آداب قرض الحسنه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه:قرض الحسنه، قرض دادن، قرض گرفتن، آداب اسلامی.
پرسش :آداب
قرض دادن و
قرض گرفتن در
اسلام چیست؟
طبق آنچه ائمه معصومین (علیهم السلام) در مورد کمک مالی به
برادر دینی ، به ما سفارش کردند و دستور دادند، گاهی به برادران قرض می دهم بدون این که
ضمانت و
سود دریافت کنم. ولی مسئله ای که پیش می آید این که:۱. آنها گاهی دیگر دینشان را پرداخت نمی کنند، بعد از سالیانی که گذشت من آن دین را به پیروی از ائمه معصومین (علیهم السلام) می بخشم.۲. اگر پولم را مطالبه کنم، تعداد زیادی از آنها خوششان نمی آید، یا وانمود می کنند که اصلا قرضی در کار نیست.۳. با آنهای که به پول احتیاج دارند چه کار باید بکنم؟۴. آداب قرض دادن و قرض گرفتن در
فقه چگونه است، تا طرفین متحمل ضرر نشوند؟
یکی از اموری که
اسلام بدان تأکید بسیاری نموده، موضوع قرض دادن به نیازمندان است تا جایی که در روایات ما آن را از
صدقه برتر دانستند.
امّا باید توجه داشت در برخی از موارد ما به وظایف مان و آداب و شرایطی که وجود دارد عمل نمی کنیم و از این جهت زیان هایی بر ما وارد می شود، ولی آگاهانه و یا ناآگاهانه گناه آن را بر گردن دیگران می گذاریم.
برای
قرض الحسنه ، این سنت پسندیده، شرایطی بیان شده است که در طولانی ترین آیه از قرآن بدان اشاره شده است:
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که بدهی مدّت‌داری (به خاطر وام یا داد و ستد) به یک دیگر پیدا می کنید، آن را بنویسید! و باید نویسنده‌ای از روی
عدالت ، (سند را) در میان شما بنویسد! و کسی که قدرت بر نویسندگی دارد، نباید از نوشتن خودداری کند! پس باید بنویسد، و آن کس که حق بر عهده اوست، باید املا کند، و از خدا که پروردگار او است بپرهیزد، و چیزی را فروگذار ننماید!... ».
در روایات نیز به این مهمّ تأکید شده است.
بنابر این با توجه به تأکیداتی که از جانب اسلام برای استحکام امر قرض بیان شده، اگر ما کوتاهی نموده و خسارتی دامان ما را گرفته نباید آن را به حساب دین یا رهبران آن بگذاریم.
در آموزه های دینی ما قرض دادن به برادران مؤمن، آداب و شرایطی دارد که برخی از آنها چنین است.
۱. قرض همراه با
اخلاص باشد.
۲. با دل خوش و رضایت کامل باشد.
۳. قرض از
مال حلال باشد.
۴. قرض مکتوب شود.
۵. کسی که به مؤمنی قرض داد، منتظر بماند تا پرداخت قرض برای او امکان‌پذیر شود؛ یعنی همان طور که جایز نیست بدهکار با فرض توانایی، پرداخت مال را به تأخیر بیندازد، همین طور نیز اگر طلبکار می‌داند بدهکار توانایی ندارد، جایز نیست او را تحت فشار قرار دهد.
در این جا به چند روایت پیرامون اهمیت و آداب قرض الحسنه بیان می کنیم.
امام صادق (علیه السلام) فرمود:کسی که مالی را به کسی وام دهد، و مدتی برای (پرداخت) آن معین کند، و آن قرض در مدّت معیّن وصول نگردد، به ازای هر روز تأخیر، ثواب یک دینار صدقه را برای او خواهد داشت.
عبد اللَّه بن سنان از امام صادق (علیه السلام) روایت کرده است که
رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود:اگر هزار درهم را دو بار (به کسی) قرض بدهم، در نزد من خوش تر از آن است که آن را یک بار (و یک جا) صدقه دهم، و همان طور که برای کسی که از تو قرض می‌گیرد، جایز نیست که در صورت توانائی در بازدهی قرض خود تعلل کند و آن را به تأخیر بیندازد، همچنین برای تو جایز نیست- اگر بدانی که او در مضیقه و
تنگدستی است- او را (در پرداخت بدهی خود) در فشار قرار دهی و از او مطالبه کنی.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «آداب قرض الحسنه»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۸.
