علل وجود انحراف اخلاقی در جوانان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: انحراف اخلاقی .
پرسش: چرا انحراف
اخلاقی در بین
جوانان ما وجود دارد؟
پاسخ: در رابط با سئوال مناسب می‌دانیم به نکاتی جهت تبیین ابعاد مختلف سئوال اشاره کنیم.
کشور
اسلامی ما از جوان‌ترین کشورهای
دنیاست ، زیرا اکثر جمعیت آن را جوانان و
نوجوانان تشکیل می‌دهند و مقطع
جوانی از حسّاس‌ترین مقاطع
عمر انسان‌ها به شمار می‌رود و ویژگی‌های دوران جوانی منحصر به فرد بوده و در هیچ دوره‌ای از حیات انسان بروز و ظهور پیدا نمی‌کند، چون در این دوران جوانی با ویژگی‌هایی از قبیل حسّاسیت، هیجانات قوی درونی،
سرگردانی ،
تنوع طلبی ، عدم ثبات
شخصیت ، احساس
نگرانی ،
شهوت قوی،
پرخاشگری ،
الگوپذیری ،
حب ذات و غیره مواجه است. و اگر جوانی که این
خصوصیات را دارد مورد توجه جدّی و
تربیت حساب شده، قرار نگیرد هر آینه ممکن است به
انحراف و
بزهکاری کشیده شود.
اگر چه انحراف جوانان ما با توجه به جوان بودنِ کشورمان، قابل مقایسه با کشورهای دیگر نیست، زیرا از لحاظ آماری جوانان ما کمترین انحراف را در مقایسه با جوانان سایر کشورها دارند و جوانان
ایران از لحاظ
تدیّن و
معنویت بهترین جوانان
دنیا به حساب می‌آیند و این ادعا را می‌توان با توجه به حضور پر شور آنان در مراسم مذهبی از قبیل
عاشورا ،
اعتکاف ،
شب‌های احیاء ،
نماز جمعه‌ها و غیره مشاهده نمود؛ امّا انحرافاتی که در بین آنان وجود دارد می تواند معلولِ عللی باشد که در اینجا به چند نمونه اشاره می‌شود:
الف. ضعف در آسیب شناسی مشکلات نسل جوان یکی از موارد ضروری در جلوگیری از انحراف جوانان این است که دردها و دغدغه‌های فکری نسل جوان مورد بررسی و توجه قرار گیرد و اینطور تصوّر نشود که همیشه وجود درد نشانه بیماری است بلکه نشانه بیداری نیز هست.
پس از شناسایی دردها باید به درمان آن پرداخت و در هنگام درمان هم باید برخوردی مناسب و منطقی داشت، زیرا عدم برخورد مناسب و منطقی. نسل جوان را به انحرافات گوناگون می‌کشاند.
استاد
شهید مرتضی مطهری رمز انحرافات نسل جوان را در عدم پاسخگویی منطقی به نیازهای او می‌داند و می‌فرماید: ریشه بیشتر انحرافات
دینی و
اخلاقی نسل جوان را در لابه لای افکار و عقاید آنان باید جُست. فکر این نسل از نظر مذهبی چنان که باید راهنمایی نشده است، و از این نظر فوق العاده نیازمند است.
ما جوان را نمی‌شناسیم و جاهل به نیازهای آنان می‌باشیم. جوانان ما اغلب افرادی سرگردان هستند و مسأله تضاد در درون آنان غوغا می‌کند و در افکار خود سرگردان هستند چون از
کودکی به
بزرگسالی رسیده و در یک عالم
برزخی قرار دارند و ارزش‌های اجتماعی و دینی برای آنان تثبیت شده است، و لذا عدم آشنایی ما با نیازهای آنان و روحیّات آنان باعث جدایی آنان از ما شده و بعضاً به انحراف منجر شده است.
