه آمد و من نتوانستم مانع از رفتن او نزد پدرش شوم. به دنبال او حسن آمد و نتوانستم از رفتن او نزد جدّ و مادرش جلوگیری کنم، سپس حسین آمد و جلوی او را نیز نتوانستم بگیرم. همه آنها بر گلیمی گرد پیامبر حلقه زدند و پیامبر خدا عبایی را که بر دوش داشت بر آنها افکند و سپس فرمود: اینان اهل‌بیت من هستند، خدایا هر‌گونه پلیدی را از آنها دور کن و کاملاً پاکشان گردان، پس هنگامی که بر گلیم حلقه زده بودند این آیه نازل شد. امّ‌سلمه می‌گوید: عرض کردم یا رسول اللّه! من چه؟
او [امّ سلمه] می‌گوید: به خدا قسم پیامبر نفرمود آری، بلکه گفت: تو به سوی خیر، روانی.»

۱.۵ - روایاتی از شهر بن حوشب

«شَهرُ بنُ حَوشَبٍ عَن امِّ‌سَلَمَةَ: انَّ النَّبِی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) جَلَّلَ عَلی عَلِی و حَسَنٍ وحُسَینٍ و فاطِمَةَ کساءً، ثُمَّ قالَ: اللّهُمَّ هؤُلاءِ اهلُ بَیتی و خاصَّتی، اللّهُمَّ اذهِب عَنهُمُ الرِّجسَ و طَهِّرهُم تَطهیراً. فَقالَت امُّ‌سَلَمَةَ: و انَا مِنهُم؟ قالَ: انَّک الی خَیرٍ.»
[۱۶] شافعی دمشقی، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ص۶۲.
[۱۷] شافعی دمشقی، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ص۸۸.
[۱۸] شافعی دمشقی، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ص۶۵، ح۱۱۸، «و فی الثلاثة الاخیرة «حامّتی» بدل «خاصّتی».

«شهر بن حوشب به نقل از امّ‌سلمه: پیامبر عبایی بر علی، حسن، حسین و فاطمه افکند و سپس فرمود: بار خدایا! اینان اهل‌بیت و خواصّ من هستند، خدایا هر گونه پلیدی را از آنها دور کن و کاملاً پاکشان گردان. امّ‌سلمه گفت: آیا من از ایشانم؟ پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: تو به سوی نیکی و خیر هستی.»

«شَهرُ بنُ حَوشَبٍ عَن امِّ‌سَلَمَةَ: جاءَت فاطِمَةُ بِنتُ النَّبِی الی رَسولِ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مُتَوَرِّکةً الحَسَنَ و الحُسَینَ، فی یدِها بُرمةٌ لِلحَسَنِ فیها سَخینٌ، حَتّی اتَت بِهَا النَّبِی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، فَلَمّا وَ ضَعَتها قُدّامَهُ قالَ لَها: اینَ ابُو الحَسَنِ؟ قالَت: فِی البَیتِ، فَدَعاهُ فَجَلَسَ النَّبِی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و عَلِی و فاطِمَةُ و الحَسَنُ و الحُسَینُ یاکلونَ. قالَت امُّ‌سَلَمَةَ: و ما سامَنِی النَّبِی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و ما اکلَ طَعاماً قَطُّ الّا و انَا عِندَهُ الّا سامَنیهِ قَبلَ ذلِک الیومِ تعنی ب «سامنی: » دعانی الیه فَلَمّا فَرَغَ التَفَّ عَلَیهِم بِثَوبِهِ، ثُمَّ قالَ: اللّهُمَّ عادِ مَن عاداهُم، و والِ مَن والاهُم.»
[۲۰] هیثمی، احمد بن حجر، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۶۲، ح۱۴۹۷۱.

«شهر بن حوشب به نقل از امّ‌سلمه: فاطمه دخت پیامبر نزد رسول اللّه آمد در حالی که حسن و حسین را بغل کرده بود و قابلمه‌ای کاچی برای حسن در دست داشت تا این که آن را نزد پیامبر آورد و چون آن را در برابر پیامبر نهاد پیامبر به او گفت: ابوالحسن کجاست؟ عرض کرد: در خانه است، پس پیامبر او را نیز دعوت کرد و پیامبر به همراه علی، فاطمه، حسن و حسین نشستند و به خوردن مشغول شدند. امّ‌سلمه می‌گوید: تا پیش از این روز هرگز سابقه نداشت که پیامبر غذایی بخورد و من نزد او نباشم و مرا نزد خود نخواند. پس چون از خوردن فارغ شد جامه خود را دور آنها پیچید و سپس فرمود: خدایا! با هر که با ایشان دشمنی ورزد، دشمنی ورز و هرکس را که آنها را دوست دارد، دوست بدار.»


۱. احزاب/سوره۳۳، آیه۳۳.    
۲. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۵۸، ح۴۷۰۵.    
۳. بیهقی، ابوبکر، السنن الکبری، ج۲، ص۲۱۴، ح۲۸۶۱.    
۴. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۲، ص۴۵۱، ح۳۵۵۸.    
۵. شافعی دمشقی، علی بن حسن، تاریخ مدینه و دمشق، ج۱۳، ص۲۰۶.    
۶. شافعی دمشقی، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ص۷۳، ح۱۰۶.
۷. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۱۲۶.
۸. طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۳، ص۵۲، ح۲۶۶۲.    
۹. طبری، محمد بن جریر، تفسیر الطبری، ج۱۲، ص۷.    
۱۰. طبری، محمد بن جریر، تفسیر الطبری، ج۲۰، ص۲۶۵.    
۱۱. طبری، محمد بن جریر، تفسیر الطبری، ج۱۲، ص۷.    
۱۲. طبری، محمد بن جریر، تفسیر الطبری، ج۲۰، ص۲۶۷.    
۱۳. ابن‌حنبل، احمد، مسند ابن‌حنبل، ج۴۴، ص۲۱۷.    
۱۴. ابوعیسی ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، ج۵، ص۶۹۹، و فیه «انا معهم یا رسول اللّه؟».    
۱۵. ابو‌یعلی موصلی، احمد بن علی، مسند ابی یعلی، ج۱۲، ص۴۵۱.    
۱۶. شافعی دمشقی، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ص۶۲.
۱۷. شافعی دمشقی، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ص۸۸.
۱۸. شافعی دمشقی، علی بن حسن، تاریخ مدینة دمشق، ص۶۵، ح۱۱۸، «و فی الثلاثة الاخیرة «حامّتی» بدل «خاصّتی».
۱۹. ابو‌یعلی موصلی، احمد بن علی، مسند ابی یعلی، ج۱۲، ص۳۸۳.    
۲۰. هیثمی، احمد بن حجر، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۶۲، ح۱۴۹۷۱.



حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «اهل‌بیت در حدیث کسا» تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۲/۲۳.    


رده‌های این صفحه : آیه تطهیر | ائمه | حدیث کساء




جعبه ابزار