انحراف اخلاقی جوانان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: انحراف اخلاقی، جوانان.
پرسش: چرا انحراف اخلاقی در بین جوانان ما وجود دارد؟
پاسخ:
کشور اسلامی ما از جوان‌ترین کشورهای دنیاست؛ زیرا اکثر
جمعیت آن را
جوانان و
نوجوانان تشکیل می‌دهند. مقطع جوانی از حساس‌ترین مقاطع عمر انسان‌ها به شمار می‌رود و ویژگی‌های
دوران جوانی منحصر به فرد بوده و در هیچ دوره‌ای از
حیات انسان بروز و ظهور پیدا نمی‌کند؛ چون در این دوران، جوان با ویژگی‌هایی از قبیل حساسیت، هیجانات قوی درونی، سرگردانی،
تنوع‌طلبی، عدم ثبات
شخصیت، احساس نگرانی، شهوت قوی،
پرخاشگری، الگوپذیری،
حب ذات و غیره مواجه است. اگر جوانی که این خصوصیات را دارد، مورد توجه جدی و تربیت حساب‌شده قرار نگیرد، ممکن است به
انحراف و
بزهکاری کشیده شود.
انحراف جوانان ما با توجه به جوان بودنِ کشورمان، قابل مقایسه با کشورهای دیگر نیست؛ زیرا از لحاظ آماری، جوانان ما کم‌ترین
انحراف را در مقایسه با جوانان سایر کشورها دارند و جوانان ایران از لحاظ تدیّن و معنویت بهترین جوانان دنیا به حساب می‌آیند و این ادعا را می‌توان با توجه به حضور پرشور آنان در مراسم مذهبی از قبیل
عاشورا،
اعتکاف،
شب‌های احیا، نماز جمعه‌ها و غیره مشاهده نمود؛ اما انحرافاتی که در بین آنان وجود دارد، می‌تواند معلولِ عللی باشد که در این‌جا به چند نمونه اشاره می‌شود:
یکی از موارد ضروری در جلوگیری از انحراف جوانان این است که دردها و دغدغه‌های فکری نسل جوان مورد بررسی و توجه قرار گیرد و این‌طور تصور نشود که همیشه وجود درد، نشانه
بیماری است؛ بلکه نشانه
بیداری نیز هست.
پس از شناسایی دردها باید به درمان آن پرداخت و در هنگام درمان هم باید برخوردی مناسب و منطقی داشت؛ زیرا عدم برخورد مناسب و منطقی، نسل جوان را به انحرافات گوناگون می‌کشاند.
استاد شهید
مرتضی مطهری، رمز انحرافات نسل جوان را در عدم پاسخ‌گویی منطقی به نیازهای او می‌داند و می‌فرماید: ریشه بیش‌تر انحرافات دینی و اخلاقی نسل جوان را در لابه‌لای افکار و عقاید آنان باید جُست. فکر این نسل از نظر مذهبی چنان‌که باید راهنمایی نشده است و از این نظر فوق‌العاده نیازمند است.
ما اغلب جوان را نمی‌شناسیم و جاهل به نیازهای آنان می‌باشیم. جوانان ما گاهی افرادی سرگردان هستند و مسئله
تضاد در درون آنان غوغا می‌کند و در افکار خود سرگردان هستند؛ چون از
کودکی به بزرگ‌سالی رسیده و در یک
عالم برزخی قرار دارند و ارزش‌های اجتماعی و دینی برای آنان تثبیت شده است؛ لذا عدم آشنایی ما با نیازهای آنان و روحیات آنان باعث جدایی آنان از ما شده و بعضاً به انحراف منجر شده است.
عامل دیگری که در انحراف جوانان دخالت دارد،
اعمال خلاف الگوهای جامعه است. از آن‌جایی که جوان هنوز به آن پختگی لازم نرسیده است و به آن حدّ از شناخت نائل نشده تا حساب‌ها را از هم جدا نماید و لغزش افراد را به حساب آن‌ها گذارد و نه دین و مذهب آن‌ها، لذا به محض دیدن خطا و اشتباه در رفتار الگوها، آن را به حساب
دین و
اخلاق می‌گذارد و تمام دیدگاه‌ها و اعتقاداتش یک‌باره فرو ریخته، نسبت به همه چیز بدبین می‌شود؛ لذا می‌گویند لغزش الگو خطرناک‌ترین وضع برای نسل جوان است؛ البته برای افرادی که دین و
مذهب، کاملاً برایشان روشن است، این مسائل مشکلاتی ایجاد نمی‌کند؛ زیرا آنان می‌دانند که هر شخص ممکن است دچار اشتباه شود و کارهای خلاف افراد را به حساب دین و مذهب نمی‌گذارند.
