بایدها و نبایدها بعد از تلاوت آیات رحمت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن،
تفکر،
آیات رحمت،
آیات عذاب، دقت.
پرسش: بایدها و نبایدها بعد از تلاوت آیات رحمت و عذاب چیست؟
پاسخ: ائمه (علیه‌السّلام) به تفکر در آیات قرآن سفارش کرده‌اند؛ چرا که قرآن تنها برای خواندن نازل نشده (اگرچه آن هم در جای خود مورد تایید و
تشویق است) بلکه قرآن برای آن فرستاده شده تا انسان با
تدبر و تعمق در آیاتش، آموزه‌های آن‌را در
روح و جان خود جایگزین کند.
آنچه روایات وارده از معصومان (علیه‌السّلام) در این زمینه به ما می‌آموزد؛ این است که هنگام برخورد و تلاوت آیاتی که مژده و
بشارت و یا
تهدید و
وعده عذاب در آنها داده شده، در آن‌جا تامل و تفکر کنید، چنان‌که گویی مخاطبش شمایید و آن وعده و وعیدها را با روح و جان خود لمس می‌کنید.
امام عارفان علی (علیه‌السّلام) در این باره می‌فرماید: «فَاِذَا مَرُّوا بِآیَةٍ فِیهَا تَشْوِیقٌ رَکَنُوا اِلَیْهَا طَمَعاً وَ تَطَلَّعَتْ نُفُوسُهُمْ اِلَیْهَا شَوْقاً وَ ظَنُّوا اَنَّهَا نُصْبَ اَعْیُنِهِمْ وَ اِذَا مَرُّوا بِآیَةٍ فِیهَا تَخْوِیفٌ اَصْغَوْا اِلَیْهَا مَسَامِعَ قُلُوبِهِمْ وَ ظَنُّوا اَنَّ زَفِیرَ جَهَنَّمَ وَ شَهِیقَهَا فِی اُصُولِ آذَانِهِمْ فَهُمْ حَانُونَ عَلَی اَوْسَاطِهِمْ مُفْتَرِشُونَ لِجِبَاهِهِمْ وَ اَکُفِّهِمْ وَ رُکَبِهِمْ وَ اَطْرَافِ اَقْدَامِهِمْ یَطْلُبُونَ اِلَی اللَّهِ تَعَالَی فِی فَکَاکِ رِقَابِهِم؛
پرهیزکاران و پارسایان،... هرگاه به آیه‌ای برخورند که تشویق و امیدواری در آن است (پاداش نیکوکاری را بیان می‌کند) به آن
طمع می‌نمایند و با
شوق به آن نظر می‌کنند مانند آن‌که پاداشی که
آیه از آن خبر می‌دهد در برابر چشم ایشان است و آن‌را می‌بینند، و هرگاه به آیه‌ای برخورند که در آن
ترس و
بیم است (از کیفر بد کاری سخن می‌گوید) گوش دلشان را به آن می‌گشایند چنان‌که گویا شیون و فریاد (اهل)
دوزخ در بیخ گوش‌هایشان است. و (در پیشگاه الهی برای
رکوع) قدشان را خم می‌کنند، و (برای سجود) پیشانی‌ها و کف‌ها و زانوها و اطراف قدم‌هاشان را بروی زمین می‌گسترانند، از خدای تعالی آزادی خویش را (از
عذاب رستاخیز) درخواست می‌نمایند.»
از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل شده است: «عَنْ اَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السّلام) قَالَ: یَنْبَغِی لِلْعَبْدِ اِذَا صَلَّی اَنْ یُرَتِّلَ فِی قِرَاءَتِهِ فَاِذَا مَرَّ بِآیَةٍ فِیهَا ذِکْرُ الْجَنَّةِ وَ ذِکْرُ النَّارِ سَاَلَ اللَّهَ الْجَنَّةَ وَ تَعَوَّذَ بِاللَّهِ مِنَ النَّار؛
شایسته است بنده هنگامی‌که نماز می‌گزارد در قرائتش
ترتیل را رعایت کند و چون به آیه‌ای رسید که در آن ذکر
بهشت و یا
جهنم شده است، از
خدا بهشت را درخواست کند و از آتش جهنم به خدا پناه ببرد.»
«عَنْ رَجَاءِ بْنِ اَبِی الضَّحَّاکِ عَنِ الرِّضَا (علیه‌السّلام) اَنَّهُ کَانَ یُکْثِرُ بِاللَّیْلِ فِی فِرَاشِهِ مِنْ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ- فَاِذَا مَرَّ بِآیَةٍ فِیهَا ذِکْرُ جَنَّةٍ اَوْ نَارٍ بَکَی وَ سَاَلَ اللَّهَ الْجَنَّةَ وَ تَعَوَّذَ بِهِ مِنَ النَّارِ؛
رجاء بن ابی ضحاک می‌گوید:
امام رضا (علیه‌السّلام) شب هنگام در بسترش زیاد قرآن تلاوت می‌کرد. هرگاه به آیه‌ای برمی‌خورد که در آن از بهشت یا جهنم نامی‌برده شده بود، گریه می‌کرد و از خداوند بهشت را درخواست می‌نمود و از آتش جهنم به خدا پناه می‌برد.»
دلیل سفارش ائمه (علیه‌السّلام) به تفکر در آیات قرآن روشن است؛ چرا که قرآن تنها برای خواندن نازل نشده (اگرچه آن هم در جای خود مورد تایید و تشویق است) بلکه قرآن برای آن فرستاده شده تا انسان با تدبر و تعمق در آیاتش، آموزه‌های آن‌را در روح و جان خود جایگزین کند.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «بایدها و نبایدها بعد از تلاوت آیات رحمت و عذاب»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۵/۲.
