گنبد طلای ائمه(ع)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه: گنبد، بارگاه، طلا، ائمه، امامان
پرسش: چرا گنبد ائمه اطهار طلایی است ؟
چرا گنبد ائمه اطهار طلایی است ؟آیا فلسفه خاصی دارد؟ آیا مورد تایید ائمه است؟زندگی ائمه اطهار با ثروت اندوزی مخالف بود.چرادر ساخت گنبد و بارگاه ائمه این همه طلا بکار می رود؟
از جنس
طلا بودن گنبد برخی از امامان دلیل خاصی جز اظهار نهایت
تکریم نسبت به آنان ندارد؛ اصولا ساختن ضریح و حرم برای قبور رهبران مذهبی، به عنوان یک رسم و سنتی اجتماعی ، قرن هاست که در جوامع گوناگون به وجود آمده ، منظور کسانی که این کار انجام می‌دهند، یک نوع احترام و تجلیل نسبت به آن شخصیت است .
از منظر دین اسلام این گونه اعمال بیانگر
تجلیل و
تکریم از شخصیت هاست . اگر این افراد در زمره
علما و بزرگان دین به خصوص
امامان معصوم و فرزندان آنان باشند ، این
اعمال مصداق تعظیم
شعائر الهی است که در
قرآن نشانه
تقوی و بسیار ارزشمند دانسته شده است.
به علاوه این گونه رفتارها در خصوص فرزندان
رسول خدا نوعی اظهار
مودت و محبتی است که از فروع
دین و مزد
رسالت حضرت دانسته شده و در قرآن بر انجام آن سفارش شده است.
و در ساحت
ایمان شیعی از جایگاه رفیع و والایی برخوردار است؛ در نتیجه این گونه امور تنها شکل خارجی و بروز برونی تجلیل و تعظیم از این بزرگواران است که هم ماهیتی دینی دارد و هم بسیار ارزشمند است .
البته در خصوص
مصداق عملی تعظیم و تجلیل و نوع تزیین و تنقیش بارگاه ها ، ممکن است در مواردی اشتباهات و زیاده روی هایی صورت بپذیرد و ضرورت ها در برخی موارد فراموش شود ، اما آیینه کاری و طلاکاری و... به خودی خود نادرست و ناپسند نیست زیرا تکریم و تجلیل نمادهای دینی هم یکی از مهم ترین ابزار ترویج و تبلیغ تفکرات ناب و عمیق دینی به حساب می آید و ماهیت ثروت اندوزی و دنیا طلبی ندارد .
البته در خصوص طلا کاری گنبدها به طور خاص باید به چند نکته توجه داشت :
وقتی بنا بر تکریم و تجلیل یک شخصیت بی بدیل در بین بشریت مانند یک امام است، باید تفاوتی بین او و دیگر شخصیت های مورد احترام انسان ها و یا بارگاه های دیگر سلاطین وجود داشته باشد تا تصور نوعی همسانی برای بینندگان حاصل نشود ؛ این امر در عین کم توجهی اکثر مردم از اهمیت بسزایی برخوردار است .
نمونه این نوع نگرش در بارگاه امامین کاظمین دیده می شود که بر خلاف
سنت معماری اسلامی و شرقی، روی یک بارگاه دو
گنبد قرارگرفته تا نشان دهد در زیر این بقعه دو امام مدفون هستند . برای شیعه هر امام مظهر یک انسان کامل است . باید این عظمت و شکوه به شکلی متفاوت ابراز گردد و این امر تابع سنت های جاری اجتماعی در ملل شرقی نگردد .
در نتیجه یکی از اولین سوالاتی که برای یک بیننده غیر مسلمان با دیدن بارگاه
امام رضا علیه السلام پیش می آید، این است که این همه عظمت و شکوه و هزینه برای یک انسان چه معنایی دارد ؟ این جاست که روشن می شود ما این افراد را در شمار دیگر شخصیت های مورد تکریم و احترام در بین بشر نمی دانیم . نوع تکریم ما منشا عقیدتی و متفاوت دارد.
