آرامش
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرسش: برای رسیدن
خانواده به آرامش و آسایش
قرآن چه راه‌کارهایی را پیشنهاد می‌کند؟
پاسخ:
در قرآن شریف، خانواده محبوب‌ترین بنیاد اجتماعی
معرفی گشته است. برای آن که از ارزش و قداست این بنیان محبوب پابرجا و محفوظ بماند،
خدای متعال برای هر یک از اعضای خانواده،
تکلیف، وظایف و حقوقی
تعیین کرده است که رعایت آن‌ها، موجب دستیابی خانواده به آرامش و آسایش، خواهد شد.
در فرهنگ قرآن، هدف اصلی از
ازدواج رسیدن به آرامش روان و آسایش خاطر، پیمودن طریق
رشد، نیل به
کمال انسانی و
تقرب به ذات حقّ است.
و این بدست نمی‌آید مگر از طریق
انتخاب درست و در دامن همسران برتر. نه با
ازدواج گریزی می‌توان به آسایش و آرامش دست یافت و نه با ازدواج‌های نابرابر و
طلاق‌های متعدد و متنوع.
قرآن شریف می‌فرماید: «هوَ الّذی خَلقکم مِن نفسٍ واحدةٍ جَعَلَ مِنها زوجها لِیَسکُن اِلیها...»
یعنی «او خدایی است که (همه و) شما را از یک فرد آفرید؛ و همسرش را نیز از جنس او قرار داد، تا در کنار او بیاساید.» خود ازدواج باید آرامش
روح و زندگی را به همراه داشته باشد و این بدست نمی‌آید، مگر در سایه
تفاهم و درک درست از همدیگر و زندگی. در واقع اساس زندگی بر انس و
الفت استوار است.
و این نیست مگر در گروه انتخاب درست.
یکی از زیباترین راهکار، برای دستیابی خانواده به آرامش و آسایش، آن است که فضای حاکم بر خانواده و نوع نگرش از زندگی، الهی و خدا محور باشد. قرآن شریف،آرامش و آسایش را در گرو نام و یاد
خداوند مهرگستر قرار داده است. می‌فرماید: «اَلا بذکرِ الله تَطمَئِنُّ القلوب»
یعنی «آگاه باشید، تنها با
یاد خدا دل‌ها آرامش می‌یابد.» این نکته بر سراسر زندگی سایه افکنده است. فرد، خانواده و
جامعه در صورتی می‌توانند به آرامش و آسایش دسترسی پیدا کنند که نام و یاد خدا بر آن حاکم باشد. آرامش روان از بزرگترین موهبت‌های الهی است.
که فقط در سایة نام و یاد الهی باید آن را جستجو کرد.
اضطراب،
استرس،
عصبانیت، لاابالی‌گری،
شهوت پرستی، پایمال کردن حقوق انسان‌ها و بسیاری از نبایدهای اخلاقی، چیزی نیست که با دارو درمان یابد. تنها در پرتو
ایمان، باید از آن‌ها پیشگری و یا درمان کرد. قرآن شریف می‌فرماید: «و هر کس از یاد من روی گردان شود، زندگی (سخت) و تنگی خواهد داشت؛ و
روز قیامت، او را نابینا
محشور می‌کنیم.»
به هر تقدیر، در پرتو نام و یاد خدا،
بندگی و
عبودیت نمودن، به یقین می‌توان به آرامش و آسایش آرمانی دست یافت.
پدر و مادری که اهل
عبادت،
نماز،
مسجد،
دعا،
توسل و
نیایش باشند، زندگی آرامی خواهند داشت. نقش تربیتی نماز و
روزه بسیار بالا است و باعث رونق و صفای خانواده می‌شود. بحث‌هایی چون
قرآن درمانی،
نیایش درمانی،
دعا درمانی،
خانواده درمانیو... از جمله بحث‌های
روز روان‌شناسان بزرگ است.این بحث بسیار طولانی است و امکان بررسی همه آن ها در این مختصر ممکن نباشد.
در فرهنگ قرآن، زن به عنوان مظهر جمال الهی در چهرة انسان نقش‌آفرینی می‌کند.
قرآن شریف، آرامش و آسایش زن و مرد را در قالب یک راهکار اخلاقی و عاطفی، بسیار زیبا بیان می‌کند؛ می‌فرماید: «و مِن ایاتِهِ اَن خَلَقَ لَکم مِن اَنفسِکُم اَزواجاً لِتَسکُنوا اِلیها و جَعَلَ بَینَکم مَوَدَّةً و رَحمةً اِنَّ فی ذلک لِایاتٍ لِقومٍ یَتَفَکّرون»
یعنی: «و از نشانه‌های او این است که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و در میانتان
مودت و
رحمت قرار داد؛ در این نشانه‌هایی است برای گروهی که
تفکر می‌کنند.»