اَعمالِ خلافِ الگوها عامل دیگری که در انحراف جوانان دخالت دارد اعمال خلاف الگوهای جامعه است. از آنجایی که جوان هنوز به آن پختگی لازم نرسیده است و به آن حدّ از شناخت نایل نشده تا حساب‌ها را از هم جدا نماید و لغزش افراد را به حساب آن‌ها گذارد و نه
دین و
مذهب آن‌ها، لذا به محض دیدن خطا و اشتباه در رفتار الگوها، آن را به حساب دین و
اخلاق می‌گذارد و تمام دیدگاه‌ها و اعتقاداتش یکبار فرو ریخته، نسبت به همه چیز
بدبین می‌شود و لذا می‌گویند لغزش الگو خطرناک‌ترین وضع برای نسل جوان است. البته برای افرادی که دین و مذهب، کاملاً برایشان روشن است، این مسایل مشکلاتی ایجاد نمی‌کند، زیرا آنان می‌دانند که هر شخص ممکن است دچار اشتباه شود و کارهای خلاف افراد را به حساب دین و مذهب نمی‌گذارند.
از آنجایی که کودکان و جوانان متأثر از عوامل متعددی هستند و لذا روش‌های
تربیتی و الگوهای تربیتی که
خانواده و جامعه و آموزشکاه ارائه می‌دهند باید هماهنگ باشد و اگرنه جوان و
نوجوان به سردرگمی گرفتار شده و چه بسا از انحراف سر در آورد، چون هیچ ارزشی برای او تثبیت نشده است.
ما
اقتصاد را جزء عوامل اصلی ناهنجاری نمی‌دانیم امّا در عین حال نقش اقتصاد و عدم
عدالت اقتصادی را نمی‌توان در انحراف جوانان نادیده گرفت. اگر خانواده‌ای از حدّ اقلّ
معیشت برخوردار نباشند، فرزندان این خانواده، ممکن است حالت
طغیان و
شورش و بزهکاری داشته باشند و به صورت عقده‌ای بزرگ شده و در صدد
انتقام از جامعه برآیند و به ارزش‌های اعتقادی پشت پا زنند.
عدم توجه به نیازهای اساسی جوان از جمله
ازدواج ،
مسکن و
شغل باعث بسیاری از انحرافات آنان شده است. زیرا جوانی که توانایی ازدواج ندارد و از طرفی شغل و کاری هم ندارد که با آن خود را مشغول کرده و انرژی بدنی خود را مصرف کند، به فساد و انحراف روی می آورد چون
غریزه جنسی در او قوی بوده و
بیکاری و نداشتن
همسر هم باعث تشدید آن شده است.
عدم
برنامه ریزی صحیح
فرهنگی برای نسل جوان و از طرفی تهاجم همه جانبه دشمن به اعتقادات و باورهای این نسل پرشور و بالنده، باعث شده که عده‌ای از جوانان به انحراف گرفتار آیند. هیچ متفکّر و سیاستمداری نباید در اهمیّت جایگاه و نقش جوانان در پویایی و تداوم
حیات اجتماعی یک ملّت به خود تردید راه دهد،
تلاش و تکاپوی فکری و فرهنگی و عملی نسل جوان می‌تواند
معجزه آفرین باشد، چنان که در دوران
انقلاب و
هشت سال دفاع مقدس ملّت ایران شاهد آن بودیم و بر عکس،
رخوت و انحراف نسل جوان و عدم برنامه ریزی فرهنگی و عدم جلوگیری از تهاجم دشمن، می‌تواند پایه‌های فرهنگی و اقتصادی کشور را از راه انحراف نسل جوان متزلزل کند و جامعه را به سوی
وابستگی و انحراف سوق دهد. پس وظیفه و مسئولیت
هدایت و
رهبری نسل جوان مسئولیتی جدی و شاید همگانی است و هر کس در حدّ توان باید تلاش کند.
ترویج نظریه تساهل و تسامح و
بی‌غیرتی و بی‌تفاوتی که توسط برخی افراد فرهنگی در سال‌های اخیر انجام شده باعث
بی‌دینی و انحراف خیلی از جوانان گردیده است
قال الله الحکیم:
وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ؛
باید از شما گروهی باشند که مردم را به کردار نیک فراخوانند و
امر به معروف و نهی از منکر کنند و آنان رستگارانند.
• محمد تقی مصباح یزدی، تهاجم فرهنگی، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۷۶.
•غلامعلی حداد عادل، فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، انتشارات سروش، ۱۳۷۲.
•علی اصغر حاج سید جوادی، در بحران ارزشها، انتشارات جاویدان.
اندیشه قم.
