اصلاح در قرآن کریم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن،
صلح،
اصلاح، اصلاحات، انواع اصلاح.
پرسش: آنچه در قرآن کریم به عنوان اصلاح از آن یاد شده معنایش چیست؟
پاسخ اجمالی: واژه اصلاح در معنای محدود خود که به معنای برطرف کردن فساد است، در جایی به‌کار می‌رود که از پیش، چیزی فاسد شده باشد و با کار اصلاحی، عیب و فساد آن برطرف می‌شود. اما اصلاح معنای دیگری نیز دارد که این محدودیت را نداشته و از معنایی گسترده برخوردار است و در هر جایی به‌کار می‌رود و آن جایی است که در چیزی استعدادی یافت شود و تنها نیاز به بازپروری و پرورش داشته باشد تا به فعلیت خود برسد.
در فرهنگ قرآن اصلاح انواع مختلفی دارد از جمله: اصلاح فرد؛
خانواده؛
جامعه و اصلاح اموال یتیمان.
واژه «اصلاح» از ریشه «صلح» در لغت به معنای مسالمت و سازش است.
راغب اصفهانی آن‌را از بین بردن نفرت میان مردم، معنا کرده است.
این ریشه با مشتقاتش؛ مانند الصالحات، صالحا، صالحین، الصالحون و...، ۱۸۰ مرتبه در قرآن به کار رفته است.
واژه اصلاح در معنای محدود خود که به معنای برطرف کردن فساد است، در جایی به‌کار می‌رود که از پیش، چیزی فاسد شده باشد و با کار اصلاحی، عیب و فساد آن برطرف می‌شود. اما اصلاح معنای دیگری نیز دارد که این محدودیت را نداشته و از معنایی گسترده برخوردار است و در هر جایی به‌کار می‌رود و آن جایی است که در چیزی استعدادی یافت شود و تنها نیاز به بازپروری و پرورش داشته باشد تا به فعلیت خود برسد.
در فرهنگ قرآن اصلاح انواع مختلفی دارد:
اصلاح فرد یعنی
خودسازی و
تهذیب نفس که در تعالیم پیامبران فراوان بر آن تاکید شده است: «ما پیامبران را، جز (به عنوان) بشارت دهنده و بیم دهنده، نمی‌فرستیم آنها که
ایمان بیاورند و (خویشتن را) اصلاح کنند، نه ترسی بر آنها است و نه غمگین می‌شوند».
اهمیت و تأکید بر اصلاح فرد از آ‌ن‌رو است که تا زمانی که انسان موفق به اصلاح نفس خویش نشود و اصلاح‌گری را از خود شروع نکند، نمی‌تواند در اصلاح دیگران موفق باشد.
آیات و روایات بسیاری بر این نکته تاکید دارند؛ مانند: «آیا مردم را به نیکی (و ایمان به پیامبری که صفات او آشکارا در
تورات آمده) دعوت می‌کنید، اما خودتان را فراموش می‌نمایید با این‌که شما کتاب (آسمانی) را می‌خوانید! آیا نمی‌اندیشید».
«هر کس میان خود و خدایش را اصلاح کند، خداوند میانه او با بندگانش را اصلاح می‌کند».
«و اگر از ناسازگاری میان آنها بیم داشتید داوری از کسان مرد و داوری از کسان زن انتخاب کنید، اگر این دو قصد اصلاح داشته باشند خداوند آنها را به توافق خواهد رساند؛ زیرا خدا دانای آگاه است».
«و از تو در باره
یتیمان سؤال می‌کنند، بگو: «اصلاح کار آنان بهتر است و اگر زندگی خود را با زندگی آنان بیامیزید، (مانعی ندارد) آنها برادر (دینی) شما هستند. خداوند، مفسدان را از مصلحان، بازمی‌شناسد».
«و
موسی به برادرش
هارون گفت: «جانشین من در میان قومم باش و (آنها) را اصلاح کن! و از روش مفسدان، پیروی منما».
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «انواع اصلاح در قرآن کریم»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۶/۲۱.
