تفسیر برخی آیات سوره نور
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: سوره نور، تفسیر،
داستان إفک ،
عصمت ،
عایشه ،
تقوا .
پرسش: مفسران
شیعه در تفسیر آیات ۲۳ تا ۲۶
سوره نور چه گفته‌اند؟
پاسخ:
آیات ابتدایی سوره‌ی نور درباره‌ی قضیه‌ای است که به داستان «إفک» معروف شده است. در مورد این داستان دیدگاه‌های مختلفی بین شیعه و اهل سنت وجود دارد.
اهل سنت این داستان را در مورد عایشه همسر
پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌واله ـ و دختر ابوبکر می‌دانند.
اما تعدادی از محققان و مفسران
شیعه مصداق آن‌را ماریه قبطیه می‌دانند.
در آیات متعدد این سوره، به جنبه‌های مختلف این داستان و
احکام مرتبط با آن پرداخته شده است و در مورد افرادی مختلفی که با این ماجرا مربوط بوده‌اند، گفتار‌هایی وجود دارد.
آیات ۲۳ تا ۲۶ این سوره نیز به اعتقاد برخی از مفسران، پیرامون این داستان نازل شده است.
البته این آیات نیز به مانند بسیاری از آیات قرآن که شأن نزولشان خاص ولی حکمی عام دارند، هستند و می‌توان به‌عنوان مفهومی عام و حکمی کلی از آنها یاد کرد.
در
تفسیر این آیات نکته اصولی و اساسی که متفاوت بین شیعه و سنی باشد وجود ندارد؛ بلکه باید برای یافتن تفاوت اصلی میان تفسیر این دو گروه بر این آیات، به اختلاف این دو در داستان افک رجوع شود که خود اختلاف مهمی است. البته اگر داستان إفک و نزول آیات مثبتی همچون آیات مورد بحث را برای عایشه بدانیم، نمی‌توان
حجیت و عصمتی برای عایشه اثبات کرد؛ بلکه معتقدیم
عایشه اگرچه در این ماجرا بی‌گناه بوده، اما اعمال بعدی او به‌خصوص بعد از رحلت
پیامبر اسلام ، سبب انتقادات به‌حق بسیاری بر او شده است و این آیات مانعی از آن انتقادات نمی‌شود.
در‌عین‌حال، نکته‌های تفسیری که مفسران در ذیل این آیات بیان داشته‌اند را متذکر می‌شویم:
در آیه «
إِنَّ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُواْ فیِ الدُّنْیَا وَ الاَخِرَةِ وَ لهَمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ »،
سه صفت برای زنانی که مورد
تهمت قرار گرفته‌اند ذکر می‌کند، این صفات به منظور دلالت بر بزرگی گناه بوده است؛ زیرا صفت شوهر داشتن و
عفت و
غفلت و
ایمان هر‌یک سبب تامی هستند برای این‌که نسبت
زنا را ظلم، و نسبت‌دهنده را
ظالم و متهم بی‌گناه را مظلوم جلوه دهند، تا چه رسد به این‌که همه آن صفات با هم جمع باشند.
یکی از معانی تعبیر «غافلات» این است که آن زنان نهایت پاکی از هرگونه انحراف و بی‌عفتی را داشتند؛ یعنی آنها نسبت به آلودگی‌های جنسی آن‌قدر بی‌اعتنا هستند که انگار از آن خبر ندارند؛ زیرا موضع
انسان در برابر گناه گاه به صورتی در می‌آید که تصور
گناه از فکر و مغز او بیرون می‌رود، گویی اصلاً چنین عملی در خارج وجود ندارد و این مرحله عالی
تقوا ست.
در آیه ۲۶ همین سوره
نیز کلمات «خبیثات» و «خبیثون» وجود دارد. برای این دو نیز معانی متفاوتی در
تفاسیر ذکر شده که یکی از آنها عبارت است از این‌که این کلمات اشاره به زنان و مردانی که دارد که آلوده به
گناه جنسی هستند؛ به عکس معنای کلمات «طیبات» و «طیبون» که به زنان و مردان پاکدامن اشاره می‌کند و بر این معنا، شواهدی نیز وجود دارد.
پایگاه اسلام کوئیست.
