ارتباط بین انکار معاد و برگرداندن جان محتضر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: سوره واقعه،
خداوند،
معاد،
محتضر.
پرسش: خداوند در سوره واقعه می‌فرماید: اگر به معاد و قیامت باور ندارید، زندگی را به محتضری که در حال جان دادن است برگردانید! چه ارتباط منطقی بین عدم باور به معاد و برگرداندن جان محتضر وجود دارد؟!
پاسخ اجمالی: قرآن کریم در برابر منکران معاد و رستاخیز و حساب و کتاب در قیامت می‌فرماید، اگر باورتان آن است که مرگ امری تصادفی و اتفاقی است، پس باید بتوانید برای یک‌بار هم که شده جان یک محتضری که مرگش قطعی شده را به او برگردانید؛ چون امر تصادفی همان‌طور که پیش آمدنش تصادفی است، برگشت آن هم تصادفی است، و می‌توان با چاره‌جویی آن‌را بازگرداند، و از تحققش جلوگیری نمود، و اگر نمی‌توانید جلوی مرگ محتضر را بگیرید، پس بدانید که مرگ مسئله‌ای حساب شده و مقدر از ناحیه خدا است، تا جان‌ها را به وسیله آن به سوی بعث و جزا سوق دهد.
جمله «غَیْرَ مَدینینَ» در
آیه «فَلَوْ لا اِنْ کُنْتُمْ غَیْرَ مَدینینَ»
را چه به معنای «غیر مجزیین» و چه به معنای «غیر مربوبین» و «غیر مملوکین» بگیریم، در استدلال تفاوتی ایجاد نخواهد کرد. چنانچه برخی از مفسران مدینین را از دَین به معنای جزا و پاداش گرفته‌اند؛ یعنی اگر پاداش و مجازاتی ندارید، پس چرا جلوی مرگ محتضر را نمی‌گیرید؟
برخی که غیر را به معنای غیر مربوبین دانسته‌اند، یعنی اگر شما تحت
ربوبیت دیگری قرار ندارید و مالک امر خویش هستید، چنان‌که گفتار و رفتارتان چنین می‌گوید، پس چرا روح محتضر را به بدنش بر نمی‌گردانید!
پس هرگاه بر این قدرت نداشتید، بدانید که آن از
تقدیر مقدر حکیم و
تدبیر مدبّر دانا است؛
لذا این خود دلیل بر این است که تحت حکومت دیگری قرار دارید.
بر این اساس، جمله «فَلَوْ لا اِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ»، تفریع بر تکذیب کفار نسبت به مسئله بعث و جزا است.
گفتنی است که کلمه «لو لا» تحریک را می‌رساند، البته تحریک به کاری که شنونده از عهده آن بر نمی‌آید، تا به این وسیله او را وادار به تسلیم در برابر ادعای خود کند، و رسیدن جان به حلقوم کنایه از مشرف شدن به مرگ است.
و جمله «فَلَوْ لا اِنْ کُنْتُمْ غَیْرَ مَدِینِینَ»، تکرار همان «لولا» ای است که در آیه ۸۳ گذشت و این تکرار برای تاکید است.
ارتباط منطقی میان جمله «فَلَوْ لا اِنْ کُنْتُمْ غَیْرَ مَدینینَ» با باور به معاد این است که در حقیقت هدف از این آیات بیان
قدرت خداوند بر مسئله مرگ و حیات است، تا از آن پلی به مسئله معاد زده شود، و انتخاب لحظه
احتضار و مرگ در این‌جا به خاطر ظهور ضعف و ناتوانی کامل انسان در این هنگام است، با تمام قدرتی که برای خود فکر می‌کند.
به عبارت دیگر کسانی که خود را بیرون از ربوبیت پروردگار می‌دانسته و می‌دانند، و معتقد بودند که می‌توانند جلوی مرگ را بگیرند، طبیعی است که به آنها گفته شود که شما چنین ادعای بزرگی دارید، برای یک‌بار هم که شده جان یک محتضری را که قطعاً به زودی خواهد مرد، به او برگردانید تا ادعای شما ثابت شود! (چنانچه از بعضی نحوی‌ها نقل شده است که این جمله متوجه گروهی است که منکر رستاخیز بوده و می‌گفتند که ما می‌توانیم جلوی مرگ را بگیریم و تسلیم مرگ نشویم. لذا خداوند فرمود اگر چنین است که شما مدعی آن هستید، پس جان محتضر را به او برگردانید.)
به بیان روشن‌تر مرگ کانال ورود به قیامت و اولین مرحلۀ آن است، و قیامت با مردن آغاز می‌شود و بدون مرگ قیامت بر پا نمی‌شود؛ بنابر این توانایی بر جلوگیری از مرگ در واقع توانایی بر جلوگیری از وقوع قیامت است و شما که نمی‌توانید خود و دیگران را از مرگ برهانید، قطعاً نخواهید توانست از حسابرسی روز قیامت نیز بگریزید.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «ارتباط بین انکار معاد و برگرداندن جان محتضر» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۰/۱۴.
