آغاز شدن کتاب‌های آسمانی با بسم اللّه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: بسم اللّه، کتاب‌های آسمانی.
پرسش: آیا آغاز کتاب‌های آسمانی با «بسم اللّه» بوده است؟
ظاهراً نباید تردید کرد که همه کتاب‌های آسمانی، با نام
خدا آغاز شده‌اند؛ ولی آیا جمله «بسم اللّه» در آغاز کتاب‌های آسمانی، با پسوند «الرحمن الرحیم» بوده یا نه؟ در این باره، دو دسته
حدیث، نقل شده است:
دسته اوّل، احادیثی که تصریح می‌کنند همه کتاب‌های آسمانی، با جمله «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» شروع شده‌اند.
دسته دوم، احادیثی که تصریح می‌کنند
آیه «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ»، قبل از
پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)، بر هیچ پیامبری جز
سلیمان (علیه‌السلام)، نازل نشده است؛
مانند این حدیث نقل شده از
امام علی (علیه‌السّلام):
«انَّ اللّهَ خَصَّ مُحَمَّداً (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وَ شَرَّفَهُ بِها وَ لَم یُشرِک مَعَهُ فیها احَداً مِن انبِیائِهِ ما خَلا سُلَیمانَ (علیه‌السلام)، فَاِنَّهُ اعطاهُ مِنها «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ»، یَحکی عَن بِلقیسَ حینَ قالَت: «اُلْقِیَ اِلَیَّ کِتَابٌ کَرِیمٌ اِنَّهُ مِنْ سُلَیْمَان وَ اِنَّهُ بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ»
خداوند، «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» را به محمّد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اختصاص داد و او را به آن، مفتخر ساخت و هیچ یک از پیامبرانش جز سلیمان (علیه‌السّلام) را در آن، شریک او نکرد؛ چرا که به او نیز «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» را عطا کرد، آن‌جا که به نقل از
بلقیس می‌فرماید: «نامه‌ای ارجمند به من رسیده است. آن نامه از سلیمان است و
[در
] آن
[آمده
] است: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ».
گفتنی است که از نظر سند، هر دو دسته از احادیث، ضعیف هستند؛ امّا از نظر دلالت، می‌توان میان این دو دسته، بدین شکل جمع کرد که امام (علیه‌السّلام) فرموده باشد: «اوّل کلّ کتاب نُزِّل من السماء بسم اللّه؛ آغاز هر کتابی که از آسمان نازل شده، بسم اللّه است»؛ ولی راوی پنداشته که مقصود امام، آیه «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ» است؛ امّا با توجّه به تعدّد احادیث دسته اوّل، بعید به نظر می‌رسد که همه راویان، مرتکب چنین اشتباهی شده باشند. وجوه دیگری نیز برای جمع دلالیِ این دو دسته روایت، گفته شده که از این وجه، ضعیف‌ترند.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «آغاز شدن کتاب‌های آسمانی با بسم اللّه» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۳/۷.
