انحرافات اخلاقی جوانان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: انحرافات اخلاقی، جامعه، جوانان، فساد، تهاجم فرهنگی، تربیت اخلاقی.
پرسش: چرا وضعیت اخلاقی جوانان در برخی شهرها بدین‌گونه افتضاح است؟!
پاسخ:
ما در عصری
زندگی می‌کنیم که جهان به‌شدت در مادیات غلتیده و یک‌سره غرق در جاذبه‌های نفسانی و دنیایی شده است. خلأ عظیم و هولناکی از ا
خلاق،
ایمان و معنویت در جوامع بشری پدید آمده و زمینه‌های
فساد و بی‌بندوباری به اوج خود رسیده است.
جوانان نیز در چنین جامعه‌ای علاقه‌مندند که به نوعی عطش خود را در زمینه
غرایز و تمایلات نفسانی فرو نشانند. عوامل ایجاد این وضعیت، عبارتند از:
شرایط فرهنگی و اجتماعی، امروزه به گونه‌ای است که جوانان مانند سایر گروه‌های سنی در معرض بمباران بی‌وقفه پیام‌های اطلاعاتی مختلف قرار دارند.
رسانه‌ها، زبان ارتباطی این پیام‌ها با مردم است و نقش گسترده و فراگیر آن‌ها برای هیچ‌کس قابل انکار نیست. تبادلات فرهنگی کشورهای مختلف از طریق کتُب، مجلات، فیلم‌ها و نوارهای گوناگون و
ماهواره و
اینترنت که صحنه‌های غیر اخلاقی را به نمایش می‌گذارند، همه در انحرافات اخلاقی جوانان و
نوجوانان نقش دارند، باید اذعان نمود که گرچه ماهواره و اینترنت می‌تواند وسیله رشد فرهنگی و فکری جوانان باشد و می‌توان مطالب علمی را از آن‌ها استفاده کرد، اما با این وجود دربرگیرنده عناصر منفی و جنبه‌های بدآموز نیز هستند.امروزه آثار فرهنگ مبتذل
غرب در جامعه ما کم نیست و در تمام نقاط کشور آثار سوء و نامطلوب آن را به وضوح می‌توان مشاهده کرد.
فیلم‌های سینمایی وارداتی، سریال‌های خارجی مغایر با فرهنگ اسلامی، عکس‌ها و آلبوم‌های مبتذل و سایر ابزار
تبلیغ از جمله ماهواره و اینترنت که در دست دشمنان اسلام است، به طور مؤثری علیه جوانان، نوجوانان و خانواده‌ها به کار گرفته شده است. مجموع این عوامل، ایجادکننده محیط غیر اخلاقی و جنسی برای جوانان محسوب می‌شود.
موارد یادشده همه مربوط به عامل
تهاجم فرهنگی است که در سال‌های اخیر به اوج خود رسیده است. البته عوامل دیگری نیز در ایجاد بحران اخلاقی جوانان نقش داشته است که به‌هیچ‌وجه نمی‌توان نادیده گرفت.
یکی از عوامل ترویج فرهنگ انحرافی غرب در جامعه ما احساس
حقارت و خودباختگی برخی افراد است. احساس حقارت و گرایش به غربی شدن را می‌توان ناشی از عوامل و زیرساخت‌های تاریخی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و
روان‌شناختی دانست. ریشه‌های تاریخی غرب‌گرایی به سال‌های بسیار دور برمی‌گردد. پس از رشد تکنولوژی در اروپا سنت‌ها مورد
انتقاد قرار گرفت و جامعه به تدریج‌اندیشه‌ها، اخلاقیات، طرز زندگی و نوع
لباس را تغییر داد. همین‌طور در
ایران و کشورهایی نظیر آن، رشد
صنعت در رأس شعارها قرار گرفت و خیلی زودتر از آن، نوع
تفکر، طرز زندگی و آداب لباس پوشیدن، دستخوش تغییر شد. میل به اروپایی شدن در جامعة ایرانی باعث شد که به جای بازسازی و نوسازی چارچوب اقتصادی ـ اجتماعی جامعه خود، به نماها و نمادها و ظواهر صنعتی شدن توجه کنند که مهم‌ترین نمای اروپایی شدن، پوشیدن لباس‌های اروپایی و ترویج مدهای غربی به شمار می‌رود.
ایرانیان بر این باور شدند که باید خود و فرهنگشان را اروپایی کنند تا بدین ترتیب از ضعف و عقب‌ماندگی رهایی یافته، در ردیف کشورهای پیشرفته قرار گیرند.
بنابراین، پیدایش رفتارهای منفی و ضداخلاقی در میان جوانان و نوجوانان و گرایش به هیچی‌گری و
تقلید از مدها و الگوهای غربی در یک بستر فکری ناسالم
رشد کرده‌اند. در حال حاضر نیز بیشترین مدها و تقلید از الگوهای غربی که در جامعه و به خصوص در بین جوانان رایج می‌شود، با همان
انگیزه است.
