• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

امامت و فدک

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: فدک، غصب فدک، امامت امام علی علیه‌السلام.
پرسش: ‌چه رابطه‌ای بین امامت امیر المؤمنین علی ـ علیه‌السلام ـ با زمین فدک وجود دارد؟
پاسخ:



با توجه به این‌که فدک، بدون جنگ، و با تسلیم شدن اهالی آن، به دست آمد، جزو غنائم محسوب نشده و به‌عنوان انفال، فقط به شخص پیامبر تعلق می‌گرفت.


وقتی آیه «وَ آتِ ذَا الْقُرْبی‌ حَقَّه‌» نازل شد، پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها را احضار کرد و طبق دستور الهی، فدک را به ایشان داد.
[۳] هیثمی، نور الدین علی بن أبی‌بکر، المقصد العلی فی زوائد أبی‌یعلی الموصلی، محقق:سید کسروی، حسن، ج ۳، ص ۱۹، دارالکتب العلمیة، بیروت.



اما بعد از رحلت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، خلیفه اول فدک را از فاطمه گرفت و تلاش‌های او برای باز پس‌گیری آن، به نتیجه نرسید.
[۴] ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد‌، الطبقات الکبری، محقق: احسان عباس، ج ۸، ص ۲۸، دارالصادر، بیروت، چاپ اول، ۱۹۶۸م.



مطالبه فدک از جانب حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها، صرفاً مطالبه یک قطعه زمین نبود؛ چنان‌که شواهد و قرائن و روایات نشان می‌دهد، این حرکت، یک اقدام سیاسی بود.

۴.۱ - روایتی از امام کاظم

یکی از این شواهد، روایتی است که از امام کاظم ـ علیه‌السلام ـ نقل شده؛ از کتاب اخبار الخلفاء نقل شده که وقتی هارون الرشید، خلیفه عباسی، از امام کاظم علیه‌السلام خواست تا محدوده فدک را مشخص کند و او بتواند آن‌ را به اهل بیت برگرداند، امام ابتدا از این کار ابا کرد و فرمود: «تو نمی‌توانی آن‌ را برگردانی». و وقتی هارون اصرار کرد، امام محدوده فدک را این چنین تعیین نمود: «حد اول آن منطقه عدن و حد دوم آن سمرقند و حد سوم آن آفریقا و حد چهارم آن دریای خزر و ارمنستان است».

۴.۱.۱ - هدف از مطالبه فدک

این سخن امام، پرده از راز مطالبه فدک برمی‌دارد که آن‌ را می‌توان در دو عبارت بیان کرد:
اول، اعلام حق الهی حضرت علی علیه‌السلام در امامت و خلافت بعد از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله؛
دوم، عدم شایستگی ابوبکر برای امر خلافت و غصب منصب امامت توسط او.
[۶] میلانی، سید علی، فدک در فراز و نشیب، ص ۱۳۹، الحقایق، قم، ۱۳۸۶ش.


۴.۲ - خودداری امام از پس گرفتن فدک

یکی دیگر از شواهد این است که حضرت علی علیه‌السلام، پس از رسیدن به حکومت، از باز پس‌گیری آن خودداری کرد و خود را بی‌نیاز از آن دانست.
[۷] شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه (صبحی صالح)، ص ۴۱۷، هجرت، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.



۱. ابن أبی‌الحدید، عبدالحمید بن هبه الله، شرح نهج البلاغة، محقق و مصحح:ابراهیم، محمد ابوالفضل،‌ ج ۱۶، ص ۲۱۰، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.    
۲. ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو، تفسیر القرآن العظیم، ج ۵، ص ۶۳، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۱۹ق.    
۳. هیثمی، نور الدین علی بن أبی‌بکر، المقصد العلی فی زوائد أبی‌یعلی الموصلی، محقق:سید کسروی، حسن، ج ۳، ص ۱۹، دارالکتب العلمیة، بیروت.
۴. ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد‌، الطبقات الکبری، محقق: احسان عباس، ج ۸، ص ۲۸، دارالصادر، بیروت، چاپ اول، ۱۹۶۸م.
۵. ابن شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب (ع)، ج ۳، ص ۴۳۵، علامه، قم، چاپ اول، ۱۳۷۹ق.    
۶. میلانی، سید علی، فدک در فراز و نشیب، ص ۱۳۹، الحقایق، قم، ۱۳۸۶ش.
۷. شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه (صبحی صالح)، ص ۴۱۷، هجرت، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : تاریخ معصومان | حضرت زهرا | فدک




جعبه ابزار