احادیث دوازده خلیفه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: احادیث دوازده خلیفه .
پرسش: آیا
احادیث دوازده خلیفه نزد
شیعه ضعیف السند و غیر معتبر است؟
پاسخ:
روایاتی که دلالت بر دوازده
امام بعد از رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ دارد، از حد
تواتر فراتر رفته است.
می‌دانیم که حدیث متواتر فی حد نفسه مفید
یقین است و احتیاجی به بررسی سندی ندارد.
اصحاب و
رجال شیعه همگی این احادیث را مورد قبول قرار داده و بر عمل به آنها اتفاق کرده‌اند و این خود دلیل بر
صحت این روایات و اعتماد اصحاب بر صدور آنها از امام است.
شهید صدر می‌فرماید:«این روایات با کثرت احتیاط از جانب
امامان در نقل آنها به جهت حفظ امام، به درجه بالایی از کثرت و انتشار رسیده است. و کثرت عددی در این روایات تنها اساس برای
قبول آنها نیست؛ بلکه اضافه بر آن مزایا و قراینی در اینها وجود دارد که دلیل بر صحت
احادیث خواهد بود... مشاهده می‌کنیم بخاری که معاصر
امام جواد ،
امام هادی و
امام عسکری ـ علیهم‌السلام ـ است این حدیث را نقل کرده است، و این نکته مهمی است. این خود دلیل بر آن است که این
حدیث از پیامبر ثابت شده است، قبل از آنکه مضمون آن تحقق یافته و فکر دوازده امام به
کمال برسد».
با ملاحظه مجموعه روایات، به تعداد بی‌شماری از احادیث صحیح السند برمی‌خوریم که اگر به حد تواتر نباشد، لااقل در حد
استفاضه است.
خصوصاً آنکه
کلینی در قبول روایات منهج روش خاصی را دنبال می‌کرده است. او به روایاتی اخذ می‌کرده که قطع یا اطمینان به صدور آنها از معصومین داشته است. خبر صحیح نزد کلینی و دیگران از قدما، خبری بوده که قراین داخلی و خارجی آن را تأیید می‌کرده است، و اعتماد آنها بر وثاقت اشخاص نبوده است؛ بلکه
وثاقت تنها راهی برای صحت صدور روایت نزد او بوده است.
از جمله قراین نزد او بر قبول
خبر ، وجود حدیث در بسیاری از
اصول چهارصدگانه حدیثی بوده که در عصر امامان تألیف شده است، یا آنکه حدیث در کتاب معروفی بوده که مورد تأیید بزرگان از اصحاب قرار گرفته است.
از جمله قراین خارجی، وجود حدیث در کتاب‌هایی بوده که بر امامان عرضه شده و آن حضرات مؤلفین آنها را تمجید نموده‌اند، همانند کتاب سلیم که مورد تمجید
امام صادق ـ علیه‌السلام ـ قرار گرفته است.
و نیز از جمله قراین آن است که حدیث از کتاب‌هایی اخذ شده که نزد متقدمین مورد وثوق و اعتماد بوده است؛
شیخ کلینی این‌گونه روایات را هم مورد توجه قرار داده و قبول کرده است، و تنها به روایاتی که راویانش ثقه‌اند، توجه نداشته است؛ بلکه این قسم از روایات بخشی از احادیث او را تشکیل داده است.
کاتب در تضعیف برخی روایات به تضعیفات ابن الغضائری استناد کرده، با آنکه اصل کتابش به اثبات نرسیده و نیز تضعیفاتش مورد قبول
علما قرار نگرفته است. و نیز برخی را همچون علی بن ابراهیم و سهل بن زیاد تضعیف کرده که در جای خود توثیق شده‌اند.
پایگاه حدیث نت.
