قضاوت زنان در دولت مهدوی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دولت مهدوی،
قضاوت،
امامیه.
پرسش: آیا زنان در دولت مهدوی به قضاوت می‌پردازند؟
مشهور فقهای امامیه بر این باورند که زنان، نمی‌توانند متصدّی منصب قضا شوند، هر چند واجد شرایط قضاوت باشند؛ بلکه برخی ادّعا کرده‌اند که این نظریه، مورد
اجماع و اتّفاق فقهاست. (گفتنی است، ظاهراً این مسئله در منافع فقهی ماثورِ قدما، مانند:
مقنعه،
مقنع،
هدایه،
نهایه و
فقه الرضا مطرح نشده است تنها مرحوم
شیخ طوسی در
کتاب خلاف و
مبسوط) که فروع اجتهادی مستنبط را در آن جمع‌آوری کرده، متعرّض آن گردیده است. وی نیز در کتاب خلاف بر این مسئله ادّعای اجماع نکرده است. بنا‌بر‌این، ثبوت اجماع در این مسئله، به گونه‌ای که کاشف تلقّی آن از
معصوم باشد، مشکل است.) افزون بر فقهای امامی،
مالکیان،
شافعیان و
حنبلیان از مذاهب
اهل سنّت نیز معتقدند که زنان به طور مطلق نمی‌توانند متصدّی امر قضاوت شوند؛ امّا در
مذهب حنفیه، جز در موارد
حدود و
قصاص، زنان می‌توانند قضاوت کنند. همچنین
محمّد بن جریر طبری، معتقد بوده که فرقی میان زن و مرد در جواز تصدّی منصب قضا وجود ندارد.
بر پایه حدیثی از
امام باقر (علیه‌السّلام) در دولت امام مهدی (علیه‌السلام)، هنگامی که
علم و
حکمت توسعه یافت، زنان می‌توانند براساس
کتاب خدا و
سنّت پیامبر خدا(صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله) قضاوت کنند. در این حدیث، امام (علیه‌السّلام) ضمن بیان برکات دولت مهدوی می‌فرماید:
«وَ تُؤتَونَ الحِکمَةَ فی زَمانِهِ، حَتّی انَّ المَراَةَ لَتَقضی فی بَیتِها بِکِتابِ اللَّهِ تَعالی وَ سُنَّةِ رَسولِ اللَّهِ (صلی‌اللّه‌علیه‌و‌آله)؛
و در روزگارش، حکمت نصیبتان می‌شود تا آن‌جا که زن در خانه‌اش بر اساس کتاب خدای متعال و سنّت پیامبر خدا، حکم می‌کند.»
برای توضیح این حدیث، چند نکته قابل توجّه است:
یک. می‌توان گفت: در دولت مهدوی، شرایط لازم برای تصدّی امر قضاوت توسّط زنان، فراهم می‌گردد.
دو. مقیّد کردن قضاوت زن در خانه، اشاره به این است که تصدّی امر قضا نباید آنها را از مهم‌ترین وظیفه آنها که مدیریت خانه و پرورش انسان‌های صالح است، غافل کند. بدیهی است در این زمینه، تفاوتی میان تصدّی امر قضا و سایر مسئولیت‌ها وجود ندارد.
سه. برخی احتمال داده‌اند که مراد از قضاوت زن در خانه، تدبیر امور فرزندان وحکم کردن میان آنان در امور زندگی و تربیت و تادیب در محیط خانواده باشد؛
امّا باید گفت: این احتمال علاوه بر این‌که خلاف ظاهرِ حدیث است، اختصاصی به دولت امام مهدی (علیه‌السّلام) ندارد.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «قضاوت زنان در دولت مهدوی» تاریخ بازیابی۱۳۹۸/۱۱/۲.
