اثر شیطان بر پیامبران

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلیدواژه: شیطان ، حضرت ایوب علیه‌السلام، روح ، عصمت ، عذاب .
پرسش: خداوند در قرآن از زبان حضرت ایوب ـ علیه‌السلام ـ می‌فرماید:«...حقیقتاً شیطان مرا خسته کرد و مرا مورد عذاب قرار داد». سؤال این است‌که چگونه شیطان می‌تواند بر پیامبران تأثیر و تسلط داشته باشد؟
پاسخ: در قرآن کریم می‌خوانیم: «و به‌خاطر بیاور بنده ما ایوب را، هنگامی که پروردگارش را خواند (و گفت:پروردگارا!) شیطان مرا به رنج و عذاب افکنده است».

---

آیهٔ شریفه خطاب به رسول اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و مبنی بر تسلی خاطر اوست؛ از طریق یادآوری حوادثی که به ایوب پیامبر ـ علیه‌السلام ـ رو آورده و در مقام تضرع و زاری برآمده که بارالها! شیطان و نیرنگ‌های او مرا به رنج و سختی افکنده است. در اینجا درد و ناگواری که برای ایوب رخ داده، به نیرنگ شیطانی نسبت داده شده است، و از ساحت پروردگار درخواست ترحم و رفع مشکلات خود را می‌کند.

---

اما این دست‌اندازی‌های شیطان و مانند آن به جز آزار دادن انبیا اثری دیگر ندارد؛ این‌گونه نیست که بر روح و نفوس مقدس انبیا تسلط پیدا کنند؛ چون دست‌اندازی و تسلط شیطان در روح و باطن انبیا به جهت عصمت آنان محال است و هرگز صفای روح و روان آنان در معرض تأثیرات کدورت و تیرگی الهامات شیطانی قرار نمی‌گیرد؛

---

ولی اگر دست‌اندازی‌های شیطان، سایر شئون طبیعی و عادی آنان مانند علایق به فرزندان در معرض ضرر و خطر قرار بگیرد، مانعی ندارد؛ بلکه مقتضای آزمایش الاهی و نیز طبیعت بشری است؛ چنانچه مصلحت اقتضا کند، خداوند وسایل رنج و اندوه و مشقت رسول را فراهم می‌سازد تا نیروی صبر و رضا و تسلیم پیامبر مورد آزمایش قرار گیرد.

---

به علاوه، مقصود از «مس شیطان به نُصب و عذاب» این است که: حضرت ایوب ـ علیه‌السلام ـ می‌خواهد «نُصب» و « عذاب » را به‌نحوی به شیطان نسبت دهد و بگوید که شیطان در این گرفتاری‌های من مؤثر و دخیل بوده است.

---

بنابراین مقصود از آیهٔ مورد بحث، تسلط شیطان بر روح انبیا نیست تا منافات با آیاتی داشته باشد که عصمت انبیا را ثابت می‌کند و یا آیاتی که تصریح دارند شیطان نمی‌تواند بندگان مخلَص خدا را گمراه کند.
همچنین از این آیهٔ شریفه، مقام والای ایوب ـ علیه‌السلام ـ در پیشگاه خدا به‌عنوان «عبدَنا» (بندهٔ ما) به‌خوبی استفاده می‌شود.

---