یاران امام عسکری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام حسن عسکری علیه‌السلام،
اصحاب.
پرسش: برخی از شاگردان و اصحاب بزرگ
امام حسن عسکری ـ علیه‌السلام ـ را معرفی کنید؟
پاسخ: امام حسن
عسکری ـ علیه‌السلام ـ چه در زمان حیات پدر گرامیشان و چه در دوران امامت خویش در شهر
سامرا به‌شدت تحت نظر بودند؛ از‌این‌روی ارتباط با یاران به‌سختی صورت می‌گرفت و به همین علت
یاران و شاگردان حضرت معمولاً به‌طور ناشناس با امام مرتبط بودند؛ به چند تن از یاران ایشان اشاره می‌کنیم:
عثمان بن سعید ثمری: وی که از
قبیله بنی‌اسد بود و به‌علت سکونت در شهر سامرا به عسکری نیز مشهور بود، از یاران و اصحاب خاص امام هادی و امام حسن عسکری و همچنین به‌عنوان نائب اول از نواب اربعه
امام زمان ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ به‌حساب می‌آید.
از او در
محافل شیعی به نام (سمّان) روغن‌فروش نیز یاد شده است؛ زیرا به‌منظور استتار فعالیت‌های سیاسی، روغن‌فروشی می‌کرد و اموال متعلق به امام را که
شیعیان به وی تحویل می‌دادند، در ظرف‌های روغن قرار داده، به محضر امام عسکری ـ علیه‌السلام ـ می‌رساند.
او مورد اعتماد و احترام عموم شیعیان بود.
پس از
رحلت امام حسن عسکری مراسم تغسیل و تکفین و خاکسپاری آن حضرت را در ظاهر، عثمان بن سعید انجام داد.
در مورد
تاریخ وفات وی اختلاف است، در برخی منابع ۲۶۷ و در برخی ۲۸۰ ق
ذکر شده است.
محمد بن عثمان بن سعید ثمری: وی نیز همچون پدر از بزرگان شیعه و از نظر تقوی و عدالت و بزرگواری مورد اعتماد و احترام شیعیان بود و از یاران مورد اعتماد امام عسکری ـ علیه‌السلام ـ بود.
چنانچه
امام عسکری در جواب (احمد بن اسحاق) که سؤال کرده بود به چه کسی از شیعیان و معتمدین حضرت مراجعه کند، حضرت فرمود: عمری (عثمان بن سعید) و پسرش هر دوی آنها امین و مورد
اعتماد من هستند، آنچه به تو برسانند، از جانب من می‌رسانند و آنچه به تو بگویند، از طرف من می‌گویند. سخنان آنان را بشنو و از آنان پیروی کن؛ زیرا این دو تن مورد اعتماد و امین من هستند. وی که به‌عنوان نایب دوم امام زمان ـ عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف ـ نیز بوده، در تاریخ ۳۰۴ یا ۳۰۵ هجری قمری وفات یافت.
احمد بن ابراهیم بن اسماعیل: ایشان یکی از
خواص و نزدیکان
امام حسن عسکری بود که آثار ارزنده‌ای در علوم مختلف از خود به یادگار گذاشت.
کتاب (اسماء الجبال و المیاه و الاودیه) در علم جغرافیا بوده و همچنین در
علم لغت تبحر داشته و از کاتبان و همنشینان امام بوده
وی در سال ۲۹۱ هجری قمری وفات یافت.
فضل بن شاذان بن خلیل مکنی به ابومحمد که از مشایخ و ثقات و معتمدین و محدثین اواسط قرن سوم هجری است. وی
فقیه متکلم جلیل القدر و از اصحاب
حضرت جواد ـ علیه‌السلام ـ و
امام هادی و امام حسن عسکری ـ علیهماالسلام ـ بوده و حدود یکصد و هشتاد کتاب به او منسوب است که در موضوعات مختلف نگاشته.
از جمله (اثبات الرجعة) (اربع مسائل فی الامامیة)، (الرد علی الباطنیة و القرامطة)، (حدوث العالم) و... او را متوفای ۲۶۰ هجری می‌دانند. و همچنین کتاب الایضاح فی الرد علی سائر الفرق از اوست.
احمد بن محمد بن خالد برقی (متوفای ۲۷۴ یا ۲۸۰ هـ): وی نیز از یاران و اصحاب امام حسن عسکری بوده و همچنین پدرش
محمد نیز از یاران امام محسوب می‌شد؛ ولی احمد شهرتی بیش از پدر داشته است.
او دارای آثار علمی بود؛ از جمله المحاسن که حاوی بسیاری از احادیث
ائمه است.
حسین بن اشکیب سمرقندی (مروزی) از اصحاب و یاران امام حسن عسکری و در نقل روایت از جانب رجالیون ثقه توصیف شده مدتی در
قم خادم حرم
حضرت معصومه ـ سلام‌الله‌علیها ـ بوده سپس در سمرقند مقیم و به نشر معارف
تشیع پرداخت.
حسن بن موسی الخشاب از بزرگان و علمای
شیعه و از یاران امام عسکری بود.
وی آثار علمی در موضوعات مختلف داشته؛ از جمله: کتاب (الرد علی الواقفه) و (النوادر) و....
ابراهیم بن ابی‌حفص: کنیه‌اش ابواسحاق، کاتب و از اصحاب بزرگ
امام حسن عسکری ـ علیه‌السلام ـ به‌شمار می‌رود و مردی ثقه و موجه است و همچنین او کتابی در رد اهل غلو و ابی‌الخطاب نوشت.
احمد بن
ادریس قمی معروف به معلم، از اصحاب و
یاران امام عسکری ـ علیه‌السلام ـ به‌شمار می‌رود. او فقیهی ثقه و مورد اعتماد شیعه بود که روایات زیادی نقل کرده و روایاتش صحیح است. دارای اثری به نام نوادر بوده ـ در سال ۳۰۶ درگذشت.
داود بن قاسم بن اسحاق از اهالی بغداد که در نزد ائمه ـ عليهم‌السلام ـ دارای مقام و منزلتی عالی بود و در
نقل حدیث او را ثقه دانسته‌اند و از اصحاب خاص
امام جواد و هادی و عسکری و حضرت
صاحب الزمان ـ عليهم‌السلام ـ محسوب و از همه آنها نقل روايت کرده است.
سایت اندیشه قم
