اجرای حکم درباره اشعث
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اشعث بن قیس،
تشویق به قتل، عدم اجرای حکم.
پرسش: چرا با وجود اینکه
اشعث بن قیس در
ترور حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ نقش داشت، حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ حکمی در مورد وی اجرا نکرد؟ در
فقه اسلامی حکم چنین افرادی چیست؟
پاسخ: در مورد نقش اشعث در قتل علی ـ علیه‌السلام ـ اقوال مختلفی وجود دارد.
صاحب الفتوح در این مورد می‌گوید: او قبلاً با ابن ملجم دراین مورد صحبت کرده بود و در آن شب
ابن ملجم و
شبیب در
مسجد به انتظار علی ـ علیه‌السلام ـ بودند که اشعث هم با ایشان قرار داشت و در مسجد حاضر بود. او به ابن ملجم گفت: یعنی ای ابن ملجم در انجام
حاجت تعجیل کن که روشنی صبح تو را رسوا می‌کند.
شرکت اشعث در قتل علی ـ علیه‌السلام ـ را فرمایش امام صادق ـ علیه‌السلام ـ هم تأیید می‌کند، آن حضرت فرمودند: «اشعث در ریختن
خون علی ـ علیه‌السلام ـ
شریک بود...».
شیخ مفید هم این نظریه را تأیید کرده و می‌گوید:
شب نوزدهم رمضان که ابن ملجم با
وردان و شبیب در مسجد کوفه نشسته بودند، اشعث بن قیس نیز با آنها بود و ابن ملجم را به ترور امام تشویق می‌کرد.
بلاذری نیز در انساب الاشراف به صف موافقان شرکت اشعث در قتل علی ـ علیه‌السلام ـ پیوسته و می‌گوید در قتل علی ـ علیه السلام ـ اشعث بن قیس دخالت داشت و در شب
شهادت علی ـ علیه‌السلام ـ ابن ملجم در خانه اشعث بود.
با توجه به این نصوص تاریخی و با در نظر گرفتن سابقه
کینه و
عداوت اشعث نسبت به امام این نظریه
قوت بیشتری می‌گیرد. ولی در مقابل این قول، افراد دیگری مانند آقای دکتر نایف، شرکت اشعث را در
توطئه قتل امام بعید می‌دانند.
اگر قول اخير را ناديده بگیريم، اقوال ساير
مورخین دال بر اين بود كه اشعث فقط نقش تحريك‌كنندگی و
تشویق به قتل را داشته است.
اما اينكه چرا حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ با وی بر خورد نكرد؟ بايد بگوييم: كسی كه
شهید عدالت و
حق است، كسی كه سفارش می‌كند برای قاتل خود از همان غذايی بدهند كه خودشان می‌خوردند، شخصيتی كه
وصیت می‌كند قاتلش را فقط با يك
ضربه قصاص كنند، بسيار بعيد است كه با كسی كه در مظان مشاركت در قتلش است برخورد كند.
چون شركت اشعث در قتل علی ـ عليه‌السلام ـ يقيناً ثابت نشده بود و اگر اشعث تحركاتی هم داشت، در خفا بود و علناً كاری انجام نمی‌داد. و ابن ملجم را هم او
اجیر به اين كار نكرده بود؛ بلكه ابن ملجم از جای ديگر و از گروهی ديگر فرمان گرفته بود و اشعث هم از اين فكر باخبر شده و ابن ملجم را تشويق به اين كار كرد.
اطلاع يا
مشارکت در قتل حكمش با
مباشر به قتل فرق می‌كند.
علی ـ عليه‌السلام ـ شخصيتی نبودند كه به‌خاطر
حق شخصی خود در ميان مسلمانان
تفرقه ايجاد كند، چون تعقيب شخصيتی با نفوذ مثل اشعث حتماً دوگانگی و اختلاف را در ميان
یاران علی ـ عليه‌السلام ـ ايجاد می‌كرد.
اما از نظر
فقهی حكم اشخاصی كه اطلاع از موضوع ترور داشته‌اند، ولی دخالتی نداشته‌اند، به‌جهت ترك از
نهی از منکر،
مستحق تعزیر توسط
حاکم شرع هستند و
حد خاصی ندارند.
سایت اندیشه قم
