زاد و ولد در بهشت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: زادوولد، بهشت، نعمت‌های بهشتی، بهشتیان.
پرسش: آیا در بهشت زادوولد هست یا خیر؟ اگر نیست، تکلیف کسانی که در دنیا به هر دلیلی زادوولد نداشته‌اند، چه می‌شود؟ این‌که گفته می‌شود جزئیات آخرت برای ما روشن نیست، یعنی چه؟
پاسخ: از نظر عقلی، درخواست فرزند از سوی
بهشتیان و متولد شدن فرزند در آنجا مانع عقلی ندارد؛ اما هم‌چنان که گفتیم به خاطر کاستی درک
انسان از چگونگی جهان آخرت، حکم قطعی به زادوولد در آنجا نمی‌توان داد، مگر آن‌که آیه یا
روایت معتبری بر این مسئله دلالت کند که با بررسی‌هایی که ما انجام دادیم به آیه یا روایتی در این زمینه دست نیافتیم.
به علاوه اگر کسی در این دنیا زادوولد نداشته باشد و به خاطر آن دچار سختی و مشکل شود،
خداوند در آخرت پاداشی به او خواهد داد؛ ولی لزومی ندارد که به خاطر بچه‌دار نشدن در این
دنیا، حتماً در آن
جهان دارای فرزند باشد؛ بلکه ممکن است خداوند پاداش‌های دیگری به او بدهد که از
نعمت داشتن فرزند هم بالاتر باشد.
بهشت، یعنی کانون انواع مواهب و نعمت‌های الهی ـ اعم از مادی و معنوی ـ و سرانجام همه سعادتمندان است. در
آیات و
روایات درباره صفات بهشتیان، نعمت‌های بهشت و ... مطالب بسیاری آمده است. با وجود این، ما هر ترسیمی که از بهشت و نعمت‌های آن در
ذهن خود داشته باشیم و هر فکری در سر بپرورانیم، با معیارها و مفاهیمی است که از مواهب این
جهان داریم و ترسیم کاملی از بهشت نخواهد بود؛ زیر ا بهشت، برتر و بالاتر و عمیق‌تر از آن چیزی است که دیده و خوانده‌ایم. به همین جهت است که دانشمندان علوم دینی، در ترسیم بهشت تنها به آیات و روایات موجود بسنده نکرده و از ترسیم جزئیات خودداری می‌کنند.
هر چند در آیات و روایات نعمت‌های متعدد بهشت شمارش شده است، اما از آنجا که طبیعتِ محدود این جهان به ما اجازه نمی‌دهد که تصور همه‌جانبه‌ای از نعمت‌های مادی و معنوی جهان دیگر داشته باشیم و از سوی دیگر، طبع تنوع‌طلب انسان خواهان انواع نعمت‌هاست، لذا در روایات و آیات پا از شمارش نعمت‌ها فراتر گذاشته شده و با صراحت اعلام شده که آنچه در آنجا بخواهید از نعمت‌های رنگارنگ مادی و معنوی در اختیار شما قرار می‌گیرد؛ برای نمونه در
آیه ۷۱
سوره زخرف می‌خوانیم: «در بهشت آنچه دل می‌خواهد و چشم از آن لذت می‌برد، موجود است».
به عبارت دیگر، در بهشت خدای متعال آن‌چنان قدرتی به
انسان می‌بخشد که اراده او سبب پیدایش هرگونه موهبتی است، به خلاف دنیا که
اراده انسان همیشه تابع وجود اسباب و فراهم بودن زمینه‌ها است؛ ولی در
قیامت به محض این‌که چیزی را می‌خواهد و طلب می‌کند به فرمان
پروردگار ایجاد می‌شود و این امتیاز عجیبی است.
هر چند آیات
قرآن کریم بر این نکته دلالت دارد که بهشتیان هر آنچه بخواهند برایشان فراهم می‌شود، اما این بدان معنا نیست که آنان امور
حرام، پست، رنج‌آور و جز این‌ها را نیز بخواهند، در واقع در بهشت تقاضای
روح و نفس بهشتیان جز پاکی‌ها و لذت‌هایی که در شأن یک انسان پاک است، نخواهد بود. به تعبیر دیگر، بهشتیان با روح پاکی که در آنجا دارند، هرگز تمایل به خواست اعمال پست و رنج‌آور نمی‌کنند؛ چراکه تمایل و کشش روح نسبت به چنین اموری، از ویژگی‌های ارواح بیمار دوزخی است.
حاصل آن که بهشت عالمی است که انسان به طور کامل با واقعیت‌ها هماهنگ می‌شود.
معلوم می‌شود که از نظر عقلی درخواست فرزند از سوی بهشتیان و متولد شدن فرزند در آنجا مانع عقلی ندارد؛ اما هم‌چنان که گفتیم به خاطر کاستی درک انسان از چگونگی جهان آخرت، حکم قطعی به زادوولد در آنجا نمی‌توان داد، مگر آن‌که آیه یا روایت معتبری بر این مسئله دلالت کند که با بررسی‌هایی که ما انجام دادیم به آیه یا روایتی در این زمینه دست نیافتیم.
به علاوه اگر کسی در این
دنیا زادوولد نداشته باشد و به خاطر آن دچار سختی و مشکل شود، خداوند در آخرت پاداشی به او خواهد داد؛ ولی لزومی ندارد که به خاطر بچه‌دار نشدن در این دنیا، حتماً در آن جهان دارای فرزند باشد؛ بلکه ممکن است خداوند پاداش‌های دیگری به او بدهد که از
نعمت داشتن فرزند هم بالاتر باشد.
اما این‌که می‌گویند جزئیات
[۲] برای ما معلوم نیست، به این معناست که اگر آیه یا روایتی در کار نباشد و
معصومین (علیهم‌السلام) به ما خبر نداده باشند، عقل ما راهی برای
شناخت جزئیات معاد ندارد؛ ولی در مواردی که دلیلی درون‌دینی داشته باشیم، یعنی از طریق
وحی یا اخبار غیبی که از ناحیه معصومان صادر شده باشد، در این صورت بر همان اساس
قضاوت می‌کنیم؛ لذا با قاطعیت می‌گوییم در
جهنم مثلاً هفت طبقه وجود دارد.
(یا این‌که در آخرت چیزی تحت عنوان
حوض کوثر وجود دارد).
پیام قرآن، آیت‌الله مکارم شیرازی و دیگران، ج۶، ص۳۰۰ـ۳۰۵، دارالکتب الاسلامیه.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «زاد و ولد در بهشت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۰۵.
