دانش امامان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دانش امامان ، سوره توبه، دانش مؤمنان، اعمال پنهانی، مؤمنین.
پرسش: آیا دانش امامان معصوم ـ عليهم‌السلام ـ به رفتار انسان‌ها مصداقی از آیه ۱۰۵
سوره توبه است که در آن به دانش «مؤمنان» اشاره شده است؟ (در آیه ۱۰۵ سوره توبه، منظور از «مؤمنین» چه کسانی هستند؟ چراکه هیچ مؤمنی نمی‌تواند اعمال پنهانی
مؤمنین دیگر را ببیند.)
پاسخ:
خداوند متعال خطاب به پیامبر گرامی اسلام ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ فرموده است:
«
وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَی اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ سَتُرَدُّونَ إِلی عالِمِ الْغَیْبِ وَ الشَّهادَةِ فَیُنَبِّئُکُمْ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ»؛ «بگو: (هرگونه که می‌خواهید) عمل کنید!
خداوند و فرستاده او و
مؤمنان، اعمال شما را می‌بینند! و به‌زودی به‌سوی دانای نهان و
آشکار، بازگردانده می‌شوید و شما را به آن‌چه
عمل می‌کردید، خبر می‌دهد!».
اشاره
آیه به این است که کسی تصور نکند اگر در خلوتگاه یا در میان جمع عملی را انجام می‌دهد، از دیدگاه
علم خدا مخفی و پنهان می‌ماند؛ بلکه علاوه بر خداوند، پیامبر خدا ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ و مؤمنان نیز از آن آگاهند، و این آگاهی مقدمه
پاداش یا کیفری است که در
جهان دیگر در انتظار
انسان است.
اما جای این سؤال است که شاید درباره آگاهی
پروردگار و پیامبرش از اعمال انسان‌ها سخنی نباشد، ولی مراد
آیه از آگاهی مؤمنین، نسبت به اعمال بندگان چیست؟ چه‌گونه می‌شود مؤمنان از باطن
اعمال سایر انسان‌ها مطلع باشند؟ آیا منظور آیه، عده خاصی از مؤمنین است؟
در پاسخ به این پرسش،
روایاتی با سند معتبر، در
منابع تفسیری و حدیثی در ذیل این آیه دیده می‌شود که مراد از مؤمنین را امامان
معصوم علیهم‌السلام معرفی می‌کنند.
علی بن ابراهیم عن أبیه عن یعقوب بن شعیب عن أبی‌عبدالله عليه‌السلام، فی قولِه «وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَی اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ»، المؤمنون هاهُنا الأئمة الطاهرین عليهم‌السلام.
براساس این
احادیث و روایاتی دیگر از
اهل بیت علیهم‌السلام در میان
پیروان مکتب
شیعه این عقیده، معروف و مشهور است که پیامبر خدا ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ و امامان معصوم ـ عليهم‌السلام ـ از اعمال همه امت آگاه می‌شوند؛ یعنی خداوند از طرق خاصی اعمال امت را بر آنها عرضه می‌دارد.
ــ عن أبی عبدالله ـ عليه‌السلام ـ قال: إِنَّ أَعْمَالَ الْعِبَادِ تُعْرَضُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ کُلَّ صَبَاحٍ- أَبْرَارِهَا وَ فُجَّارِهَا فَاحْذَرُوا- فَلْیَسْتَحْیِ أَحَدُکُمْ أَنْ یَعْرِضَ عَلَی نَبِیِّهِ الْعَمَلَ الْقَبِیح؛
ــ عن الباقرین ـ عليهماالسلام ـ قال مَا مِنْ مُؤْمِنٍ یَمُوتُ أَوْ کَافِرٍ یُوضَعُ فِی قَبْرِهِ- حَتَّی یُعْرَضَ عَمَلُهُ عَلَی رَسُولِ اللَّهِ ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ وَ عَلَی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ـ عليه‌السلام ـ وَ هَلُمَّ جَرّاً إِلَی آخِرِ مَنْ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَهُ فَذَلِکَ قَوْلُه «وَ قُلِ اعْمَلُوا فَسَیَرَی اللَّهُ عَمَلَکُمْ وَ رَسُولُهُ وَ الْمُؤْمِنُونَ».
عرضه اعمال بر
ائمه، اثر تربیتی فوق‌العاده‌ای در معتقدان به آن دارد؛ زیرا هنگامی که فرد بداند، علاوه بر خدا که همه جا با اوست، پیامبر ـ صلي‌الله‌عليه‌وآله ـ و پیشوایان محبوب او، همه‌روزه یا همه هفته از هر عملی که انجام می‌دهد، اعم از خوب و بد در هر نقطه و هر مکان آگاه می‌شوند، بدون شک بیش‌تر رعایت کرده و مراقب اعمال خود خواهد بود.
پایگاه اسلام کوئست.
