اختلال خواب و پرخوابی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خواب، پرخوابی، اختلال خواب، نیاز به خواب.
پرسش: در مورد مقدار نیاز به خواب، اختلال خواب و پرخوابی توضیح دهید و حکم نماز صبح بیماری که نمی‌تواند برای نماز بیدار شود، چیست؟
پاسخ:
افراد تا آن اندازه به
خواب نیاز دارند که بتوانند در طول روز کاملاً، هشیار و سرحال باشند. نیاز هر فرد به خواب نسبت به دیگری متفاوت است.
سن،
عادت، شرایط زندگی، تمرین، همه در میزان و مدت خواب دخالت دارد. قاعده‌ای که بیش‌تر عمومیت دارد این است که هر اندازه عمر شخص بیش‌تر شود، احتیاج او به خواب، کمتر خواهد بود. پیرمردان بسیار کم‌خواب‌اند. غالباً پنج یا شش ساعت اگرچه عمیق هم نباشد، برایشان کافی است. جوان بالغ کاملاً در شبانه‌روز به هفت یا هشت ساعت خواب نیازمند است؛ ولی می‌توان بی‌آن‌که به
سلامت آسیبی برسد، از این قاعده عمومی تجاوز کرد؛ یعنی بیش از هشت ساعت یا کمتر از آن خوابید.
اختلال‌های خواب به گونه‌های مختلف است؛ از جمله آن‌ها:
۱. بی‌خوابی کاذب؛ ۲. بی‌خوابی ایدیوپاتیک؛ ۳. تأخیر در به خواب رفتن؛ ۴. بی‌خوابی و پرخوابی دارویی؛ ۵. بی‌خوابی و پرخوابی اختلال‌های
افسردگی؛ ۶. نارکولپسی؛ ۷.
خوابگردی و ... .
اختلال فزون‌خوابی گاهی منعکس‌کننده حالات مرضی مختلف و در پاره‌ای از بیماران افسرده به خصوص در نوجوانان و بزرگ‌سالان است.
و نیز برخی از افراد به خاطر اختلالات خلقی و ... طبق دستور پزشک مجبورند ازداروهایی استفاده کنند که آن‌ها را آماده درمان، روان‌درمانی و بازگشت به
زندگی طبیعی خود کند. این داروها تا حد زیادی در هشیاری افراد تأثیر می‌گذارد که داروهای آرام‌بخش و ضد افسردگی و ... این‌گونه‌اند همچون باربیتورات (Barbiturate) و بنزودیازپین (Benzodiazepin) و ... . اختلال پرخوابی در افسردگی دوقطبی نیز رایج است.
عللی که به فزون‌خوابی کمک می‌کند، از قرار زیر است که خود می‌تواند منجر به اختلال جدی روان‌شناختی شود:
۱. محیط و اطرافیان کسل و پرخواب؛
۲. شکست‌های متوالی؛
۳. اهمال‌کاری و فردا فردا کردن در برنامه‌ها و کارها؛
۴. عدم فعالیت‌های فیزیکی؛
۵. بی‌کاری؛
۶.
پرخوری و
چاقی؛
۷. بی‌هدفی در زندگی و نیافتن سؤال‌های بنیادین زندگی از کجا آمده‌ام، به کجا می‌روم؟ من به عنوان
انسان چه وظایفی در هستی دارم و...؟
۸. باورهای نادرست؛
۹. عدم
اعتماد به نفس و... .
اکنون
حکم فقهی مسئله را بیان می‌کنیم:
حضرت
آیت‌الله مکارم شیرازی در این مورد چنین می‌فرماید:
کسی که دچار بیماری باشد،
تکلیف ندارد و زمانی که از خواب بیدار شد،
قضای نماز را بخواند. (استفتا از دفتر مکارم شیرازی، قم).
مقام معظم رهبری در این مورد چنین بیان می‌دارند:
کسی که دچار
بیماری باشد، تکلیفی برایش نیست و هر زمان که از خواب بیدار شد نمازش را
قضا کند و قضای نماز را به جا آورد و اگر به کسی نگفته او را بیدار نماید، کسی
حق ندارد او را بیدار کند. (استفتا از دفتر مقام معظم رهبری).
۱. خواب، اوزوالد، یان، ترجمه باطنی، محمد رضا، فرهنگ معاصر.
۲. روان‌شناسی مرضی تحولی، ج۲، دکتر پریرخ دادستان، انتشارات سمت.
۳. استفتا از مرجع تقلید خود.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اختلال خواب و پرخوابی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۳/۲۸.
