برخورد مناسب با باج‌خواهی کودک
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: باج‌خواهی فرزند، باج‌گیری، مادربزرگ، مادرشوهر.
پرسش: خانمی ۲۹ ساله هستم و فرزندی ده ساله دارم. به علت دخالت‌های مادر شوهرم نمی‌توانم با او برخورد صحیح داشته باشم و اگر جایی نیاز به برخورد با او و برآورده نکردن خواسته‌هایش باشد، با گزارش به مادربزرگ از من باج‌گیری می‌کند، چه کار کنم؟
پاسخ:
نقش
محبت و
علاقه انسان‌ها به یکدیگر، در ایجاد ارتباطی سالم و صحیح بین آنها چیزی نیست که قابل انکار باشد؛ پیروزی‌های قلبی و روابط عمیق درونی بیش از روابط ظاهری پایدار است و در واقع پیوند درونی، اساس
وحدت انسان‌هاست.
کودک و نوجوان تشنه محبت و عواطف خالص است که از ناحیه اطرافیان نثار او می‌شود و هر کسی در ابراز
دوستی و علاقه و محبت نسبت به او پیش‌قدم باشد، این
کودک و نوجوان به آن شخص تمایل قلبی بیشتری خواهد داشت؛ زیرا نیاز کودک به محبت یک نیاز فطری و همانند نیاز او به
غذا و
آب و هوا می‌باشد. محبت مطبوع‌ترین غذای روان کودک است، بوسیدن، بوییدن، در آغوش گرفتن، حمایت کردن، و غیره او را مسرور می‌کند و از آن لذت می‌برد.
با توجه به مقدمه فوق نکاتی را خدمت شما خواهر ارجمند عرضه می‌کنیم:
در مرحله خاصی از
زندگی که معمولاً از شش سالگی تا ده سالگی اتفاق می‌افتد،
کودکان به افرادی که بیشتر با آنها تماس دارند، بیش‌ترین توجه را دارند و یا نیازهای آنان را به‌خوبی تأمین می‌نماید، وابسته می‌شوند و از نظر عاطفی به این افراد پیوند قلبی ویژه‌ای پیدا می‌کنند و این وابستگی به سنین بالاتر هم سرایت می‌کند و ادامه دارد تا اینکه آرام‌آرام وابستگی به افراد دیگری جای‌گزین این وابستگی می‌شود.
لذا از آن‌جایی که کودک شما با مادربزرگ خود ارتباط عاطفی قوی داشته و از ناحیه ایشان حمایت هم می‌شده است، منطقی و بجاست که به او دل‌بستگی پیدا کرده باشد و این وابستگی به مادربزرگ، نه تنها جای نگرانی ندارد، بلکه مطلوب و پسندیده است و به عنوان یک پناهگاه مطمئن حساب می‌شود و از پناه بردن کودک به افراد غریب و بیگانه جلوگیری می‌کند. بنابراین به افراد مورد
اعتماد او هرگز اهانت نکنید؛ بلکه آنها را محترم بشماریم و با برخوردی دلسوزانه و همراه با محبت، علاقه او را به خود جلب کنیم.
سعی کنید به کودک خود ابراز محبت و دوستی داشته باشید و در این مسئله دریغ نکنید؛ زیرا محبت و علاقه باعث تسخیر قلوب و ایجاد صمیمیت بیشتری می‌شود.
حضرت علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «
قلوب الرجال وحشیة، فَمَن تالفها اقبلت علیه؛ قلب انسان‌ها سرگردان است، هر کس با او دوست شود، به او رو می‌آورد».
ببینید فرزندتان چگونه از مادربزرگ خود حمایت می‌پذیرد، شما هم سعی کنید همان‌طور زمینه را برای حمایت از فرزندتان فراهم سازید.
خطاب زیبا و تحسین‌آمیز داشته باشید و از
تحقیر او شدیداً پرهیز کنید و سعی کنید او را حمایت عاطفی نموده و نسبت به ارتباط او با پدر و مادربزرگش حساسیت نشان ندهید و از این ارتباط اظهار شادمانی کنید و به ارزش‌های او و نسبت به افراد مورد علاقه او احترام قائل شوید تا به شما اعتماد کند و با شما هم رفتاری مؤدبانه داشته باشد.
