لعن و نفرین دیگران
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دعای شر، لعن و نفرین.
پرسش: آیا می‌شود برای کسی دعای شر کرد و او را مورد لعن و نفرین قرار داد؟
پاسخ: لعن و نفرین براساس امور نفسانی (بدخواهی بی‌مورد و کینه و حسادت و ...) ناصواب است. از روی چشم‌تنگی و حسادت، بر ضرر کسی دعا کردن نیز نادرست است؛ زیرا اسلام بدخواهی و بدبینی و حتی نیت بد ضد کسی را امضا نمی‌کند تا چه رسد به چشم‌تنگی کردن و یا مثلاً از طریق مراجعه به دعانویس‌ها ضد کسی دعا گرفتن و ... .
در پاسخ به این سؤال باید گفت: موارد، انگیزه‌ها و عواملی که موجب می‌شود
انسان دعای شر در
حق کسی بکند و او را
لعن و نفرین نماید، متفاوت است؛ لذا به حسب موارد، صحت و عدم صحت لعن و نفرین تفاوت خواهد داشت که در دو مورد به اختصار بیان می‌کنیم:
اگر با انگیزه دینی به کسی
نفرین شود، هیچ محذوری ندارد؛ مثلاً به خاطر این‌که کسی به پیشوایان دین
ظلم کرده است یا کسی که حقیقتی را عمداً و بدون عذر شرعی انکار کند و یا ضد عقاید مذهبی و دینی فعالیت تخریبی انجام دهد و عقاید مردم را نسبت به باورهای الهی،
قرآن و
اهل بیت (علیهم‌السلام) عمداً و عملاً و به عنوان دین‌ستیزی و امثال آن دچار تزلزل نماید.
در این‌گونه موارد نه‌تنها
لعن و نفرین و دعای بد کردن در حق آن‌گونه افراد محذوری ندارد، بلکه کاملاً درست است و دارای اجر و ثواب اخروی نیز می‌باشد.
به دلیل یادشده، مثلاً در
زیارت عاشورا نسبت به کسانی که به
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و خاندان او ظلم کرده‌اند، لعن و نفرین شده و از
مؤمنین خواسته شده که با خواندن آن
زیارت ستم‌کاران را لعن نمایند.
از جمله آمده است: «
فَلَعَنَ اللَّه أمَّةً أَسَّسَتْ أَسَاسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیْكُمْ أَهْلَ الْبَیْتِ؛
یعنی «
خداوند کسانی را که اساس ستم و جور را به اهل بیت پایه‌ریزی کرده‌اند، لعنت کند».
و موارد فراوان دیگری در زیارت‌ها آمده است.
حتی در
قرآن کریم درباره
ابولهب آمده است: «
تَبَّتْ يَدَا أَبِي لَهَبٍ وَتَبَّ»؛
یعنی «بریده باد دودست ابولهب و مرگ بر او باد».
از این‌گونه گزاره‌های دینی و قرآنی به‌خوبی معلوم می‌شود که لعن و نفرین با انگیزه الهی و به ستمگرانی که به
دین و پیشوایان دینی ظلم کرده و یا می‌کنند، محذوری ندارد.
اما اگر دعای بد و لعن و نفرین نسبت به کسی براساس انگیزه‌های نفسانی باشد و از روی بدخواهی بی‌مورد و
کینه و
حسادت و سایر عوامل و امور نفسانی صورت گیرد، به طور
یقین ناصواب بوده و
اسلام هرگز آن کار را تأیید نمی‌کند.
حتی در روایاتی آمده است که
امام باقر (علیه‌السلام) فرمود: «
اِنَّ اللَّعْنَةَ اِذَا خَرَجَتْ مِنْ فِی صَاحِبِهَا تَرَدَّدَتْ بَیْنَهُمَا؛ فَاِنْ وَجَدَتْ مَسَاغاً، وَاِلاَّ رَجَعَتْ عَلی صَاحِبِهَا »؛
یعنی «همین که
لعنت از دهان کسی بیرون آمد، در هوا مردد می‌ماند؛ سپس اگر جایی پیدا کرد که در آن قرار گیرد (طرف مقابل مستحق لعن بود) در آن‌جا می‌رود، وگرنه به صاحب خود؛ یعنی گوینده آن
لعن بر‌می‌گردد.
و در
روایت دیگر آمده است که انسان حق ندارد، در مورد برادر
مؤمن خود نیت و نظر بدی داشته باشد و اگر چنین باشد، خداوند
اعمال او را نمی‌پذیرد.
از این
حدیث نیز معلوم می‌شود که لعن و نفرین بی‌مورد و با انگیزه نفسانی درست نیست؛ چون وقتی نیت بد نسبت به مؤمن ناصواب باشد، دعای بد و نفرین او به طریق اولی ناصواب است. همه این مسائل برای آن است که با توجه به
روایات متعدد، اسلام با پیروی از هوای نفس و هر کاری که با انگیزه نفسانی انجام داده شود، شدیداً مخالف است.
در پایان لازم است به این نکته اشاره شود که همان‌طور که لعن و نفرین براساس امور نفسانی یادشده ناصواب است، از روی چشم‌تنگی و حسادت، بر ضرر کسی دعا کردن نیز نادرست است؛ زیرا ـ همان‌گونه که اشاره شد ـ اسلام بدخواهی و بدبینی و حتی نیت بد ضد کسی را امضا نمی‌کند تا چه رسد به چشم‌تنگی کردن و یا مثلاً از طریق مراجعه به دعانویس‌ها ضد کسی دعا گرفتن و ... .
۱. امام خمینی، چهل حدیث، نشر مؤسسه آثار امام، ۱۳۷۸ ش.
۲. آیت‌الله مهدوی‌کنی، اخلاق عمل، تهران، نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۳ ش.
۳. خواجه نصیر‌الدین طوسی، اخلاق ناصری، تهران، خوارزمی، ۱۳۷۳ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «لعن و نفرین دیگران»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۶/۲۵.
