اختلاف بین همسران
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نزول آیه ، اختلاف بین همسران،
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله.
پرسش: چرا پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ با همسرانش دعوا می¬کرد و برای آن
قرآن نازل می¬شد؟! اگر پیامبر با آنها دعوا نمی‌کرد، آیا این
آیات نازل می‌شدند؟ و اگر چنین اتفاقی نمی‌افتاد آیا قرآن ناقص بود یا کامل؟ اگر اتفاقات دیگری در زمان پیامبر می‌افتاد، آیات دیگری نازل می¬شد؟
پاسخ: قبل از پرداختن به پاسخ، ارائه اطلاعاتی درباره
اسباب نزول آیات ضروری است؛ زیرا علاوه بر آن‌که شناخت علل نزول هر آیه ما را به وضعیت تاریخی زمان نزول آشنا می‌کند، پیامی کلی برای تمام دوران‌ها را نیز می‌توان در آن یافت.
برای اطلاع بیشتر درباره ضرورت و اهمیت
شأن نزول آیات قرآنی، به کتاب‌های فرهنگ اصطلاحات قرآن،
و
علوم قرآن و فهرست منابع
و همچنین
مراجعه نمایید.
حال با توجه به این مقدمه، نکاتی در ارتباط با سؤال، یادآوری می‌شود:
یکی از
اعتقادات همه
مسلمانان ، این است که قرآن مجید، برای همه دوران‌ها و افراد بشر نازل شده است؛ از‌این‌رو احکام و فرامینی که در آن آمده نیز برای زمان خاصی نیست،
اما نکته‌ای که توجه به آن لازم است، معمولاً در انتقال مفاهیم و
علوم به دیگران، به کلیات بسنده نمی‌شود و غالباً با بیان یکی از
مصادیق ، بهتر به نتیجه مطلوب خواهیم رسید.
قرآن نیز دقیقاً همین کار را کرده است؛ به این معنا که بسیاری از حوادث و وقایعی که در قرآن به آن پرداخته شده، مانند آنچه درباره زنان
پیامبر آمده است، به عنوان نمونه‌ای از اتفاقاتی است که در جوامع بشری پدید می‌آید، و اگر این مورد هم نبود، طبیعتاً
مصادیق مشابهی جایگزین آن می‌شد.
به عنوان مثال گوینده‌ای را در
ذهن خود مجسم کنید که از پیش موضوعی را برای سخن خود برگزیده است؛ اما در میان سخنش به شاهد مناسبی در ارتباط با موضوع خویش برخورد کرده که در دید مخاطبانش نیز می‌باشد. او به‌خوبی می‌تواند از این فرصت استفاده کرده و مفهومی که در پی انتقال آن به شنوندگان بوده را با این
مصداق پیوند دهد. البته طبیعی است که اگر این مصداق وجود نداشت، نمونه دیگری به تناسب حال جایگزین آن می‌شد و نمی‌توان ایرادی بر سخنران به جهت طرح این مثال یا آن مثال گرفت. برخی از شأن نزول‌هایی که در قرآن آمده از همین قبیل است.
در
قرآن کریم درباره
خلقت حیوانات می‌فرماید:"اسبان و استران و خران را آفرید تا بر آنها سوار شوید، و آرایشی باشد، و چیزهایی می‌آفریند که شما نمی‌شناسید".
در آخر این آیه می‌فرماید که خداوند چیزهایی را در آینده می‌آفریند که شما نمی‌دانید که برخی آن را به وسایل امروزی تطبیق کرده‌اند که در این نوشتار در‌صدد اثبات و نفی آن نیستیم؛ اما آنچه به
گفتار ما مرتبط است استفاده از مصادیق آشنا برای انتقال یک مفهوم است.
در قرآن آیاتی در موضوعات مختلف درباره
زنان پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نازل شده است که برخی از آنان گرچه مخاطب آن، زنان
رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ هستند، اما احکام مطرح شده در آن اختصاص به آنان نداشته و همگانی است.
این داستان درباره
عایشه یکی از
همسران پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است که
تهمت بی‌عفتی به او زده شد که آیه ۱۱به بعد سوره نور در پاک بودن از تهمت انجام
عمل منافی عفت، درباره او نازل شد.
در این آیات علاوه بر این‌که پاک‌دامنی همسر
پیامبر را ثابت می‌کند، این مسئله را یادآور می‌شود که انسان‌ها با مسائلی که آبروی یک فرد و یا خانواده در گرو آن است، چگونه باید برخورد کرده و از ترویج
شایعات بی‌اساس پرهیز کنند.
زید بن حارثه و
ازدواج رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ با همسر او بعد از
طلاق : آیه ۳۷ سوره مبارکه
احزاب در مورد ازدواج پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ با زینب دختر جحش نازل شده که می‌فرماید:"به یادآور که به آن‌کس که خدا به او
نعمت داد و تو نیز به او احسان کردی، گفتی همسرت را نگه‌دار و از خدا بترس! تو آنچه در دل داشتی و می‌دانستی خدا بالاخره آشکارش خواهد کرد، از ترس (انکار) مردم پنهان کردی و خدا سزاوارتر است به این‌که از او بترسی، پس همین که زید بهره خود، از آن زن گرفت و طلاقش داد، ما او را به همسری تو درآوردیم تا دیگر
مؤمنان نسبت به
همسر پسر‌خوانده‌های خود وقتی مطلقه می‌شوند، دچار زحمت نشوند و آن را
حرام نپندارند و امر خدا سرانجام شدنی است".
که این مورد نیز مانند مورد قبل گرچه در مورد خاصی نازل شده است؛ اما
حکم مطرح شده در آن عمومیت دارد.
در آیات اولیه
سوره تحریم ، خداوند نخست روی سخن را به پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ کرده می‌گوید:"ای پیامبر! چرا چیزی را که خد ا بر تو
حلال کرده، به‌خاطر جلب
رضایت همسرانت بر خود
تحریم می‌کنی"؟!و در ادامه این آیات خداوند بعضی از زنان پیامبر را به جهت افشا کردن رازهای
پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مورد سرزنش قرار داده است.
بدون شک مرد بزرگی همچون
پیغمبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ تنها به خودش تعلق ندارد؛ بلکه به تمام
جامعه اسلامی و
عالم بشریت متعلق است، بنابراین اگر در داخل خانه او توطئه‌هایی بر ضد وی، هرچند به‌ظاهر کوچک و ناچیز، انجام گیرد، نباید به‌سادگی از کنار آن گذشت، حیثیت او نباید بازیچه دست این و آن گردد، و اگر چنین برنامه‌ای پیش آید، باید با قاطعیت با آن برخورد کرد؛ زیرا در صورت عدم برخورد ممکن است مقدمه‌ای برای انجام توطئه‌ای بزرگ‌تر شود. آیات فوق در حقیقت قاطعیتی است از سوی خداوند بزرگ در برابر چنین حادثه‌ای، و برای حفظ حیثیت پیامبرش.
ضمن آن‌که پیام مهم دیگری در ابتدا و انتهای این سوره نهفته است، بدین مضمون که
انتساب به یک
انسان الاهی به‌تنهایی نمی‌تواند مجوزی برای انجام
گناه بوده و در حقیقت منتسبین به مردان بزرگ نیز، باید بیش از دیگران در مقابل
رفتار خویش پاسخ‌گو باشند.
پایگاه اسلام کوئیست.