منشأ گرایش مرد به زن و آرمیدن مرد در سایة انس به زن همانا مودتّ و رحمت است که خداوند بین آن‌ها قرار دارد و این مودتّ الهی و رحمت خدایی غیر از گرایش غریزه‌ی نر و ماده است که در حیوان‌ها هم موجود است. این همان
محبت الهی است.
«محبت،زیباترین جلوه‌ی ایمان است، محبت، متعالی‌ترین رفتارهاست، محبت، پاسخی به گرانقدرترین
نیاز فطری انسان است، و در یک کلام، محبت‌آمیزه‌ای از
گذشت و
ایثار،
شجاعت و
صداقت، حق شناسی و
عدالت، صبوری و همدلی و احساس است.»
که در پرتو آن آرامش و آسایش زیبا به دست می‌آید.
از محبت همسران برتر شوند
وز محبت برتران همسر شوند
قرآن شریف، می‌فرماید: «هُنّ لباسٌ لَکم وَ اَنتم لباسٌ لَهُنَّ»
یعنی «آنان لباس شما هستند و شما لباس آنانید.» درسایه‌ی لباس محبّت و تفاهم است که آسایش و آرامش خانواده بدست می‌آید و ساختار و نظام خانواده مستحکم می‌شود.
پوشانیدن عیب‌های همدیگر، محرم راز همدیگر بودن،مصون داشتن همدیگر از آفت‌ها و آلودگی‌ها،آرام جان همدیگر بودن، تنوع بخشیدن به زندگی همدیگر، متناسب بودن در ابعاد مختلف زندگی، نزدیکترین همراه و همراز هم بودن،
و... همة این‌ها از این تشبیه بسیار دل‌انگیز و دلنواز قرآنی بدست می‌آید که همة این‌ها زمینه‌ساز آرامش و آسایش خانواده هستند....
نقش
اقتصاد را نباید در تأمین آرامش و آسایش خانواده نادیده گرفت. از نظر
فقهی و حقوقی، اقتصاد در راستای تحیکم بنیان خانواده، نقش اساسی ایفا می‌کند. «آثار حقوق
نکاح و پیوند زندگی مشترک، شامل دو بخش قابل توجّه است. بخشی از این آثار دارای جنبه اقتصادی و بخشی نیز متضمن حقوق و تکالیف همسران در روابط فی ما بین است.» قرآن شریف «اقتصاد سالم» را در تحکیم بنیان خانواده و به دنبال آن در دستیابی خانواده به آرامش و آسایش، بسیار مؤثر می‌داند. از این جهت با یک مهندسی بسیار زیبا، اقتصاد سالم را در ساختار خانواده جاسازی کرده است.
مهریه و تأکید بر پرداخت بی‌چون و چرای آن،
هزینة خوراک، پوشاک، و مسکن،
توجه به
ثروت ایتام،
توجه به سهم قانونی مرد و زن در
ارث،
ارزیابی
بلوغ اقتصادی یتیمان، پیش از واگذاری ارث به آنان،
توجه به میراث
یتیمان به عنوان امانتی سنگین،
توصیه‌ای اخلاقی در مورد تقسیم ارث،
توجه به
تفاوت مرد و زن در ارث،
توجه به طبقات میراث بران،
توجه به استقلال اقتصادی زن،
و... از جمله بحث‌های اقتصادی هستند که قرآن شریف، آن را در راستای تحیکم بنیان خانواده مطرح کرده است....
عمده‌ترین راهکارهای که برای دستیابی خانواده به آرامش و آسایش، قابل بیان است عبارتند از: ۱.اصل ازدواج و توجه به شرایط مناسب آن در انتخاب همسر خیلی مهم است،چون در ازدواج گاهی، «اولین اشتباه، آخرین اشتباه است.».....
۲. راهکار بسیار مهم، راهکار عقیدتی و دینی است که به صورت‌های گوناگون انجام می‌گیرد. یاد خدا در چهره‌ی نماز،
روزه، دعا و توسل،
توکل،
تسبیح،
انفاق، ایثار و....
۳.راهکار عاطفی.
۴.راهکار اقتصادی، که در جای خودش بسیار مهم است. بدون اقتصاد سالم، ستون فقرات خانواده می‌شکند و خانواده به آرامش و آسایش دسترسی پیدا نمی‌کند. خانواده
فقیر و به دنبال آن جامعه و کشور فقیر، همیشه سرافکنده و شرمنده هستند و نمی‌توانند صاحب قدرت و اقتدار باشند... از این جهت است که رسول
اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: «خداوندا نان ما را مبارک فرما»
لذا با
مدیریت و برنامه‌های درست و به دنبال آن با تلاش همه جانبه و
قناعت زیبا، زمینه‌های دستیابی آسایش و آرامش خانواده را فراهم و هموار ساخت. این بود اجمالی از یک تفصیل.
۱.کتاب آئین همسرداری، ابراهیم امینی.
۲. همسران برتر، غلامعلی افروز.
۳. حقوق نظام خانواده، علی قائمی.
اندیشه قم.
