حفظ ایمان هنگام مرگ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ایمان، سکرات موت، شیطان، وسوسه شیطان، دعای عدیله، احتضار.
پرسش: برای اینکه ایمان در لحظه سکرات مرگ سلب نشود، چه کنیم که این واقعه برای ما رخ ندهد؟
پاسخ: برای در امان ماندن از شر
وسوسه‌های شیطان و حفظ
ایمان هنگام مرگ، در متون و آموزه‌های دینی دستورات گوناگونی آمده است: ۱. کسب ایمان با ادله قطعی و یقینی و خواندن دعای «
اللَّهُمَّ یَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ هنگام مرگ؛ ۲. خواندن دعای
رَضِیتُ بِاللَّهِ رَبّا پس از هر نماز واجب؛ ۳. خواندن دعای عدیله هنگام مرگ و لحظه احتضار.
شیطان تا آخرین لحظات عمر انسان تمام همت خود را صرف می‌کند تا نگذارد مؤمنی با این حال از
دنیا برود.
امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرماید: هر گاه
مرگ کسی فرا می‌رسد، ابلیس از میان
شیاطین دستیارش، افرادی را برمی‌انگیزد تا او را به
کفر فرمان دهند و در دینش به تردید اندازند تا زمانی که روحش از بدن جدا می‌گردد و اگر کسی
مؤمن بود، آن شیاطین بر او چیره نتوانند شد ... .
در
روایت دیگری نیز می‌فرماید: هرگاه مرگ دوست‌داران ما فرا می‌رسد، شیطان از چپ و راست بر او حاضر می‌گردد تا اینکه او را از آنچه بر آن است باز دارد و
خداوند مانع آن شود، این همان گفته خداست که «
یُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَفِی الْآخِرَةِ». (به این منبع رجوع شود:
)
برای در امان ماندن از شر
وسوسه‌های شیطان و حفظ
ایمان در هنگام مرگ، در متون و آموزه‌های دینی دستورات متعدد آمده و تصریح شده که مواظبت بر آنها برای دفع شرارت شیطان مفید است:
گفته‌اند اگر کسی اصول اعتقادی خود را با دلایل قطعی فرا گیرد و ادله ایمان را با براهین یقینی فرا گیرد و آن را با صفای
باطن به خداوند بسپارد و نیت کند که در هنگام مرگ خداوند آن حقایق را به یاد او بیاورد و هنگام مرگ بگوید:
«
اللَّهُمَّ یَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، اِنِّی اَوْدَعْتُکَ یَقِینِی هَذَا وَ ثَبَاتَ دِینِی، وَ اَنْتَ خَیْرُ مُسْتَوْدَعٍ وَ قَدْ اَمَرْتَنَا بِحِفْظِ الْوَدَائِعِ فَرُدَّهُ عَلَیَّ وَقْتَ حُضُورِ مَوْتِی بِرَحْمَتِکَ یَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ»؛
یعنی «خداوندا! ای مهربان‌ترین مهربانان، به راستی من به تو سپردم این اعتقاد و باورم را و پایداری دین و آیینم را، و تویی بهترین نگاهدارنده‌ی امانت، و به تحقیق دستور دادی ما را به نگاهداری امانت‌ها، پس بازگردان آن را به من هنگام فرا رسیدن مرگم».
همچنین از امام صادق (علیه‌السلام) نقل شده است که پس از هر
نماز واجب این
دعا را بخواند، ایمان او کامل می‌شود و هنگام مرگ از او زائل و برطرف نگردد. دعا این است:
«
رَضِیتُ بِاللَّهِ رَبّا وَ بِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ نَبِیّا وَ بِالْاِسْلامِ دِینا وَ بِالْقُرْآنِ کِتَابا وَ بِالْکَعْبَةِ قِبْلَةً وَ بِعَلِیٍّ وَلِیّا وَ اِمَاما وَ بِالْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ وَ عَلِیِّ بْنِ مُوسَی وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ وَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِمْ اَئِمَّةً اللَّهُمَّ اِنِّی رَضِیتُ بِهِمْ اَئِمَّةً فَارْضَنِی لَهُمْ اِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیْ‌ءٍ قَدِیرٌ»؛
یعنی «خشنودم به خداوند که
پروردگار است و به
محمد (که درود فرستد خداوند بر او و خاندانش) پیامبر است و به
اسلام که دین من است و به
قرآن که کتاب
زندگی است و به
کعبه که
قبله است و به
علی که سرپرست و پیشواست و به
حسن و
حسین و
علی بن حسین و محمد بن علی و
جعفر بن محمد و
موسی بن جعفر و
علی بن موسی و
محمد بن علی، و
علی بن محمد و
حسن بن علی، و
حجت بن الحسن که درودهای خداوند بر آنان باد پیشوایان‌اند، خداوندا! به راستی من خشنودم بدان‌ها که پیشوایان‌اند. پس خشنودم کن مرا به ایشان. به راستی که تو به هر چیز توانایی».
۳. یکی از دعاهایی که بزرگان گفته‌اند هنگام مرگ، انسان آن را بخواند یا کسی دیگر آن را بر بالین شخص در حال
احتضار (مرگ) بخواند مفید است، دعایی است به نام
دعای (عدیله) این
دعا را در منبع ذیل جویا شوید.
۱. سیدمحمدحسین تهرانی، معادشناسی، ج۱ و ۲، نشر حکمت، ۱۳۶۲ش.
۲. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۷، ص۱۹۸، دارالاحیاء، بیروت، ۱۴۰۳ق.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «حفظ ایمان هنگام مرگ»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۶/۰۸.
