لباس سیاه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: لباس سیاه، لباس فرعون.
پرسش: آیا این
حدیث صحیح است: امیر المؤمنین علی‌بن ابی‌طالب ـ علیه‌السلام ـ فرمود: «لباس سیاه بر تن مکن که آن لباس فرعون است»؟
پاسخ:
متن عربی این حدیث چنین است: «قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ـ علیه‌السلام ـ فِیمَا عَلَّمَ أَصْحَابَهُ لَا تَلْبَسُوا السَّوَادَ فَإِنَّهُ لِبَاسُ فِرْعَوْنَ»؛
از جمله مطالبی که
امام علی ـ علیه‌السلام ـ به اصحاب خویش می‌آموختند یکی این بود:
لباس سیاه بر تن مکنید که آن لباس فرعون است.
شیخ صدوق این حدیث را در کتاب «من لا یحضره الفقیه» بدون سند ذکر می‌کند، اما در
کتاب «
علل الشرائع» این‌گونه ذکر می‌کند: «وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ (أَبِی رَحِمَهُ‌اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ یحْیی الْعَطَّار) عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَی الْیقْطِینِی عَنِ الْقَاسِم بْنِ یحْیی عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ أَبِی‌بَصِیرٍ عَنْ أَبِی‌عَبْدِاللَّهِ ـ علیه‌السلام ـ قَالَ حَدَّثَنِی أَبِی عَنْ جَدِّی عَنْ أَبِیهِ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علیه‌السلام». بنا بر تحقیق در منابع رجالی، تمام
راویان این حدیث
ثقه و مورد اطمینان هستند، به همین جهت این
روایت، صحیح و مسند است.
این حدیث دلالت بر کراهت
نماز خواندن و
احرام در
حج با لباس سیاه می‌کند و
فقها به این روایت در همین موارد استناد کرده‌اند.
اما چون هر عامی در معرض تخصیص است، در این مورد نیز به‌وسیله
روایات دیگر
تخصیص زده شده و مواردی استثنا شده که در آنها پوشیدن لباس سیاه مکروه نیست؛ مانند عبا، عمامه و
کفش.
یکی از این استثنائات، پوشیدن لباس مشکی در عزای
سیدالشهدا ـ علیه‌السلام ـ است که روایاتی در این‌باره وجود دارد؛از جمله این‌که:
«وقتی خبر
شهادت امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به اُمّ سلمه رسید، در
مسجد پیامبر خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ خیمه‌ای بر پا کرد و در آن نشست و لباس سیاه پوشید».
«وقتی حسین بن علی ـ علیه‌السلام ـ شهید شد،
زنان بنی‌هاشم، لباس سیاه و خشن بر تن کردند و از هیچ گرمی و سردی‌ای، شِکوه نمی‌کردند.
امام سجاد ـ علیه‌السلام ـ در موقع سوگواری آنان،
غذا تهیه می‌کرد».
از این روایت گرچه امر به پوشیدن لباس در عزای ابا عبداللّه الحسین ـ علیه‌السلام ـ به‌صورت صریح استفاده نمی‌شود، ولی معلوم می‌شود که کار جایزی است؛ چون
امام زین‌العابدین ـ علیه‌السلام ـ کار زنان بنی‌هاشم را نهی نکرده و امضا فرموده است و تقریر
معصوم حجت است. شاید از آن
تاریخ این کار به‌صورت یک
سنت و رسم بین
شیعه در ایام عزای
ائمه اطهار ـ علیهم‌السلام ـ در آمده است.
بنابراین آن دسته از روایات که دلالت بر کراهت پوشیدن لباس دارد، شامل موارد عزا ـ که لباس مشکی، نشانه
حزن و اندوه است ـ نمی‌شوند.
امروزه نیز در برخی موارد، لباس مشکی، لباسی شیک به‌شمار آمده که می‌توان آن‌را وسیله‌ای برای فخرفروشی قرار داد. با توجه به روش و منش
فرعون، او نیز به همین دلیل،
لباس سیاه را انتخاب کرده بود و بر همین اساس، اگر کراهتی از این
حدیث برداشت شود، ناظر به این دسته از لباس‌های سیاه است و نه هر لباس سیاهی.
پایگاه اسلام کوئست.
