• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اختلاف قرائات نشانه تحریف قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: تحریف قرآن، قرآن، قیاس.

پرسش: آیا با این قیاس منطقی نمی‌توان تحریف قرآن را اثبات کرد؟



در مصحف کنونی، قرائات مخالف با وحی نازل شده وجود دارد (صغرا). اختلاف قرائات و وجود قرائات مخالف با وحی، به معنای راه‌یافت تحریف به قرآن است (کبرا). پس تحریف، به مصحف کنونی راه یافته است (نتیجه).


استناد به وجود اختلاف قرائات در مصحف کنونی، برای اثبات مدّعای راه‌یافت تحریف به قرآن بر اساس قیاس پیش گفته، مخدوش است؛ زیرا: صغرای مورد ادعا یعنی «راه‌یافت قرائات مخالف با وحی نازل شده در مصحف کنونی»، ناتمام است؛ زیرا ما معتقدیم که قرائت مصحف کنونی منسوب به پیامبر (صلی‌اللَّه‌علیه‌و‌آله) است. به عبارت دیگر، ما معتقدیم قرآنِ فرود آمده بر پیامبر (صلی‌اللَّه‌علیه‌و‌آله) یک قرائت بیشتر نداشته و آن، همین قرائت متداولی است که از طریق حفص از عاصم از امیر مومنان (علیه‌السّلام) از پیامبر (صلی‌اللَّه‌علیه‌و‌آله) نقل شده و بر اساس تواتر و نسل به نسل، میان مسلمانان رایج بوده و اکنون در اختیار ما قرار گرفته است، چنان که سخن امام باقر (علیه‌السّلام) مؤیّد همین مدّعاست، آن جا که فرمودند:
«اِنَّ الْقُرْآنَ وَاحِدٌ نَزَلَ مِنْ عِنْدِ وَاحِدٍ وَلَکِنَّ الاخْتِلَافَ یَجِیءُ مِنْ قِبَلِ الرُّوَاةِ؛ قرآن، یکی است و از جانب خدای یگانه فرود آمده، ولی اختلاف از جانب راویان پیدا شده است.»


باری، کتابی که به عنوان ریسمان الهی برای رفع اختلاف آمده و عدم راه‌یافت اختلاف به آیات آن، از جمله ادلّه اعجاز آن بر شمرده شده است، چگونه خود می‌تواند قرائت‌های مختلف را برتابد، بویژه با نظر به این که اختلاف قرائت، بسا مایه برداشت‌ها و تفاسیری گوناگون و گاه متناقض هم باشد.
آنچه در باره اختلاف قرائت‌ها در دوران پیامبر (صلی‌اللَّه‌علیه‌و‌آله) گزارش شده یا بر اساس روایت «اُنزِلَ القُرآنُ عَلی سَبعَةِ احرُفٍ»
[۶] بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، ج۶ ص۱۰۰.
ادّعا شده، با فرض پذیرش صحت آنها، بر اختلاف لهجه‌ها قابل حمل است که امری کاملاً طبیعی است. بر اساس این نگرش، اختلاف ایجاد شده بر سر قرائت قرآن، از نظر ما، پدیده‌ای نامبارک است که عواملی چند (نظیر: کاستی‌های خطّ عربی در دوران نگارش قرآن و اجتهادهای قرّاء)، آن را پدید آورده‌اند؛ اما با اراده تخلف ناپذیر الهی مبنی بر حفظ قرآن از هرگونه آسیب، این پدیده نتوانست به قرائت توده مسلمانان (که همین قرائت و نگارش متداول بین مردم است) کم‌ترین آسیبی برساند.


۱. حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۴، ص۸۲۲.    
۲. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱ ص۶۶.    
۳. خویی، ابو القاسم، البیان فی تفسیر القرآن، ص۵۵.    
۴. انصاری، مرتضی، فرائد الاصول، ج۱ ص۱۵۷.    
۵. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۳۱ ص۲۰۷.    
۶. بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، ج۶ ص۱۰۰.
۷. معرفت، محمد‌هادی، التمهید فی علوم القرآن، ج۲ ص۸۱ - ۹۸.    



سایت‌ حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «اختلاف قرائات نشانه تحریف قرآن» تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۲/۲۲.    



جعبه ابزار