• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

غذای حرام

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: غذا ، حلال ، حرام، جسم، روح ، گناه، تحقیق، عبادت .
پرسش: اگر انسان ندانسته گوشت حرام بخورد، چه گناهی دارد؟
پاسخ: اگر کسی بدون توجه غذایی را بخورد و بعد از صرف غذا، متوجه شود که غذا، غذای حرام بوده است؛ مثلاً گوشت موجود در غذا حلال نبوده، تکلیفی به عهده او نیست و براساس حدیث رفع که از پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نقل گردیده است، خطای او قابل بخشش بوده و مؤاخذه نمی‌شود.
اما براساس روایات متعددی که از اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ نقل گردیده، این قبیل اعمال هرچند به خطا و اشتباه باشد، در وجود و زندگی انسان اثرات خو د را می‌گذارد و توفیقاتی را از انسان سلب می‌نماید.
پس انسان باید دقت کند که غذای او حلال باشد و با این دقت و مراقبت، حرکت خود را در مسیر رضایت حق تعالی سرعت بخشد.



اگر کسی بداندکه این گوشت حرام است و این غذا حرام است؛ یعنی هم غذا را می‌شناسد (موضوع) و هم حکم آن را که حرمت است می‌داند، با این حال آن را بخورد، خطا و عصیان نموده و این عملش تمرد و نافرمانی از دستورات الهی محسوب شده و مستحق عقوبت و مجازات خاص آن می‌باشد و این گناه اثرات بدی در زندگی انسان می‌گذارد.


امام صادق ـ علیه‌السلام ـ در خصوص اثرات سوء دنیایی گناه می‌فرماید: اثر گناه این است که انسان را از عبادت محروم می‌کند. گاهی انسان در روز به گناهی مبتلا می‌شود و بر اثر آن از شب‌زنده‌داری و نماز شب محروم می‌شود.
[۱] جوادی آملی، عبدالله، مراحل اخلاق در قرآن، ص ۱۵۳.
مگر اینکه توبه نموده و گذشته خود را اصلاح نماید.


اما در صورتی که ندانسته چنین غذایی را خورده باشد از دو حال بیرون نیست:

۳.۱ - ۱. ندانستن موضوع

جاهل به موضوع بوده؛ اما حکم آن را می‌دانسته است؛ یعنی می‌دانسته که مثلاً خوردن گوشت خوک حرام است؛ اما نمی‌دانسته که این غذا از گوشت خوک تهیه شده و بعد از خوردن متوجه شده است.

۳.۲ - ۲. ندانستن حکم

جاهل به حکم بوده؛ اما از موضوع آگاهی داشته است؛ یعنی نمی‌دانسته که مثلاً خوردن گوشت خوک حرام است؛ اما می‌داند غذای موجود از گوشت خوک تهیه شده است.




۴.۱ - ۱. فراهم بودن امکان تحقیق

در هر صورت اگر می‌توانسته است تحقیق کند و دقت نماید و به حقیقت مطلب پی ببرد، اما این کار را نکرده است که در این صورت او گناهکار محسوب شده و عملش یک عمل حرام است.

۴.۲ - ۲. فراهم نبودن امکان تحقیق

اما اگر امکان تحقیق و تفحص در خصوص غذای مذکور برایش فراهم نبوده یا توانایی و امکانات یادگیری حکم مسئله را نداشته است، در این صورت، مقصر نبوده و گناهکار محسوب نمی‌شود و عمل او موجب مؤاخذه و عذاب نیست؛ چون براساس حدیث رفع که از پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نقل گردیده، تکلیف و بالتبع عذاب از او رفع می‌گردد.
[۳] بحارالانوار، ج ۵، (رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمودند:از امت من، خطا و فراموشی و آنچه بدان مجبور شوند، برداشته شده است).
و تکلیفی به عهده او نیست؛ به‌جز طهارت دست و دهان و ظروف غذا .


البته این غذای حرام آثار وضعی و طبیعی خود را قطعاً در جسم و روح انسان خواهدداشت. علما ی اخلاق به اثرات وضعی این نوع غذاها اشاره نموده‌اند و معتقدند که هرچند مجازاتی برای انسان درنظر گرفته نمی‌شود، اما توفیقاتی از انسان سلب می‌گردد و اثرات سوء معنوی دارد که قابل اغماض و چشم‌پوشی نیست. به همین دلیل در روایات متعدد تأکید شده که انسان مراقب غذا و خوراک خود باشد.

۵.۱ - روایتی از پیامبر اکرم

در زمان رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ ظرف شیری را برای آن حضرت آوردند؛ ولی ایشان تا از حلال بودن آن شیر اطمینان پیدا نکرد، ننوشید و فرمود: پیامبران پیش از من، دستور داشتند که جز خوراک حلال و پاکیزه نخوردند و جز کار شایسته نکنند.
[۴] الدر المنثور، ج ۶، ص ۱۰۲.

[۵] میزان الحکمة، ج ۳، ص ۱۲۸ (محمدی ری شهری، محی).


۵.۲ - روایاتی از اهل بیت

در روایات اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ در خصوص اثرات وضعی غذا حتی در وجود کودکان هشدار داده شده است.
[۶] بحارالانوار، ج ۳، (امام علی علیه‌السلام: کودکان خود را از شیر زنان بدکاره و دیوانه دور نگه دارید؛ زیرا شیر اثر می‌گذارد).



بنابراین لازم است همواره انسان دقت کند که غذای او، حلال باشد؛ چراکه این غذا و اثرات وضعی آن در سرنوشت معنوی او و حرکت در مسیر رضایت الهی تأثیر گذاشته و خدشه ایجاد نماید؛ زیرا حوادث عالم در کیفیت اخلاق و اعمال انسان مؤثر است، کما اینکه کیفیت اخلاق و اعمال فرد یا جامعه هم در حوادث عالم مؤثر است.
[۷] جوادی آملی، عبدالله، مبادی اخلاق در قرآن، ص ۱۰۸.



۱. جوادی آملی، عبدالله، مراحل اخلاق در قرآن، ص ۱۵۳.
۲. مائده (۳)، آیه ۳۹.    
۳. بحارالانوار، ج ۵، (رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمودند:از امت من، خطا و فراموشی و آنچه بدان مجبور شوند، برداشته شده است).
۴. الدر المنثور، ج ۶، ص ۱۰۲.
۵. میزان الحکمة، ج ۳، ص ۱۲۸ (محمدی ری شهری، محی).
۶. بحارالانوار، ج ۳، (امام علی علیه‌السلام: کودکان خود را از شیر زنان بدکاره و دیوانه دور نگه دارید؛ زیرا شیر اثر می‌گذارد).
۷. جوادی آملی، عبدالله، مبادی اخلاق در قرآن، ص ۱۰۸.



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : احکام خودنی و آشامیدنی ها | فقه




جعبه ابزار