وقار
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: وقار،
سکینه ،
آرامش ، سکون.
پرسش: فرق بین وقار و سکینه چیست؟ آیات و روایاتی درباره هر کدام می‌خواهم.
پاسخ: در بسیاری از روایات
اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ این دو لفظ با هم استعمال شده است؛ گرچه معنای این دو کلمه مترادف با همدیگر است؛ اما فرقی که دانشمندان
علم لغت بین این دو کلمه گذاشته‌اند عبارت از این است که وقار در آرامش بدنی استعمال می‌شود و سکینه، آرامش و سکون قلبی را می‌گویند.
کلمه وقار و سکینه در لغت
عرب به معنای آرامش و سکون می‌باشد؛ اما استعمال کلمه
وقار در آرامش بدنی و ظاهری است، به خلاف سکینه که در آرامش درونی و قلبی به کار برده می‌شود.
در لسان العرب در معنای وقر می‌گوید: الوَقْرُ:ثِقَلٌ فی الأُذن، بالفتح، و قیل:هو أَن یذهب السمع کله، و الثِّقَلُ أَخَفُّ من ذلک. وقر به معنای چیز سنگین در گوش است و گفته شده از بین رفتن کامل شنوایی را می‌گویند؛ اما ثقل در جایی به کار می‌رود که مقداری از شنوایی باقی باشد و اگر به کسره خوانده شود، به معنای حمل کردن شیء سنگین بر روی دوش یا سر استعمال شده است؛ جاء یحمل وِقْرَه یعنی با باری که به دوش یا سر گذاشته بود آمد.
بنابراین کلمه وقار نیز که به معنای آرامش به کار می‌رود، از این جهت است که گویا ثقل و سنگینی که بر اوست سبب شده است که او ساکن و آرام باشد و همچنین در لسان العرب آمده است:الوَقار:الحلم و الرَّزَانة وقار به معنای بردباری و متانت است؛
که این معنا نیز از آثار بار سنگین است که بیان کردیم.
در
کتاب التحقیق فی کلمات القرآن الکریم چنین آمده است: سکون به معنای استقرار و ثبوت در قبال حرکت است و این کلمه به استقرار مادی و روحی هر دو
اطلاق می‌شود و استقرار درونی را طمأنینه می‌گویند که به معنای برطرف شدن اضطراب و تشویش است.
و همچنین در معنای سکینه، مؤلف کتاب التحقیق گفته است:سکینه بر وزن فعیله از سکون گرفته شده و مراد از آن چیزی است که در آن ثبات و استقرار باشد و مراد از سکینه در قرآن، نازل شدن رایحه‌ای از جانب خداوند است که سبب
آرامش و سکونتی می‌شود که اضطراب و تشویش را به‌کلی از
نفس می‌زداید.
کلمه وقار در
قرآن یک مورد و مشتقات آن "شت" مورد استعمال شده است
و ماده سکن و مشتقات آن، شصت و پنج مورد است که البته برخی موارد آن با بحث ما ارتباطی ندارد، اما کلماتی چون "سکینة"،
"سکینته"
و "السکینة"،
به معنای آرامش درونی
انسان است.
البته معنایی که دانشمندان
علم لغت برای سکینه و وقار کرده‌اند، برگرفته از قراینی است که در این آیات موجود است:به‌عنوان نمونه در
آیه ۴ سوره فتح (۴۸) می‌فرماید:
هُوَ الَّذی أَنْزَلَ السَّکینَةَ فی قُلُوبِ الْمُؤْمِنینَ لِیَزْدادُوا إیماناً مَعَ إیمانِهِمْ ؛ اوست که فرو فرستاد آرامش را در دل‌های
مؤمنان تا بیفزایند ایمانی را با ایمانشان که به قرینه "قلوب"، مراد از سکینه، آرامش
دل است. و در
آیه ۱۳ سوره نوح (۷۱) می‌فرماید:
ما لَکُمْ لا تَرْجُونَ لِلَّهِ وَقاراً "چرا شما مردم خدای را به عظمت و
وقار باور ندارید؟"که
مفسران وقار را به معنی سنگینی و عظمت معنا کرده‌اند.
در بسیاری از روایات کلمه وقار و سکینه به‌صورت مترادف و با هم استعمال شده‌اند و در بعضی از
روایات معنای خاصی از سکینه، مانند
ایمان مد‌نظر بوده است.
برای اطلاع از این روایات، در نرم‌افزار جامع الأحادیث واژه‌های "السکینة" و "الوقار" را به‌صورت ترکیبی جست‌وجو نمایید.
پایگاه اسلام کوئست.
