گاو زرد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: گاو زردرنگ.
پرسش: تفسیر آیه ۶۹ سوره بقره
«بَقَرَةٌ صَفْرَاء فَاقِعٌ لَّوْنُهَا» چیست؟
پاسخ: پس از آنکه یک نفر از بنی‌اسرائیل به طرز مرموزی کشته می‌شود و در میان قبایل بنی‌اسرائیل نزاع در می‌گیرد، جهت رفع مشکل از جانب
خداوند دستور می‌رسد تا گاوی را ذبح کنند. در نهایت، بهانه جویی‌های بنی اسرائیل به جایی منجر می‌شود که خداوند
گاو منحصر به فردی را برای ذبح مشخص می‌کند. گاوی زردرنگ که رنگ آن یک دست بوده و هیچ خال و رنگ دیگری در جسمش نداشته نباشد.
کلمه «صفراء» صفت مشبهه بوده و به معنای هر چیز زردرنگ است.
برخی این کلمه را با استناد به بعضی از اشعار عربی به معنای سیاه دانسته‌اند،
ولی این معنا بسیار نادر بوده و در آن اندک موارد نیز مجازاً به کار رفته است.
علاوه بر آنکه کلمه «صفراء» به معنای سیاه، تنها برای
شتر به کار می‌رود، نه گاو.
همان‌گونه که وصف «فاقع» نیز غالباً برای بیان کیفیت رنگ زرد بوده و در توصیف رنگ سیاه استعمال ندارد.
کلمه «فاقع» نشانگر خصوصیتی در بین رنگ‌هاست که معمولاً برای چیز زردرنگ به کار می‌رود. در مورد معنای این کلمه در بین لغت‌شناسان
عربی و هم‌چنین مفسران اختلاف است.
بسیاری آن را به معنای خلوص و یک‌دستی در رنگ می‌دانند؛
یعنی این‌که جایی کم‌رنگ و جای دیگر پر‌رنگ نباشد.
برخی آن را به معنای شدت در رنگ دانسته‌اند که به «پر‌رنگ» ترجمه می‌شود،
و در بعضی
روایات شیعی نیز به این معنا اشاره شده است.
برخی نیز هر دو معنا را در مورد ریشه این کلمه جایز دانسته‌اند.
در اختلاف لغت‌نامه‌ها در این‌گونه موارد می‌توان با بررسی جنبه‌های ادبی، تاریخی و زبان‌شناختی یک کلمه و هم‌چنین با مراجعه به اشتقاق‌های مختلف از یک ریشه و معانی به دست آمده از آن، وجه اشتراکی را در بین معانی پیدا کرد.
اگرچه در مورد ریشه «ف ق ع» اختلاف معانی بسیار مشهود است، ولی برخی اهل فن، اصل واحد در این ریشه را خلوص و صفا از هرگونه ناخالصی و رنگارنگی دانسته‌اند و در مورد کلمه «فاقع» در
آیه مورد نظر نیز معنای یک‌دستی در رنگ زرد را پذیرفته‌اند.
ازاین‌رو بعید نیست که معنای «پر رنگی» و شدت رنگ که در برخی
احادیث نیز به آن اشاره شده است، خود به نوعی از مصادیق همان یک‌رنگی باشد. در ادامه این آیات با عبارت
«لَا شِیَةَ فیهَا» اشاره می‌شود که به غیر از رنگ زرد، هیچ رنگ دیگری نیز در بدن نداشته باشد.
در عبارت
«بَقَرَةٌ صَفْرَاء فَاقِعٌ لَّوْنُهَا»، کلمه «صفراء» صفت اول و کلمه فاقع صفت دوم برای بقره هستند. کلمه «لون» نیز به‌عنوان فاعل برای کلمه فاقع است.
نکته قابل توجه در این عبارت این است که گفته نشده: «بقرة صفراء فاقعة» و جهت تأکید بیش‌تر بر رنگ حیوان گفته است:
«بَقَرَةٌ صَفْرَاء فَاقِعٌ لَّوْنُهَا».
به این ترتیب ترجمه عبارت
«بَقَرَةٌ صَفْرَاء فَاقِعٌ لَّوْنُهَا» چنین خواهد بود: «گاوی زرد رنگ که زردیش نیز یک‌دست (و پر رنگ) است».
در این آیه تصریح می‌شود که رنگ‌ها در روحیه
انسان‌ها تأثیرگزارند؛ زیرا می‌فرماید: «گاوی است زرد یک‌دست و خالص، که رنگش بینندگان را شاد می‌کند». چنانچه در روایات
شیعه و
اهل سنت نیز بر رنگ زرد در برخی پوشش‌ها تأکید شده است.
پایگاه اسلام کوئست.
