رفتار مؤمنان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: رفتار مؤمنان.
پرسش: یک فرد مؤمن و متعهد در برابر دیگران چگونه باید رفتار کند؟
پاسخ: باید همه افراد مؤمن و متعهد با همگان ـ اعم از آن‌هایی که دوستان نزدیک هستند یا با افرادی که نسبت خاصی ندارند ـ رفتار شایسته، و حاکی از احترام و گذشت از خود نشان دهند. برخی از این رفتارها عبارت‌اند از: رفتار شایسته و اخلاق نیکو، خدمت به دیگران در حد توان و برقراری رابطه برادرانه.
برای برخورد خوب و متعهدانه باید اصولی را رعایت کرد؛ اما قبل از بیان این اصول کلی و اجمالی بهتر است
حق و حقوق را که مسلمانان نسبت به هم دارند، به شکل خلاصه ذکر کنیم تا قبل از هر کاری، چرایی کار بر
ایمان روشن شود. بیش‌تر این حقوق در «
رساله حقوقیه» از آثار
امام سجاد (علیه‌السلام) به نگارش درآمده است. از جمله این حقوق،
عیادت به هنگام
بیماری،
صلح و رفت‌و‌آمد، غیبت نکردن و دفاع کردن از آبروی برادری دینی هنگام
غیبت کردن دیگران از او، قرض دادن، یاری و کمک رساندن،
امر به معروف و
نهی از منکر، حل مشکلات، قبول
شهادت و قسم او و ... بحث در هر یک از این حقوق، خود نیازمند وقت و زمان زیادی است و ما به ذکر دو، سه مورد اکتفا می‌کنیم.
مؤمن در برابر دیگران باید سبک زیر را رعایت کند:
خوش‌اخلاقی و برخورد شایسته یکی از اصول روابط اجتماعی در
اسلام است که
معصومان (علیهم‌السّلام) به آن سفارش نموده و خود آن بزرگواران نیز در روابط و برخوردهای خود با دیگران رعایت می‌کردند. در
قرآن کریم و سخنان معصومان (علیهم‌السلام) از حُسن خلق بالاترین ستایش‌ها شده است و از آن به
کمال ایمان،
کمال دین،
رمز موفقیت
رسول گرامی اسلام یاد شده است.
شخصی از
امام صادق (علیه‌السلام) پرسید:
حسن خلق چیست؟ امام در پاسخ فرمود: حُسن خلق آن است که با مردم با
فروتنی برخورد کنی، سخنت پاکیزه باشد و با برادر دینی خود با گشاده‌رویی ملاقات نمایی».
با توجه به اهمیت و جایگاه حسن خلق از نظر اسلام و نیز آثار آن مانند این‌که سبب
عزت انسان در
دنیا می‌شود
و باعث می‌شود انسان در مردم نفوذ کند».
لازم است یک فرد مؤمن در برابر دیگران رفتار شایسته و اخلاق نیکو داشته باشد.
همیشه به این حقیقت توجه داشته باشید که: جامعه اسلامی، مانند یک پیکر است که
روح الهی در آن دمیده شده و هرگاه عضوی از این پیکر دچار درد و رنج شود، دیگر اندام‌ها را
آرامش و قراری نیست و اگر عضوی نیازمند کمک باشد، دیگر اندام‌ها باید به یاری‌اش بشتابند و اگر در عضوی نقصی وارد شود، سایر‌اندام‌ها برای ترمیم‌اش باید
بسیج شوند. اگر همه افراد مؤمن و متعهد جامعه این احساس را داشته باشند که اعضای یک پیکرند و افراد یک
خانواده الهی هستند و نیازهای یکدیگر را برآورده سازند، چنین جامعه‌ای در حقیقت
بهشت برین می‌شود. اسلام نیز در پی ساختن چنین جامعه‌ای است؛ از‌این‌رو بالاترین ستایش‌ها را برای خدمت به مردم و هم‌دردی و رعایت حقوقشان قائل است.
رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) فرمودند: «نزدیک‌ترین شما به من در
روز قیامت، کسانی‌اند که در گفتار، راستگوتر و در امانت‌داری، استوارتر و در عهد و پیمان، وفادارتر و در
اخلاق، نیکوتر و نسبت به مردم، خدمت‌گزارتر باشد».
بنابراین یک فرد مؤمن و متعهد که
سعادت خود را و جامعه‌اش را می‌خواهد باید به دیگران خدمت کند.
باید سعی نمود با کارسازی و گره‌گشایی از کار دیگران در ردیف بهترین افراد بوده و بالاترین و باارزش‌ترین ثواب‌ها و نعمت‌های الهی را نصیب خود کرد. فرض کنید فردی برای حل مشکلش به برادر دینی خود مراجعه می‌کند، باید به احترامش بلند شد، و برای جلب
رضایت الهی با چهره گشاده، سلامش کرد و با
صبر و حوصله به سخنانش گوش داد، سپس با دلسوزی و تلاش به دنبال برآوردن
حاجت او و یا رفع مشکلش رفت و در پایان بدرقه‌کنان از وی خداحافظی کرد. اگر این‌گونه برخورد شود، نشانه ایمان، تعهد و پای‌بندی به اصول و ارزش‌های اسلامی است.
خدمت به دیگران که یکی از ویژگی‌های اخلاقی افراد
مؤمن و متعهد است، مصداق‌ها و جلوه‌های فراوانی دارد، کمک مالی از مصداق‌های بارز خدمت به مردم به حساب می‌آید. یکی دیگر از جلوه‌های خدمت به مردم که افراد مؤمن و متعهد خود را به آن پای‌بند می‌دانند، راهنمایی فکری دیگران به خصوص کودکان و نوجوانان است.
برادری و صمیمیت، نعمتی است که دل‌ها را به هم پیوند داده، اختلاف‌ها را از میان برده و
آرامش و
امنیت را برای مردم به ارمغان می‌آورد.
خداوند در
قرآن می‌فرماید: «نعمت بزرگ خدا را به یاد آرید که چگونه دشمنان یکدیگر بودید و خدا در میان دل‌های شما صمیمیت و
دوستی ایجاد کرد و به برکت این
نعمت، برادر شدید».
افراد مؤمن و متعهد به‌خوبی می‌دانند که رفتار برادرانه، با دیگران آثار دنیوی و اخروی بسیاری دارد و پیشوایان دینی شدیداً به آن تأکید نموده‌اند.
امام صادق (علیه‌السّلام) در مورد رابطه برادرانه میان
مؤمنان می‌فرماید: «همانا مؤمن برادر مؤمن، چشم و راهنمای اوست، به او
خیانت و
ظلم نمی‌کند و در کار او غشّ روا نمی‌دارد و وعده‌ای نمی‌دهد که به آن
عمل نکند».
پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) با یک تشبیه گویا، همکاری برادرانه افراد مؤمن و متعهد را نسبت به یکدیگر، چنین بیان می‌کند: «مثل دو برادر ایمانی، همانند دو دست است که یکی به دیگری کمک می‌رساند».
نتیجه عملی و کاربردی که از این
روایات می‌توان گرفت این است که باید همه افراد مؤمن و متعهد با همگان ـ اعم از آن‌هایی که دوستان نزدیک هستند یا با افرادی که نسبت خاصی ندارند ـ رفتار شایسته، و حاکی از احترام و
گذشت از خود نشان داد.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «رفتار مؤمنان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۵/۱۸.
