ارتکاب جرم در خارج
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ارتکاب جرم، مجازات، کشور خارج.
پرسش: افرادی که به کشورهای بیگانه ـ و به خصوص آمریکا ـ پناهنده شده و به کارهای غیر اخلاقی (مثل بازی در برخی فیلم‌ها یا خوانندگی و ...) روی آورده‌اند، آیا در صورت بازگشت به کشور مورد تعقیب و مجازات قرار می‌گیرند؟
پاسخ: هر ایرانی که در خارج از ایران مرتکب جرم شود و در ایران یافت شود، مجازات می‌شود که به طور کامل در ذیل توضیح داده می‌شود.
اصل سرزمینی بودن قانون جزای داخلی، در حقوق بین‌الملل امری مسلم است. در حقوق ایران نیز طبق ماده ۳
قانون مجازات اسلامی قوانین جزایی، درباره کلیه کسانی قابل
اعمال است که در قلمرو
حاکمیت جمهوری اسلامی ایران مرتکب جرم گردند؛ اما در ذیل همین ماده اصل سرزمینی بودن استثنا دارد: «مگر آنکه به موجب قانون ترتیبی دیگر مقرر شده باشد».
طبق ماده ۷ قانون مجازات اسلامی هر ایرانی که در خارج از
ایران مرتکب جرم گردد و در ایران یافت شود،
مجازات می‌گردد.
از طرفی طبق مواد ۶۳۷ و ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی مورد سؤال، جرم تلقی شده است؛ البته با قیدهایی که دارد.
نیز طبق ماده ۳ قانون مجازات، اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز می‌نمایند و بازیگری در
فیلم‌های مستهجن یا مبتذل، جرم است؛ در نتیجه اگر چنین افرادی به ایران بیایند و مدعی‌العموم ضد آنان شکایت کند،
محاکمه خواهند شد.
ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی تصریح می‌دارد هر کس علناً در انظار و اماکن عمومی و معابر، تظاهر به عمل حرامی نماید، علاوه بر کیفر عمل از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌گردد و در صورتی که مرتکب عملی شود که نفس آن عمل دارای کیفر نیست، ولی عفت عمومی را جریحه‌دار نماید، فقط به حبس از ده روز تا دو ماه یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.بین حداقل و حداکثر مجازات مذکور، قاضی مختار است.
در تبصره همین ماده مذکور همچنین مقرر می‌دارد، زنانی که بدون
حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به حبس از ده تا دو ماه یا از پنجاه هزار تا پانصد هزار ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد. این تبصره بر مورد سؤال منطبق است لکن حداقل و حداکثر مجازات به
اختیار قاضی واگذار شده است.
در مورد بازی در فیلم باید گفت بازیگری در فیلم به خودی خود جرم نیست.
در ماده ۳ بند الف قانون مجازات، اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز می‌نمایند، آمده است: «عوامل اصلی تولید و تکثیر و توزیع عمده آثار سمعی و بصری مستهجن در مرتبه اول یک تا سه سال حبس و یکصد میلیون ریال جریمه نقدی خواهد شد و در صورت تکرار از دو تا پنج سال حبس و دویست میلیون ریال محکوم خواهد شد».
در تبصره همین ماده آمده است: که عوامل اصلی تولید آثار سمعی و بصری عبارت‌اند از: تهیه‌کننده (سرمایه‌گذار) کارگردان، فیلم‌بردار، بازیگران نقش اصلی.
در تبصره پنج
ماده مزبور آمده است: آثار سمعی و بصری مستهجن به آثاری گفته می‌شود که محتوای آنها نمایش برهنگی
زن و مرد یا
اندام تناسلی و یا
آمیزش جنسی باشد.
در نتیجه اگر شخصی در خارج بازیگر نقش اصلی باشد و در فیلم‌های مستهجن نیز بازی کند، مجازات مذکور را خواهد داشت.
طبق تبصره ۳ ماده ۳ قانون مذکور، اگر بازیگر نقش اصلی نباشد، به مجازات
شلاق تا ۷۴ ضربه و به جزای نقدی از یک تا پنج میلیون ریال محکوم خواهد شد. شلاق تا ۷۴ ضربه است که حداقل آن ذکر نشده است که می‌تواند از یک ضربه شروع شود.
طبق (ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی) در مورد محکومیت‌های تعزیری تمام یا قسمتی از مجازات‌ها را با رعایت شرایط خاص،
قاضی می‌تواند تعلیق کند. چون جرایم بازیگری در فیلم و
رقص و خوانندگی به صورت غیر مجاز، از جرایم موضوع مجازات تعزیری است، قاضی می‌تواند مجازات این جرایم را تعلیق کند و اجرا نکند.
قانون‌گذار عواملی را سبب برای
معافیت و تخفیف مجازات قرار داده است؛ مانند:
اگر کسی از کرده خود پشیمان شده و از ادامه
جرم باز ایستاده، برای چنین کوششی قانون‌گذار وعده معافیت از مجازات را داده است.
توبه از بنیادهای حقوق جزای اسلامی است و توبه هنگامی عذر محسوب می‌شود که پیش از ثبوت جرم در
دادگاه و دست‌گیری متهم باشد.
پس می‌توان در جرایم مذکور در موضوع سؤال از این دو مورد برای معافیت از مجازات استفاده کرد.
تحت اوضاع و احوال خاصی قاضی می‌تواند، مجازات مجرم را تخفیف دهد که در (ماده ۲۲
قانون مجازات اسلامی) آمده است. تخفیف در مورد مجازات جرایم تعزیری است، که بر مورد سؤال منطبق است.
از جهاتی که باعث تخفیف مجازات می‌شود، وضع خاص متهم و سابقه آن است؛ از قبیل
کهولت سن، وضع اجتماعی سابقه بزهکار، که قبلاً محکوم شده است یا نه.
طبق بند ۴ ماده مذکور، اعلام متهم قبل از تعقیب و اقرار نیز می‌تواند باعث تخفیف مجازات شود؛ در نتیجه اگر افرادی که در خارج جرایم مذکور را انجام داده باشند، خودشان اعلام کنند، می‌توانند از تخفیف مجازات استفاده کنند.
در جرایم مذکور در موضوع سؤال چون جنبه اجتماعی و عمومی آن غلبه دارد و شاکی خصوصی معمولاً ندارد، اقدام به شکایت از سوی مدعی‌العموم می‌شود.
۱. قانون مجازات اسلامی، مواد ۶۳۷، ۶۳۸، ۶۳۹ و ۶۴۰.
۲. قانون مجازات اشخاصی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز می‌نمایند، به ویژه ماده ۳ همین قانون و بندهای الف و ب آن.
۳. اردبیلی، محمدعلی، حقوق جزای عمومی، ج۲، نشر میزان، تهران، چ۲، ۱۳۷۸ش، از ص۲۰۰ تا ۲۱۴.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «ارتکاب جرم در خارج»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۲/۱۷.