کودکان و جوانان متأثر از عوامل متعددی هستند؛ لذا روش‌های تربیتی و الگوهای تربیتی که
خانواده و جامعه و آموزشگاه ارائه می‌دهند، باید هماهنگ باشد، و گرنه جوان و نوجوان به سردرگمی گرفتار شده و چه‌بسا از انحراف سر درآورد، چون هیچ ارزشی برای او تثبیت نشده است.
ما اقتصاد را جزء عوامل اصلی ناهنجاری نمی‌دانیم؛ اما درعین‌حال نقش اقتصاد و عدم
عدالت اقتصادی را نمی‌توان در انحراف جوانان نادیده گرفت. اگر خانواده‌ای از حداقل
معیشت برخوردار نباشند، فرزندان این خانواده، ممکن است حالت
طغیان و شورش و بزهکاری داشته باشند و به صورت عقده‌ای بزرگ شده و درصدد
انتقام از جامعه برآیند و به ارزش‌های اعتقادی پشت پا زنند.
عدم توجه به نیازهای اساسی جوان، از جمله
ازدواج، مسکن و
شغل باعث بسیاری از انحرافات آنان شده است؛ زیرا جوانی که توانایی ازدواج ندارد و از طرفی شغل و کاری هم ندارد که با آن خود را مشغول کرده و انرژی بدنی خود را مصرف کند، به
فساد و
انحراف روی می‌آورد؛ چون
غریزه جنسی در او قوی بوده و بی‌کاری و نداشتن همسر هم باعث تشدید آن شده است.
بله! بدین خاطر است که
اسلام ابتدا راه ارضای نیاز‌ها را مطرح می‌کند و سپس تدابیر باز ندارنده از انحرافات را.
عدم برنامه‌ریزی صحیح فرهنگی برای نسل جوان و از طرفی تهاجم همه‌جانبه دشمن به اعتقادات و باورهای این نسل پرشور و بالنده، باعث شده که عده‌ای از جوانان به انحراف گرفتار آیند. هیچ متفکر و سیاست‌مداری نباید در اهمیت جایگاه و نقش جوانان در پویایی و تداوم حیات اجتماعی یک ملت به خود
تردید راه دهد، تلاش و تکاپوی فکری و فرهنگی و عملی نسل جوان می‌تواند معجزه‌آفرین باشد؛ چنان‌که در دوران
انقلاب و هشت سال
دفاع مقدس ملت
ایران شاهد آن بودیم و برعکس،
رخوت و انحراف نسل جوان و عدم برنامه‌ریزی فرهنگی و عدم جلوگیری از تهاجم دشمن، می‌تواند پایه‌های فرهنگی و اقتصادی کشور را از راه انحراف نسل جوان متزلزل کند و جامعه را به سوی وابستگی و انحراف سوق دهد. پس وظیفه و مسئولیت
هدایت و
رهبری نسل جوان، مسئولیتی جدی و شاید همگانی است و هر کس در حد توان باید تلاش کند.
ترویج نظریه
تساهل و
تسامح و بی‌غیرتی و بی‌تفاوتی که توسط برخی افراد فرهنگی در سال‌های اخیر انجام شده، باعث بی‌دینی و انحراف خیلی از جوانان شده است.
۱. محمدتقی مصباح یزدی، تهاجم فرهنگی، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۷۶ ش.
۲. غلام‌علی حداد عادل، فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی، انتشارات سروش، ۱۳۷۲ ش.
۳. علی‌اصغر حاج سید جوادی، در بحران ارزش‌ها، انتشارات جاویدان، (بی‌تا).
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «انحراف اخلاقی جوانان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۱/۱۲.
