اضطرار از عناوین ثانوی است که با پیدایش آن، تکلیف مربوط از عهده مکلف برداشته می‌شود؛ بدین معنا که مکلف را از موضوع حکم شرعی خارج می‌کند که نتیجه آن، جواز ارتکاب حرام یا ترک واجب در حال اضطرار است؛ مانند خوردن مردار یا ترک نماز که در شرایط عادی، حرام و در حال اضطرار، حلال است. از این عنوان به قاعده اضطرار نیز تعبیر می‌شود.