احساس حقارت به نحوی نشان‌دهنده خلأ فرهنگی در جامعه است. هیچ جامعه‌ای تا آمادگی نداشته باشد، از فرهنگ بیگانه تأثیر نمی‌پذیرد. معمولاً جوامعی که دچار آشفتگی و خلأ فرهنگی هستند، برای پذیرش انحرافات و بزهکاری‌های اجتماعی آماده‌ترند. وقتی صحبت از خلأ فرهنگی و ریشه‌یابی انحرافات اخلاقی جوانان و نوجوانان می‌شود روحیه
غرب‌گرایی در رأس قرار می‌گیرد.
یکی از عوامل زمینه‌ساز انحرافات اخلاقی در جامعه و به خصوص جوانان و نوجوانان، ناکارآمدی نظام خانواده است.
خانواده به عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی، مسئولیت
تربیت و پرورش روحیه مذهبی در جوانان و نوجوانان را به عهده دارد. هرچه نهاد خانواده قوی‌تر و توانمند‌تر باشد و در جهت
تربیت فرزندان تلاش نماید، آسیب‌پذیری جامعه در برابر تهاجمات
دشمنان و انحرافات کم‌تر است.
نکته قابل تأمل، تعاریف جدیدی است که از خانواده در صحنه جهانی می‌شود. در این ایام، به دنبال تحولات اجتماعی ـ فرهنگی و مطرح شدن گرایش‌های فردگرایانه و مبتنی بر لذت در کشورهای غربی، نقش و جایگاه خانواده دچار تزلزل شده است.
به طور کل باید پذیرفت آن‌چه امروز،
ذهن و فکر جوانان ما را انباشته و مبنای حرکت فردی آنان را پی‌ریزی می‌کند، تنها برنامه‌های نهادهای فرهنگی کشور نمی‌باشد؛ بلکه در کنار این نهادها، فرهنگ‌سازان بیگانه‌ای در جامعه و بیرون از آن وجود دارند که به ترویج دیدگاه‌ها و الگوهای خود در میان نسل جوان پرداخته‌اند. آن‌چه امروز به صورت‌های گوناگون از بی‌اعتنایی به سنت‌ها، آداب و ارزش‌های دینی، گرایش به ابتذال و انحرافات اخلاقی مشاهده می‌کنیم، در واقع عملی است که در اثر افکار انحرافی و تهاجم فرهنگی دشمنان از یک‌سو و نارکارآمدی نظام خانواده از سوی دیگر و با توجه به شرایط سنی و روحی نسل جوان، عینیت یافته است.
در پایان یادآور می‌شویم برای اینکه جوانان و نوجوانان خود را از انحرافات دور نگه داریم باید در تربیت اخلاقی آنان بکوشیم. برای تربیت اخلاقی نوجوانان و جوانان گرچه مهم‌ترین نهاد، نهاد خانواده می‌باشد، اما نهادهای دیگر و تمام مسئولان فرهنگی جامعه نیز باید تلاش و کوشش بی‌وقفه‌ای انجام دهند.
عمده‌ترین روش‌ها برای
تربیت اخلاقی، عبارتند از:
۱. ایجاد محیط تربیتی مناسب (زمینه‌سازی رشد و
کمال، الگوسازی، سالم‌سازی محیط)
۲. تأمین صحیح نیازها (نیازهایی همانند کار،
ورزش،
ازدواج،
معیشت)
۳. روش تکریم
شخصیت:
نوجوان و جوان اگر در خود احساس
کرامت و شخصیت داشته باشد، دچار انحرافات اخلاقی نمی‌گردد و خود را به پستی‌ها آلوده نمی‌کند.
۴. دعوت به ارزش‌های دینی و اخلاقی (به صورت
موعظه و...).
۵. پرورش نیروی عقلانی (اعطای بینش صحیح و اصلاح نگرش‌های غلط، استدلال اخلاقی،
مطالعه،
مشورت)
۶. پرورش
ایمان.
۱. عبدالرضا حاجیلری، کنکاش در تغییر ارزش‌ها پس از پیروزی انقلاب اسلامی، چاپ ۱، نشر معارف، ۱۳۸۰.
۲. حمید نگارش، هویت دینی و انقطاع فرهنگی، نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه، چاپ ۱، ۱۳۸۰.
۳. محمدرضا شرفی، دنیای نوجوان، انتشارات تربیت، ۱۳۷۰.
۴. محمدتقی جعفری، فرهنگ پیرو فرهنگ پیشرو، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۳.
۵. جوانان و تهاجم فرهنگی، محمد کاویانی، مرکز مطالعات و پژوهش‌های حوزه علمیه قم.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «انحرافات اخلاقی جوانان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۲/۰۷.
