استفاده امامان از اموال حاکمان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اموال، امامان، ائمه، مال، حاکمان ظالم
پرسش: امامان معصوم (علیه‌السّلام) گاه در مهمانی‌های
حاکمان جور حاضر شده و از غذایشان می‌خوردند. آیا این اموال،
حرام نبود؟!
پاسخ: در اموال حاکمان احتمال وجود مال
حلال هم هست علاوه برآن اجازه اموال
بیت المال در واقع بدست
امام معصوم است.
ائمه معصومین (علیه‌السّلام) گاهی در مهمانی‌ها مجبور به خوردن اموال خلفای زمان خود می‌شدند و با توجه به داستان
عقیل برادر
حضرت علی (علیه السلام) و مراجعه او به معاویه، مشخص می‌شود مال خلفا کاملا
حلال نبوده است. آیا می‌توان گفت ائمه سهم خود از
بیت المال را می‌خوردند؟
برای این پرسش، پاسخ‌های متعددی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود.
۱. مشخص نبود که تمام اموالی که در اختیار حاکمان جور بوده حرام باشد، چه بسا آنان اموال شخصی حلالی هم داشتند.
۲. هنگام اجبار و یا
تقیه ، یا مصالحی دیگر، غذای حرام نیز حلال خواهد شد.
علی بن یقطین که از اصحاب
امام کاظم (علیه السلام) و
وزیر هارون الرشید بود، به امام (علیه‌السّلام) نوشت، دلم از این کارگزاری سلطان می‌گیرد، اگر اجازه دهید از او بگریزم. امام کاظم (علیه السلام) جواب داد، به تو اجازه نمی‌دهم از کارشان خارج شوی، اما تقوای خدا را پیشه کن.
۳. هر حکومت - چه عادل و چه ظالم - درآمدهایی دارد که به مناسبت‌هایی آن اموال را در جامعه تزریق می‌کند و اگر بخواهیم آن اموال را به صورت مطلق حرام بدانیم، نظام جامعه در معرض متلاشی شدن قرار خواهد گرفت.
بر این اساس، توصیه‌ای از امامان وجود ندارد که هر دریافتی از حکومت ظالم را رد کنید بلکه امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: خسرو (پادشاه ایران) برای
رسول خدا-صلی الله علیه وآله - هدیه فرستاد و آن حضرت پذیرفت. همچنین قیصر روم برای رسول خدا -صلی الله علیه وآله -پیشکشی فرستاد و ایشان نیز قبول فرمود، و پادشاهان اگر چیزی برای آن حضرت به ارمغان می‌فرستادند ایشان می‌پذیرفتند.
مقوقس، (حاکم
مصر در زمان پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) قاطری به پیامبر (صلی الله علیه وآله) بخشیده بود که «
دلدل » نام داشت و به آن «
شهباء » نیز می‌گفتند که حضرت آن را به امام علی(علیه السلام) بخشید بعد، به امام حسن (علیه السلام) بعد از آن حضرت، به امام حسین -علیه السلام -رسید، سپس آن قاطر پیر و کور شد.
امام حسن و
امام حسین (علیه السلام) با آنکه در نهان و آشکار از
معاویه انتقاد می‌کردند، اما هدایای او را می‌پذیرفتند.
۴. دریافت و مصرف
بیت المال مسلمانان در واقع در حوزه اختیارات
امامان معصوم بود و آنچه آنان از خلفا می‌گرفتند، اموالی غصبی بود که به صاحبان اصلی‌اش برمی گشت.
۵. در همین راستا، شیعیان نیز می‌توانند در مواردی، از پرداختی‌های حکومت‌های ظالمانه بهره‌مند شوند.
امام باقر -علیه السلام- فرمود: اشتغال در بخش‌هایی از کارهای موجود در نظام حکومتی ظالمان را مجاز دانستیم که دستمزدش نیز بر شیعیان ما
حلال است، اما آن کارهایی که اجازه‌اش را نداده‌ایم، دستمزدش نیز حرام خواهد بود.
پایگاه اسلام کوئست برگرفته از مقاله « امامان(ع) و خوردن از اموال حاکمان جور » تاریخ باز یابی ۱۳۹۴/۰۹/۱۰.