هرچند در
اسلام بر حقیقت و
روح تعالیم و
معارف دینی تاکید بسیار شده اما ظواهر و امور ظاهری هم از اهمیت بسیاری برخوردار است . نمی توان تاثیر شگرف امور ظاهری را در جلب توجه و تالیف
قلوب به سمت این مکان ها و در نتیجه بهره مندی از معنویت و روحانیت موجود در این مکان ها ، انکار کرد . دستوراتی استحبابی از قبیل خوش صدا بودن موذن و قاری
قرآن یا زیبا و خوش سیما بودن
امام جماعت نشان می دهد که توجه به ظواهر و بهره گیری از قدرت احساسات و تمایلات بصری و حسی بشر برای رهیافت به حقیقت باطنی قابل انکار نیست .
بخش اعظم طلاکاری ها و تزیینات حرم های
امامان توسط متن افراد جامعه تامین می شود و برگرفته از طلا و جواهراتی است که توسط خود مردم از همه اقشار اهدا می‌شود و به نوعی ماهیت این اهداء دل کندن از مال دنیا و امور دنیوی در مسیر
تکریم شخصیت های دینی است، در نتیجه اولا اجتماع آن در بارگاه امامان که مکانی برای تکریم ایشان و
تعظیم خداوند متعال و عبودیت و بندگی اوست عین ماهیت تلاش های ائمه در مسیر اعتلای دین و معنویت است .
ثانیا در این نوع هدایا که به شکل نذر و یا وقف و مانند آن صورت می پذیرد ، متولی امور حق تصرف متفاوت و مطابق میل خود را ندارد و مامور به صرف
اموال در همان مورد
نذر است ، البته اگر خلاف
شرع و
عقل نباشد ؛ در نتیجه طلاهایی که برای گنبد و ضریح نذر یا وقف می شود
شرعا باید در همین مسیر خرج و هزینه شود که چنین شد و می شود .
برخلاف تصور بسیاری از ما امامان معصوم زندگی فقیرانه و مشقت باری نداشتند ، البته ساده زیستی در همه حال پسندیده است و در
امامان ما هم وجود داشته اما به جز برخی حضرات
معصومین که در صدر
اسلام و در شرایط سخت
جامعه می زیسته اند ، چنان که در
تاریخ نقل شده باقی امامان زندگی محترم و حتی با جلالتی داشتند و خدم و حشم بسیار داشتند و از غذای
نیکو تناول می فرمودند .
یکی از شاگردان
امام صادق (ع) می گوید: گاهی امام ما را مهمان می کرد و نان روغنی و غذای لذیذ «خبیص»
با روغن و خرما درست می شد و ... برای ما می آورد. روزی یکی از حاضران عرض کرد:کاش به گونه ای معتدل برای ما غذا آماده می کردی.( این غذا اعیانی است! )
امام فرمود: ما بر اساس امر و تدبیر خدا، امور را
تدبیر می کنیم. اگر خداوند بر ما وسعت بخشد، ما نیز وسعت می بخشیم و هرگاه بر ما تنگ گرفت، ما نیز تنگ می گیریم.
البته در کنار همه این ها این بزرگواران توجه به
فقرا و
مساکین و تواضع و خاکساری را فراموش نمی کردند مثلا در خصوص امام رضا علیه السلام نقل شده که در خانه خود در وقت غذا سفره بزرگی می انداختند . همه افراد خانه اعم از خادمان و غلامان حتی خادمان اصطبل را بر آن می نشاندند و با دست خود از بهترین غذاها برای آن ها می کشیدند ، آن گاه خود شروع به میل غذا می فرمودند.
این موارد نشان می دهد که در نوع زندگی این بزرگواران هم در عین توجه به
فقرا و
مساکین ، شان و جایگاه و موقعیت اجتماعی -با توجه به اوضاع عمومی جامعه- مورد توجه قرار می گرفت و از این گونه امور غفلت نمی شد .
سایت مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