سعی کنید حتی‌الامکان قبل از اینکه او چیزی را بخواهد، وسایل دلخواه و مطلوب او را تهیه کرده و به او
هدیه کنید (البته چیزهایی را که لازم دارد و قدرت خریدن آن را دارید) و از این طریق اعلان کنید که بیش از دیگران دوستش دارید و به فکر او هستید و در اعلان این دوستی صادق و خالص باشید.
حضرت علی (علیه‌السلام) می‌فرمایند: کسی که به دیگران
احسان می‌کند، محبت آنان را با خود همراه می‌کند.
و اگر این محبت و احسان در
حق فرزند و جگرگوشه
انسان باشد، ثمره و برکاتش بیشتر خواهد بود.
نقاط ضعف او را به رخ او نکشید و از نقاط ضعف کودک سوءاستفاده نکنید و او را تحقیر ننمایید؛ بلکه از نقاط قوت و فضائل اخلاقی و تربیتی او در جهت گسترش فضائل دیگر استفاده کنید؛ مثلاً اگر برای حرف پدرش زیاد ارزش قائل است، به او بگویید شما که این‌قدر پسر خوبی هستی و مطیع فرمان پدرت هستی، حیف نیست که فلان کار را برای من انجام ندهی.
برخورد منطقی و صحیح با کودک و اینکه او را شخصی فهمیده فرض نموده و برای امر و نهی‌های خود دلیل منطقی داشته باشیم و هرگز او را کودکی کم فهم تصور نکنیم و توجیه غلط برای دستورات و کارهای خود نداشته باشیم.
همان‌گونه که ذکر کردیم، احتمالاً فرزندتان مورد توجه مادربزرگش می‌باشد و از او رفتاری سرزنشگر نمی‌بیند؛ بنابراین از
سرزنش و جر و بحث بیجا شدیداً پرهیز نموده، و دیگران را به رخ او نکشیم و همیشه اعلان کنیم که کودک ما با ادب‌ترین و بهترین است.
به ارتباط دوستانه او با پدر و با دیگران حساس نبوده؛ بلکه تشویق به احترام دیگران بکنیم تا از این طریق
اعتماد او را به خود جلب نماییم.
از او حمایت عاطفی کرده و از کارهای او
قدردانی کنیم و بکوشیم مسئولیت بعضی کارها را که در توان اوست، به او واگذار کنیم و به او اعتماد داشته باشیم.
یک خط‌مشی ثابت در زندگی داشته و از چندگانگی در مسائل تربیتی پرهیز نموده و با
صبر و حوصله و درایت کارها را دنبال کنیم.
از خطاهای او چشم‌پوشی کنیم و سعی کنیم بیشتر به او الگو ارائه دهیم.
درباره ـ به اصطلاح شما ـ باج‌خواهی فرزندتان از شما توسط مادربزرگش، توجه داشته باشید که با چند اقدام می‌توانید نتیجه بگیرید:
رابطه‌تان را با مادرشوهر خود گرم و صمیمی نمایید؛
درباره رفتارهای فرزندتان به صورت شفاف و در عین حال احترام‌آمیز با مادرشوهرتان صحبت کنید و با بیانی محبت‌آمیز و از سر یاری‌طلبی در تربیت فرزندتان، برایش استدلال کنید که مثلاً این کار شما به صلاح
فرزند من نیست و او از
محبت شما در این موارد سوءاستفاده می‌کند.
در صورتی که این اقدام در مرتبه اول کارساز نشد، مطلب را در دفعات بعدی به نحوی دیگر بیان نمایید. توجه داشته باشید که این‌گونه تغییرات به تدریج و گذشت زمان نیاز دارد و توقع نداشته باشید با شتاب‌زدگی نتیجه بگیرید.
۱. محمدعلی کریمی‌نیا، الگوهای تربیت کودکان و نوجوانان، چاپ‌خانه نهضت، ۱۳۷۵.
۲. علی قائمی، کودک و خانواده نابسامان، تهران، انجمن اولیا و مربیان، ۱۳۶۹ ش.
۳. علی‌اصغر احمدی، اصول تربیت، تهران، انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۷۸ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «برخورد مناسب با باج‌خواهی کودک»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۱/۰۳.
