امام علی از زبان قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن،
امام علی،
پیامبر خدا پرسش: قرآن چگونه امام علی (علیه‌السّلام) را ستوده است؟
پاسخ اجمالی: پیوند علی (علیه‌السّلام) و قرآن، پیوندی ژرف و ناگسستنی است که تا دامنه
قیامت و کنار
حوض کوثر ادامه خواهد داشت. در آیات بسیاری از قرآن کریم به شان منزلت امام علی (علیه‌السّلام) اشاره شده است، و این مسئله در کلام
صحابه و مفسرین بزرگ قرآن کریم بسیار مشاهده می‌شود.
علی (علیه‌السلام)، رازدار بزرگ قرآن کریم و رمزآشنای والای این کتاب الهی، همبَر و زبان گویای این پیک آسمانی است. پیوند علی (علیه‌السّلام) و قرآن، پیوندی ژرف و ناگسستنی است که تا دامنه
قیامت و کنار
حوض کوثر، ادامه خواهد داشت. پیامبر خدا، از این حقیقت بزرگ در حدیث گران‌سنگ
ثَقَلین سخن گفته و نیز در حدیث دیگری فرموده است:
«عَلِیٌّ مَعَ القُرآنِ وَالقُرآنُ مَعَهُ، لا یَفتَرِقانِ حَتّی یَرِدا عَلَیَّ الحَوضَ؛
علی با قرآن است و قرآن با علی، از هم جدا نمی‌شوند تا در حوض بر من وارد شوند.»
این گفتار پربها گویای آن است که علی (علیه‌السلام)، هم‌تراز قرآن و مدافع خستگی‌ناپذیر معارف آن، و هم‌پیمان بزرگ و شارح آموزه‌های والای آن است، چنان‌که خود فرموده است:
«ذلِکَ القُرآنُ فَاستَنطِقوهُ ولَن یَنطِقَ، ولکِن اُخبِرُکُم عَنهُ؛
این، قرآن است.آن را به سخن درآورید، و هرگز سخن نمی‌گوید؛ ولی من شما را از آن می‌آگاهانم.»
و فرموده:
«وَاللّه، ما نَزَلَت آیَةٌ الّا وقَد عَلِمتُ فیما نَزَلَت، واینَ نَزَلَت، وعَلی مَن نَزَلَت؛
سوگند به خدا، هیچ آیه‌ای نازل نشده، جز آن که تحقیقاً می‌دانم درباره چه و در کجا و به چه کسی نازل شده است.»
و این، حقیقتی است که از همان روزگاران نخست، همگان به آن اذعان داشتند و صحابیان و همراهان
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) بر آن معترف بودند.
از سوی دیگر، از این سخن بلند رسول خدا می‌توان فهمید که قرآن، برترین سند راهنما بر عظمت علی، گویای شان و منزلت و ارجمندی‌های اوست که:
«قرآن با علی است.»
این نکته از همان روزگاران نزول قرآن، بر هیچ کس پوشیده نبود که پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود:
«ما انزَلَ اللّه ُ آیَةً فیها «یَـاَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ» الّا وعَلِیٌّ رَاسُها وامیرُها؛
خداوند، آیه‌ای نفرستاد که در آن «ای کسانی که
ایمان آورده‌اید» باشد، جز آن که علی در قلّه آن و امیر آن بود.»
مفسّر بزرگ قرآن،
عبد‌اللّه بن عباس، نیز گفته است:
«لَیسَ مِن آیَةٍ فِی القُرآنِ فیها: «یَـاَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ» الّا وعَلِیٌّ رَاسُها وامیرُها وشَریفُها، ولَقَد عاتَبَ اللّه ُ اصحابَ مُحَمَّدٍ فِی القُرآنِ، وما ذَکَرَ عَلِیّا الّا بِخَیرٍ؛
در قرآن، آیه‌ای نیست که در آن، «ای کسانی که ایمان آورده‌اید» باشد، جز آن‌که علی، قلّه، امیر و شریف آن است، خداوند، یاران محمّد را در قرآن، مورد سرزنش قرار داده و از علی، جز به نیکی یاد نکرده است.»
و نیز گفته است:
«ما نَزَلَ فی احَدٍ مِن کِتابِ اللّه ِ تَعالی ما نَزَلَ فی عَلِیّ؛
درباره هیچ کسی آن مقدار
آیه قرآنی نازل نشده که درباره علی نازل شده است.»
حذیفة بن یمان نیز گفته است:
«ما نَزَلَت فِی القُرآنِ «یَـاَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ» الّا کانَ لِعَلِیٍّ لُبُّها ولُبابُها؛
در قرآن، آیه‌ای با خطاب «ای کسانی که ایمان آورده‌اید» نازل نشده، مگر آن که علی هسته و کانون آن است.»
مجاهد گفته است:
«نَزَلَت فی عَلِیٍّ سَبعونَ آیَةً، لَم یَشرَکهُ فیها احَدٌ؛
درباره علی، هفتاد آیه نازل شده که هیچ کس در آنها با وی شریک نیست.»
عبد‌الرحمان بن ابی‌لیلی گفته است:
«لَقَد نَزَلَت فی عَلِیٍّ ثَمانونَ آیَةً صَفوا فی کِتابِ اللّه ِ، ما یَشرَکُهُ فیها احَدٌ مِن هذِهِ الاُمَّةِ؛
درباره علی، هشتاد آیه روشن و شفاف از کتاب خدا نازل شده است و هیچ کس از این امّت با او در این آیه‌ها سهیم نیست.»
آنچه در سطور این مجموعه در این باره گزارش می‌کنیم، اندکی است از بسیار.البته ما در عرضه این حقایق، راه اختصار پیش گرفته‌ایم و از آوردن بسیاری از آیات که بر اساس منابع
فریقین، شان نزول آنها
علی (علیه‌السّلام) و یا
اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) است، تن زده‌ایم.
سایت حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «امام علی از زبان قرآن» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۴/۳۰.
