ارتباط اباصلت با امام رضا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام رضا (علیه‌السّلام)،
خراسان،
شیعه،
امامت،
مامون،
کفر.
پرسش: ارتباط اباصلت با امام رضا (علیه‌السّلام) چگونه بود؟
پاسخ:
عبدالسّلام بن صالح، مشهور به اباصلت هروی، از یاران مشهور
امام رضا (علیه‌السّلام) است. او اصالتاً ایرانی و اهل هرات، ولی متولد مدینه است. اباصلت بخش قابل توجّهی از عمر خود را در میان دانشمندان عامّه گذراند و در شمار عالمان ایشان بود و با ورود امام به
خراسان به تدریج توفیق ره‌یافتن و پذیرش اندیشه شیعی یافت.
همراهی او در خراسان با امام هشتم، از او فردی والامقام و ارزشمند در اذهان شیعیان به تصویر کشانده است. این همراهی سبب شد تا تمام آنچه را در حوزه‌های حدیثی
اهل سنت آموخته بود، بازخوانی و به امام رضا (علیه‌السّلام) عرضه کند تا درستی آنها را دریابد. او پیش از آنکه
شیعه شود، روایاتی در مدح خلفا بیان می‌کرد، اما پس از آنکه شیعه شد، نادرستی گفته‌های پیشینش را دریافت و روایات زیبایی را درباره جایگاه
امامت و
ولایت اهل بیت (علیهم‌السّلام) گزارش کرد. مامون نیز برای وی احترام ویژه‌ای قائل بود. شاید به همین جهت بود که تنها به وی اجازه داده شد تا در ایام زندانی امام در سرخس با ایشان ملاقات کند.
اباصلت هروی خاطرات بسیاری را از امام رضا (علیه‌السّلام) گزارش کرده است. او می‌گوید:
روزی در مجلس
مامون درباره این
روایت نبوی که به
امام علی (علیه‌السّلام) فرموده بود: «
یا علی انت قسیم الجنّه و النار یوم القیامه؛ ای علی تو تقسیم کننده بهشت و جهنم در روز قیامت هستی» صحبت شد. مامون که این سخن را باور نداشت و گویی نشنیده بود، رو به امام کرد و پرسید: بگو تا بدانیم به چه دلیل او قسیم بهشت و دوزخ است؟
امام رضا (علیه‌السّلام) فرمود: ای مامون! آیا از اجدادت نشنیده‌ای که جد اعلایتان
عبدالله بن عباس از
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) این‌گونه روایت کرده است که آن حضرت فرمود: «
محبت علی ایمان، و
دشمنی علی
کفر است؟».
مامون گفت: آری این روایت را از اجدادم شنیده‌ام.
امام فرمود: پس وقتی
بهشت برای
مؤمن و
جهنم برای
کافر باشد نتیجه می‌گیریم که قسمت کردن بهشت و دوزخ بر پایه محبت و یا دشمنی با علی (علیه‌السّلام) است. اینجاست که می‌فهمیم علی (علیه‌السّلام) قسمت‌کننده بهشت و دوزخ است.
مامون که در شگفت مانده بود گفت: خداوند مرا بعد از تو زنده نگذارد. همانا تو وارث دانش جد بزرگوارت، پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هستی.
پس از جلسه، همراه امام به خانه بازگشتیم. وقتی رسیدیم، به ایشان عرض کردم: پدر و مادرم به فدایت ای پسر پیامبر! چه خوب و زیبا به خلیفه پاسخ دادید!
امام فرمود: ای اباصلت! این سخن خدا بود که به من الهام شد. آری به درستی که از پدرم و اجدادم شنیدم که پیامبر خدا به
امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) فرمودند: «
یا علی انت قسیم الجنّه و النار یوم القیامه تقول للنّار هذا لی و هذا لک؛ ای علی! تو در
روز قیامت تقسیم‌کننده بهشت و دوزخ هستی. در آن روز به آتش دوزخ خواهی گفت: این برای توست و این برای من است و بهشتی است».
اباصلت همواره با امام همراه بود تا زمان شهادت آن حضرت فرا رسید. وی دقیق‌ترین و کامل‌ترین مطالب را درباره شهادت آن حضرت برای دیگران گزارش کرد و بعدها این جریانات را در یک کتاب گرد آورد.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «ارتباط اباصلت با امام رضا» تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۲/۲۲.
