ظهور امام زمان و قیامت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قیامت، ظهور امام زمان (عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف).
پرسش: در زمان ظهور، زمین پر از عدل‌و‌داد می‌شود، دیگر چه نیازی به قیامت است؟ آیا ارزش قیامت زیر سؤال نمی‌رود.
پاسخ: زمان ظهور همگانی نیست؛ و فقط در
زمین و برای افرادی رخ می‌دهد که در آن روزگار وجود دارند و نهایتاً برای عده‌ای که
رجعت خواهند کرد؛ اما تحول بزرگ
قیامت که یک حرکت همگانی و بازگشت انسان به سوی خدا و رویارویی با قدرت او و قرار گرفتن در برابر محکمه
عدل الهی است و به گونه‌ای عمومیت دارد که براساس بعضی از
آیات قرآن شامل همه موجودات از
انسان و
حیوانات می‌شود، آن هم همه بشریت از ابتدای
خلقت تا پایان آن.
ظهور پدیده‌ای است که خداوند متعال در آن حاکمیت
دین و گسترش
عدالت را به عنوان یک برنامه موقت برای دوره موقت در نشئه موقت و پایان‌پذیر قرار داده که ابدیت در آن قابل تصور نیست، برخلاف قیامت و احکام و قوانین حاکم در آن که گذشته از فراگیر بودنش، جاویدانگی از ویژگی‌های آن است و در واقع تفاوت قیامت با دوران ظهور، تفاوت دو مرحله از
حیات با یکدیگر یا به عبارت دیگر، تفاوت دنیا با آخرت است. بنابراین دوران ظهور با تمام مزایایی که دارد، هرگز نمی‌تواند جایگزین قیامت شود، آن هم تنها در یک بخش که تحکیم
عدالت و قسط باشد تا چه رسد به دیگر ویژگی‌های قیامت که اصلاً قابل مقایسه با دوران ظهور نیست.
قرآن کریم در مورد عالم قیامت، تعبیرات مختلفی دارد و هر تعبیری بابی از
معرفت و
شناخت است.
یکی از آن تعبیرها «الیوم الاخر» است.
قرآن کریم با این تعبیر، خود دو نکته را برای ما یادآوری می‌کند:
این‌که زندگی انسان مجموعاً به دو دوره تقسیم می‌شود و هر دوره را به عنوان یک «روز» باید شناخت:
یکی روز و دوره‌ای که اول و ابتدا است و پایان می‌پذیرد (دوره
دنیا) دیگر
روز و دوره‌ای که آخر است و پایان‌ناپذیر (دوره
آخرت) هم‌چنان که در برخی تعبیرات دیگر
قرآن از حیات دنیوی به «اولی» و از زندگی اخروی به «اخری» یاد شده است؛ مثل:
ــ «
وَاِنَّ لَنَا لَلْآخِرَةَ وَالْاُولَی».
ــ «
وَلَلْآخِرَةُ خَیْرٌ لَکَ مِنَ الْاُولَی».
اکنون که دوره اول و نخستین
حیات را طی می‌کنیم و به دوره دوم و روز دوم نرسیده‌ایم و از ما پنهان است،
سعادت ما در این است که به دوره دوم و روز دوم «
ایمان» پیدا کنیم و این بدان جهت است که ما را متوجه عکس‌العمل اعمال ما می‌کند و می‌فهمیم که
اعمال و رفتار ما از کوچک‌ترین‌اندیشه‌ها و گفتار‌ها و کردار‌ها و خلق‌و‌خوی‌ها گرفته تا بزرگ‌ترین آنها مانند خود ما روز اول و روز آخر دارند. چنین نیست که در روز اول پایان یابند و نابود شوند؛ بلکه باقی می‌ماند و در روز دیگر به حساب آنها رسیدگی می‌شود.
تردیدی نیست که هر کدام از دو دوران یادشده، بخشی از زندگانی و حیات بشر محسوب می‌شود. با این تفاوت که پایان یکی، آغاز دیگری است و دوران
ظهور امام زمان (علیه‌السلام) همان نقطه پایان دوره و مرحله آغازین زندگانی بشر است؛ همان‌گونه که قیامت و تحول عظیم آن، نقطه آغاز و شروع دوره زندگانی بی‌پایان خواهد بود.
به عبارت دیگر، دوران
ظهور امام زمان (علیه‌السلام) ظرف تحقق وعده‌های الهی مبنی بر پیروزی نهایی صالحان و [[|دین‌داران]] و حاکمیت بی‌چون و چرای آنان بر
زمین دوران شکوفایی
دین و حاکمیت آن توسط بندگان صالح خداست؛
چنانچه خداوند متعال در رفرموده است:
«و ما در
زبور ـ پس از
تورات ـ نوشته‌ایم: بندگان شایسته‌ام وارث (حکومت) زمین خواهند شد».
و قیامت که آغاز دوره جدیدی از
حیات است، ظرف تحقق وعده‌های الهی مبنی بر ظهور حاکمیت مطلق خداوند و پادشاهی تام اوست و به تعبیری روز ظهور
اسلام و پیاده کردن کامل آن توسط ذات احدیت است؛ همان‌گونه که زمان ظهور امام زمان (علیه‌السلام) دوران ظهور
عدالت اسلامی و پیاده کردن آن توسط
صالحان است.
