قدرت خدا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قدرت،
قدیر،
خدا، تخم مرغ.
پرسش: آیا خداوند قادر است سنگی را
خلق کند که خود
قادر به بلند کردن آن نباشد؟ مگر نمی‌گوییم خدا بر هر كاری تواناست ( ان الله علی كل شیء قدیر) آیا خدا می تواند یك فیل را داخل یك تخم مرغ جا دهد؟
در برداشت شما از
قدرت اشکالی وجود دارد که موجب این پرسش می‌شود و آن تبیین دقیق
حقیقت قدرت و امور مقدور است؛ در واقع وقتی می‌گوییم خداوند توانایی انجام هرکاری را دارد در اینجا به
یقین توانایی خداوند مطلق است و واژه "هرکاری" شامل همه مصادیق ممکن در موضوع قدرت می‌شود، اما این به معنای داخل دانستن کارهایی غیر از موضوع اصلی
قدرت نیست.
مثلا بر اساس مثالی که خود مطرح نمودید آیا می‌شود به یک ریاضی‌دان برجسته گفت: اگر ریاضی دانی قوی هستی، طوری محاسبه کن که ۲+۲بشود ۵ ! آیا اگر بگوید: نمی‌توانم، من قدرت این كار را ندارم، صحیح است به او نسبت عدم توانایی بدهیم؟! مسلما خیر، زیرا توانایی او در انجام همه محاسبات ریاضی به معنای انجام کارهایی خارج از دائره ضوابط ریاضی و به تعبیر روشن‌تر امور ناممکن نیست؛ به همین نسبت این عمل از غیر او نیز ساخته نیست زیرا ناتوانی او در محدودیت قدرت او نبوده بلکه در ناممکن بودن موضوع پیشنهاد شده نهفته بود.
حال با توجه به این مسئله در پاسخ سؤال از قدرت
خدا در ابتدا می‌گوییم:
قدرت یعنى «توانایی فاعل
مختار براى کارى که ممکن است از او سر بزند» پس قدرت مربوط به فاعل است.
فاعل به گونه‌ای است که فعلى را که ممکن است انجام شود، مى‌تواند انجام بدهد و مى‌تواند انجام ندهد، اما چیزی که قدرت به آن منتسب می‌شود یا همان متعلق
قدرت چیست؟
متعلق قدرت، کارى است که ذاتاً امکان تحقق داشته باشد و چیزى که ذاتش محال یا مستلزم محال باشد، مورد تعلق قدرت واقع نمى‌شود؛ زیرا مقدور نیست. پس این که مى‌گوییم
خداوند بر هر کارى تواناست و قدرت او
مطلق است، منظور این نیست که بر چیزهایى که
محال هستند نیز تواناست. زیرا آن‌ها کار ممکن نیستند تا قدرت به آن‌ها تعلق بگیرد.
با این توضیح روشن می‌شود که فروض مختلف و پرسش‌های مشابهی که در این زمینه مطرح می‌شود همه و همه در زمره موضوعات ناممکن هستند نه در زمره امور ممکن و غیر مقدور برای قادرهای محدود، مثلا ایجاد سنگی که خدا نتواند خودش آن را حرکت دهد یا داخل کردن یک فیل یا حتی همه عالم درون یک تخم مرغ، ایجاد خدایی دیگر یا امکان نابود کردن خود توسط خدا و.... همه از این قبیل هستند.
مثلا فرض داخل کردن یک فیل درتخم مرغ محال است زیرا همیشه ظرف باید بزرگ‌تر از مظروف باشد و اگر فیل و تخم مرغ هر دو در همین اندازه معین خود باشند، امکان ندارد تخم مرغ ظرف فیل شود و اگر شود باید دیگر تخم مرغ نباشد یا فیل، فیل نباشد و این یعنی هم این تخم، تخم مرغ باشد و هم نباشد و آن فیل، فیل باشد و نباشد که
اجتماع نقیضین و محال است.
در نتیجه خداوند
خالق است اما خالق امور ممکن و شدنی و قدرت بر انجام هر خلق و فعلی دارد. اما در حوزه امور ممکن و شدنی نه امور محال و ناممکن و عدم انجام امور ناممکن نقصی به دنبال نخواهد داشت.
سایت مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی، برگرفته از مقاله «قدرت خدا» تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۲/۱۴. سایت پرسمان، برگرفته از مقاله «قدرت خدا» تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۲/۱۴..
