آرامگاه زبیده خاتون دختر امام جواد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام جواد،
قبر،
امامزاده،
استان مرکزی،
زبیده خاتون.
پرسش: قبر زیبده خاتون دختر امام جواد (علیه‌السّلام) در کجاست؟
پاسخ اجمالی: امامزاده «زبیده خاتون» از دختران بلافصل امام جواد (علیه‌السّلام) می‌باشد که در هفت کیلومتری جنوب غربی شهر
نراق ـ از شهرهای استان مرکزی ـ در منطقه‌ای به نام «
بیدشک» مدفون است و
بقعه متبرکه آن حضرت
زیارتگاه عاشقان و دلسوختگان
اهل بیت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است.
آرامگاه‌های
سادات در تمام نقاط کشور
ایران زیارتگاه
مومنان است، ازآن‌رو که در زمان
عباسیان و
امویان سادات در امان نبودند؛ به مکان‌هایی که احساس
امنیت بیشتری می‌کردند،
مهاجرت کرده و
سکونت داشتند؛ همانند
کوهستان ری و
طبرستان و پاره‌ای از نقاط مرکزی، با این حال بعضی از ایشان گرفتار مخالفان می‌شدند و به
شهادت می‌رسیدند.
امروز قبورشان زیارتگاه بسیاری از عاشقان می‌باشد، گرچه برخی از این بقعه‌ها در طی زمان خراب و آثار آنها محو گردیده است. بر طبق آماری که به وسیله
سازمان اوقاف تهیه شده و به سال ۱۳۵۲ ه.ش در
روزنامه کیهان انتشار یافت، در سراسر ایران حدود ۱۰۵۹ امامزاده شناسایی شده که استان مرکزی از این لحاظ مقام نخست را دارد.
تحقیق در احوال این معصوم‌زادگان و شناخت فردفرد این بزرگواران اغلب با مشکل مواجه بوده و گاه غیر ممکن می‌نماید، که دلایل مختلفی هم دارد، از جمله:
بسیاری از سادات از ترس
ستمگران بنی‌عباس به صورت پنهان به این مرز و بوم می‌آمدند و مجهول‌وار زندگی می‌کردند و ارباب انساب و
نقبای سادات از احوال و پایان کار آنها اطلاعی ندارند؛ لذا در
کتب انساب، متعرض نامشان نشده‌اند، چون در محل زندگی ایشان
فوت کردند، بعضی از خیّرین بر روی مزار آنها بقعه‌ای می‌ساختند و نامشان را بر آن می‌نوشتند.
لوحی که در روز فوت برای نصب بر مزار این بزرگواران فراهم می‌شد، به
خط کوفی بود که هنگام ترجمه به
خط ثلث یا
نسخ در
اعراب و نقطه‌گذاری و
قرائت و گاه فرسوده شدن و ریختن بعضی کلمات سبب
تحریف و تصحیف می‌گردید، چنان که مثلاً «حسین» به «حسن»، «ظاهر» به صورت «طاهر» و... در می‌آمد.
در بسیاری از موارد، در ذکر پدران صاحب مرقد تا اتصال به
معصوم از باب اختصار در نسبت، نام یک یا چند واسطه حذف شده است، «... اکنون در نقاط مختلف امامزاده‌های فراوانی را می‌بینیم که فرزند بلافصل
امام معرفی شده‌اند در حالی که در واقع جزء
نوه‌ها یا نتیجه‌ها یا... امامان محسوب می‌شوند.»
از جمله امام زاده‌هایی که نام او و زندگی‌نامه‌اش کمتر در کتب انساب آماده است، امامزاده «زبیده خاتون» از دختران بلافصل امام جواد (علیه‌السّلام) می‌باشد که در هفت کیلومتری جنوب غربی شهر نراق ـ از شهرهای استان مرکزی ـ در منطقه‌ای به نام «بیدشک» مدفون است و بقعه متبرکه آن حضرت زیارتگاه عاشقان و دلسوختگان اهل بیت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) است.
به نقل مشهور
کاروانی از سادات از
مدینه به سوی ایران حرکت می‌کند که در بین آنها دختر نُه ساله امام جواد (علیه‌السّلام) که از جایگاه بلندی در
تقوا و
علم برخوردار بوده است نیز وجود داشته است،
حکومت وقت با کسب اطلاع از این مهاجرت و
ترس از نفوذ سادات علوی در ایران آنها را از مدینه
تعقیب و در منطقه فعلی تنها و
غریب محاصره کرده و تعدادی از بانوان مکرمه
بنی‌هاشم که در رکاب و ملتزم آن حضرت بوده‌اند را به شهادت می‌رساند.
مظلومیت شهادت این بزرگواران و دفن شدن پیکرهای مطهر آنها در اطراف امامزاده به کل منطقه که به «
خاک سفید» معروف است. فضای معنوی کم‌نظیری بخشیده است.
در حال حاضر به همت
هیات امناء امامزاده و
خیّرین شهر نراق و شهرهای اطراف،
گنبد و بارگاهی بسیار زیبا و دیدنی در محل ساخته شده است که در معرض این فرزند امام جواد (علیه‌السّلام) نقش به سزایی داشته است. همچنین این مجموعه به شماره ۶۹۷۲ ثبت آثار تاریخ شده است.»
۱ـ
دائره المعارف تشیع.
۲-
امام زاده‌های ایران.
۳-
ابوتراب هدایتی،
ایرج افشار،
تاریخ اراک: از دوره داستان تا آغاز دوره صفوی ابراهیم دهگان.
۴-
مهدی پرتوی آملی،
ریشه‌های تاریخی امثال و حکم.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله "قبر زیبده خاتون دختر امام جواد علیه السلام در کجاست؟"، تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۲/۲۵.
