امام مهدی در نهج البلاغه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام زمان،
نهج البلاغه،
ظهور حضرت مهدی،
امام علی.
پرسش: آیا در نهج البلاغه به ظهور حضرت امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، اشاره‌ای شده است؟
پاسخ اجمالی: مطالب متعددی در نهج البلاغه وجود دارد، که برخی از آنها مربوط به امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) است. در دو
خطبه از حضرت به ظهور حضرت امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) اشاره شده است؛ البته سخنان دیگر از امام علی (علیه‌السّلام) درباره امام زمان نقل شده است که در نهج البلاغه نیامده و باید در کتاب‌های دیگر، به جست‌وجوی آن پرداخت.
کتاب نهج البلاغه در برگیرنده سخنان حضرت امام علی (علیه‌السّلام) در زمینه‌های مختلف است. مطالب متعددی در نهج البلاغه وجود دارد، که برخی از آنها مربوط به امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) است. در زیر به بعضی ازین مطالب اشاره می‌کنیم.
در خطبه ۱۸۲ آمده است: ««
قَدْ لَبِسَ لِلْحِکْمَةِ جُنَّتَهَا وَ اَخَذَهَا بِجَمِیعِ اَدَبِهَا مِنَ الْاِقْبَالِ عَلَیْهَا وَ الْمَعْرِفَةِ بِهَا وَ التَّفَرُّغِ لَهَا فَهِیَ عِنْدَ نَفْسِهِ ضَالَّتُهُ الَّتِی یَطْلُبُهَا وَ حَاجَتُهُ الَّتِی یَسْاَلُ عَنْهَا فَهُوَ مُغْتَرِبٌ اِذَا اغْتَرَبَ الْاِسْلَامُ وَ ضَرَبَ بِعَسِیبِ ذَنَبِهِ وَ اَلْصَقَ الْاَرْضَ بِجِرَانِهِ بَقِیَّةٌ مِنْ بَقَایَا حُجَّتِهِ خَلِیفَةٌ مِنْ خَلَائِفِ اَنْبِیَائِهِ؛ زره
حکمت و دانش بر تن دارد، و آن‌را با تمامی
آداب، و با توجّه و
معرفت کامل، فرا گرفته است. حکمت گمشده او است که همواره در جست‌وجوی آن است و نیاز او است که آن‌را طلب می‌کند. او
غریب است در آن زمانی که
اسلام چون شتری خسته که دُم بر زمین گذاشته و سینه بر آن نهاده دچار
غُربت است. او باقی مانده
حجّت‌های الهی، و آخرین
جانشین از جانشینان پیامبران است.»
این جملات اشاره صریحی به
موعود آخر الزمان حضرت امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) دارد.
ابن ابی‌الحدید نیز در شرح آن می‌گوید:
شیعیان معتقدند که منظور امام علی (علیه‌السّلام) از این سخنان، حضرت مهدی
منتظر است... بعید نیست منظور او همان قائم آل محمد باشد که در آخر الزمان قیام می‌کند.
خطبه ۱۵۰: « «
اَلَا وَ اِنَّ مَنْ اَدْرَکَهَا مِنَّا یَسْرِی فِیهَا بِسِرَاجٍ مُنِیرٍ وَ یَحْذُو فِیهَا عَلَی مِثَالِ الصَّالِحِینَ لِیَحُلَّ فِیهَا رِبْقاً وَ یُعْتِقَ فِیهَا رِقّاً وَ یَصْدَعَ شَعْباً وَ یَشْعَبَ صَدْعاً فِی سُتْرَةٍ عَنِ النَّاسِ لَا یُبْصِرُ الْقَائِفُ اَثَرَهُ وَ لَوْ تَابَعَ نَظَرَهُ ثُمَّ لَیُشْحَذَنَّ فِیهَا قَوْمٌ شَحْذَ الْقَیْنِ النَّصْلَ تُجْلَی بِالتَّنْزِیلِ اَبْصَارُهُمْ وَ یُرْمَی بِالتَّفْسِیرِ فِی مَسَامِعِهِمْ وَ یُغْبَقُونَ کَاْسَ الْحِکْمَةِ بَعْدَ الصَّبُوح؛ بدانید آن‌کس از ما (حضرت مهدی «عج») که
فتنه‌های آینده را دریابد، با چراغی روشن‌گر در آن گام می‌نهد، و بر جای پای
صالحان گام نهد (بر همان
سیره و روش پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و
امامان (علیه‌السّلام) رفتار می‌کند) تا گره‌ها را بگشاید،
بردگان و
ملّت‌های اسیر را
آزاد سازد، جمعیّت‌های
گمراه و
ستمگر را پراکنده و حق‌جویان پراکنده را جمع آوری می‌کند. حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) سال‌های طولانی در پنهانی از مردم به سر می‌برد، آن‌چنان که اثر‌شناسان، اثر قدمش را نمی‌شناسند، اگر چه در یافتن اثر و نشانه‌ها تلاش فراوان کنند. سپس گروهی برای درهم کوبیدن فتنه‌ها آماده می‌گردند، و چونان
شمشیرها صیقل می‌خورند، دیده‌هاشان با
قرآن روشنایی گیرد، و در گوش‌هاشان
تفسیر قرآن طنین افکند، و در صبح‌گاهان و شام‌گاهان جام‌های حکمت سر می‌کشند.»
به نظر می‌رسد که همین دو مورد را می‌توان مخصوص امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) دانست.
لازم به ذکر است که سخنان دیگر از امام علی (علیه‌السّلام) درباره امام زمان نقل شده است که در نهج البلاغه نیامده و باید در کتاب‌های دیگر، به جست‌وجوی آن پرداخت. برای نمونه؛ می‌توان به این جمله اشاره کرد: «بابی ابن خیرة الاماء... ؛ پدرم به فدای فرزند بهترین کنیزها...»
سایت اسلام کوئست، برگرفته از مقاله "آیا در نهج البلاغه به ظهور حضرت امام مهدی(عج)، اشاره‌ای شده است"، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۰۱/۰۱.