چنانچه
خداوند در قرآن می‌فرماید: «در آن روز که این زمین به
زمین دیگر و آسمان‌ها (به آسمان‌های دیگر) مبدل می‌شود، و آنان در پیشگاه خداوند واحد قهار ظاهر می‌گردند».
به همین جهت از هر دو پدیده می‌توان تعبیر به قیامت
کرد، «از پدیده ظهور به
قیامت صغرا و وقعه صغرا، از پدیده دوم به قیامت کبرا،
و هر کدام دارای جایگاه خاص خودش در مسیر تدریجی تکامل حیات بشر است؛ به گونه‌ای که تحقق یکی از اهمیت و
ارزش دیگری نمی‌کاهد؛ بلکه هم‌چنان که «در قرآن و
سنت آمده است، رستاخیر و قیامت دارای مقدمات و نشانه‌هایی پی‌در‌پی است که در
زمین و آسمان و جامعه بشری پدید می‌آید.
حکومت مهدی (علیه‌السلام) آخرین و بزرگ‌ترین مرحله حرکت جهان مادی قبل از برپایی رستاخیر الهی است ... به نظر می‌رسد که دست‌یابی به
جهان بالایی که (در زمان ظهور) روایات از آن سخن می‌گوید و در زمان
حضرت مهدی (علیه‌السلام) عملی می‌گردد. مقدمه بر راه‌یابی به سوی جهان آخرت، (قیامت) و
بهشت است؛ بنابراین روایاتی که درباره رجعت و بازگشت عده‌ای از
پیامبران و
امامان (علیهم‌السلام) به زمین و حکمرانی آنها بعد از مهدی (علیه‌السلام) سخن گفته و نیز آنچه در آیات متعدد
تفسیر به «رجعت» شده، مراد همین مرحله است».
و به بیان دیگر، قیامت و دوران ظهور امام زمان (علیه‌السلام) با این‌که دو پدیده هماهنگ و دارای ارتباط نزدیک و تنگاتنگ‌اند و هر کدام نقطه اوجی در مسیر حرکت
انسان به سوی ابدی شدن است، امتیازات و تمایزاتی دارد که نقطه افتراق و جدایی هر کدام از دیگر محسوب می‌شود:
در زمان ظهور اگرچه
عدالت و قسط در زمین به وجود می‌آید و به کمال می‌رسند، اما همگانی نیست؛ بلکه فقط در زمین و برای افرادی که در آن روزگار وجود دارند و نهایتاً برای عده‌ای که رجعت خواهند کرد؛ در حالی که تحول بزرگ قیامت که یک حرکت همگانی و بازگشت
انسان به سوی خدا و رویارویی با قدرت او و قرار گرفتن در برابر محکمه عدل الهی است و به گونه‌ای عمومیت دارد که براساس بعضی از آیات قرآن شامل همه موجودات از انسان و
حیوانات می‌شود، آن هم همه بشریت از ابتدای
خلقت تا پایان آن.
بنابراین چگونه ممکن است ظهور و حوادثی که در آن به وجود می‌آیند و با تمام عظمتی که دارد نسبت به تحول بزرگ
قیامت یک پدیده و یک تحول محدود محسوب می‌شود، جایگزین قیامت شود؛ به طوری که دیگر نیاز به تحقق قیامت نباشد؟! گذشته از این، این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که دنیا ظرفیت پاداش‌ها و عقوبت‌های الهی را به طور کامل ندارد.
اگر هم فرض کنیم که دوران ظهور و تحکیم عدالت و قسط در آن فراگیر و عمومی باشد، باز هم با وجود وجوه مشترک آن با قیامت یک فرق عمده ماهیتی با هم دارند؛ زیرا ظهور پدیده‌ای است که ل در آن حاکمیت دین و گسترش عدالت را به عنوان یک برنامه موقت برای دوره موقت در نشئه موقت و پایان‌پذیر قرار داده که ابدیت در آن قابل تصور نیست، برخلاف قیامت و احکام و قوانین حاکم در آن که گذشته از فراگیر بودنش، جاویدانگی از ویژگی‌های آن است و در واقع تفاوت قیامت با دوران ظهور، تفاوت دو مرحله از
حیات با یکدیگر یا به عبارت دیگر، تفاوت دنیا با آخرت است که همانند تفاوت حیات و
زندگی در رحم مادر و دنیای بیرون از آن، بلکه به مراتب بالاتر خواهد بود و همان‌گونه که کودک برای پیمودن مسیر رشد و تکاملش نمی‌تواند برای همیشه در
رحم مادر بماند و خود را بی‌نیاز از عالم بیرون بداند، انسان و انسانیت نیز نمی‌تواند در مسیر تکامل خودش زندگی دنیا و خصوصاً دوران ظهور را که اوج شکوفایی انسانیت و حاکمیت قوانین انسانی و الهی در دنیاست، برای همیشه برگزیند و خود را بی‌نیاز از رسیدن به غایتی که در
انتظار اوست بپندارد. بنابراین دوران ظهور با تمام مزایایی که دارد هرگز نمی‌تواند جایگزین قیامت بشود، آن هم تنها در یک بخش که تحکیم عدالت و قسط باشد تا چه رسد به دیگر ویژگی‌های قیامت که اصلاً قابل مقایسه با دوران ظهور نیست.
۱. قیام و انقلاب مهدی ((عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)).
۲. شهید مرتضی مطهری، مقدمه بر جهان‌بینی اسلامی.
۳. شیخ علی کورانی، عصر ظهور.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «ظهور امام زمان و قیامت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۷/۰۸.
