یم و بحر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: یم، بحر، حضرت
موسی علیه‌السلام،
بنی‌اسرائیل ، رود نیل،
دریای سرخ .
پرسش: فرق بین یم و بحر چیست؟ قوم
حضرت موسی ـ علیه‌السلام ـ چرا از
مصر مهاجرت کردند و بعد از
هجرت به کجا رفتند؟
پاسخ:
داستان عبور بنی‌اسراییل از
دریا و غرق شدن فرعونیان در آن، از
معجزات حضرت موسی ـ علیه‌السلام ـ است که در
قرآن نیز از آن یاد شده است. در مورد غرق شدن بنی‌اسراییل قرآن این‌گونه آورده:«سرانجام از آنان انتقام گرفته و در دریا غرقشان ساختیم؛ زیرا آیات ما را
تکذیب کردند... ».
در آیه‌ای دیگر ماجرای نجات دادن قوم موسی را این‌گونه تشریح می‌کند:«بنی‌اسرائیل را از دریا گذراندیم».
همان‌گونه که در متن سؤال آمده، تعبیر این آیات متفاوت است، در آیه اول تعبیر به «یم» شده و در آیه دوم تعبیر به «بحر».
مفسران بسیاری «یم» را به‌معنای «بحر» گرفته‌اند،
بنابراین معنا، اختلافی بین دو لغت نبوده و یک معنا را دارا هستند و تنها برای تنوع از دو لغت متفاوت استفاده شده است. البته برخی از
تفاسیر «یم» را به معنای دریای عمیق آورده‌اند؛
بنابراین معنای «یم» نیز نوعی از دریاست و اختلافی بین دو تعبیر وجود ندارد.
اما در علت اینکه چرا از یم در آیه نخست استفاده کرده، شاید بتوان گفت که در آنجا مقام بحث در غرق کردن
فرعونیان است؛ لذا استفاده از کلمه دریای عمیق برای غرق کردن گروهی، بسیار فصیحانه خواهد بود؛ به این جهت خداوند در آیه نخست از کلمه یم استفاده کرده است.
شبیه این تعبیر در داستان به آب انداختن حضرت موسی در سن
کودکی آمده:«او را در صندوقی بیفکن، و آن صندوق را به دریا بینداز».
در این آیه نیز استفاده از لغت دریای عمیق برای نشان دادن
اعجاز خداوند که کودک
نوزاد ی را از این دریا نجات داد، بسیار فصیحانه است.
مفسران در این بحث که بنی‌اسراییل از چه رود یا دریایی عبور کرده‌اند، اختلاف دارند. عده‌ای بر‌اساس ادله و شواهد
رود نیل را ذکر کرده‌اند
که به جهت بزرگی و پر‌آبی این رود به‌صورت مجاز بدان کلمه دریا نیز
اطلاق می‌شد.
عده‌ای نیز با این قول مخالفت کرده‌اند و معتقدند
دریای سرخ مورد نظر بوده است. در هر صورت ادله و بحث‌های پیرامون این مطلب بسیار بوده که در پاسخی جداگانه بررسی شده است.
جواب قسمت سوم سؤال به اینکه بنی‌اسراییل بعد از عبور از
دریا به کجا رفتند، باید بگوییم که یکی از اهداف اصلی
بنی‌اسراییل از این کوچ، رسیدن به
سرزمین موعود بوده که
قرآن نی ز آن را بیان داشته است:«(موسی فرمود:) ای
قوم من! به سرزمین مقدسی که خداوند برای شما مقرر کرده وارد شوید و به پشت سر خود برنگردید که زیانکار می‌گردید».
البته بنابر حوادثی که در طول سفر برای بنی‌اسراییل واقع شد و ناسپاسی‌هایی که آنها انجام دادند، رسیدن به سرزمین موعود به سال‌ها بعد به تأخیر افتاد. اما در اینکه آنها دقیقاً در چه سرزمینی‌هایی بوده‌ند، نمی‌توان چندان واضح و مشخص بیان داشت.
در مورد وقایع بعد عبور از دریا، داستان‌های بسیاری از بنی‌اسراییل نقل شده؛ از
گوساله‌پرستی تا روان شدن چشمه‌های آب و... که در قرآن نیز بسیاری از آنها ذکر شده‌اند و اینها نشانگر زندگی در سرزمین‌های مختلفی است؛ اما مشخص کردن دقیق آنها، امکان‌پذیر نیست؛ البته در کتاب
مقدس اسم‌هایی برای این سرزمین‌ها آورده شده؛ ولی مشخص کردن
جغرافیا ی امروزه آنها، امری است سخت و قابل تشکیک.
پایگاه اسلام کوئیست.
