پیشنهاد ضرب سکه توسط امام باقر به عبدالملک مروان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام باقر،
ضرب سکه،
عبدالملک بن مروان.
پرسش: آیا امام باقر (علیه‌السّلام) به عبد الملک بن مروان پیشنهاد دادند که سکّه مستقل اسلامی را ضرب کرده و به تهدیدات پادشاه روم ترتیب اثر ندهد؟
پاسخ اجمالی: در سال ۷۶ هجری و در زمان عبدالملک بن مروان، ایده ضرب سکّه مستقل اسلامی مطرح شد. عبدالملک دستور داد تا سکه هایی با شعار توحید تهیه شود؛ اما پادشاه روم، عبدالملک را تهدید کرد تا ضرب این نوع سکه را متوقف کند. وی با امام محمد باقر مشورت کرده، امام نیز به عبدالملک فرمود: «تهدید پادشاه روم تو را نگران نسازد و خداوند اجازه نخواهد داد تهدید وی درباره رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) عملی شود.»
اعراب و مسلمانان در ابتدا برای معاملات روزمرّه خود از سکه‌های ضرب‌شده در کشورهای بزرگی چون
ایران و
روم استفاده می‌کردند، اما از آنجا که برخی از عبارات درج شده در سکه‌های رومی بر اساس آموزه‌های اسلامی، عباراتی شرک‌آمیز به شمار می‌آمد، در سال ۷۶ هجری و در زمان عبدالملک بن مروان، ایده ضرب سکّه مستقل اسلامی مطرح شد؛
از طرفی عبدالملک در ابتدای نامههای خود به رومیان، آیه «
قُلْ هُوَ الله اَحَدٌ»
و نام
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را به همراه تاریخ نگارش نامه می‌نوشت، که واکنش پادشاه روم به این رویکرد عبدالملک آن بود که از او خواست تا این کار را ترک کند و تهدید کرد که در غیر این صورت، ما در سکه‌هایی که ضرب خواهیم کرد، نام پیامبرتان را به گونه‌ای خواهیم نگاشت که خوشایندتان نباشد.
از این رو عبدالملک دستور داد تا سکه‌های با شعار توحید تهیه شود که در آن آیاتی مانند «
شَهِدَ اللَّهُ اَنَّهُ لا اِلهَ اِلاَّ هُو...»
و یا آیه اول سوره توحید را بنویسند؛
سپس به تمام سرزمین‌های اسلامی نوشت که سکه‌های با طرح رومی باطل است؛ اما هنگامی که این سکه‌ها با نقش و نگار اسلامی به شهرهای روم رسید، پادشاه روم دوباره نامههای به عبدالملک نوشت و دوباره تهدید کرد تا ضرب سکّه اسلامی را متوقف سازد.
به دنبال تهدید پادشاه روم، عبدالملک با برخی افراد برجسته مشورت‌هایی کرد، اما پیشنهادهای آنان مورد قبولش قرار نگرفت.
روح بن زنباع پیشنهاد داد تا عبدالملک با امام باقر (علیه‌السّلام) نیز مشورتی داشته باشد.
عبدالملک نیز امام (علیه‌السّلام) را خواست و موضوع را با ایشان در میان گذاشت که با این پاسخ امام (علیه‌السّلام) روبرو شد:
تهدید پادشاه روم تو را نگران نسازد؛ و
خداوند اجازه نخواهد داد تهدید پادشاه روم درباره رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) عملی شود. از این رو، از صنعت‌گران بخواهید تا سکه‌هایی از درهم و دینار بسازند که در آنها شعار توحید و نام پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نگاشته شده باشد و در اطراف آن هم نام شهر و نیز سالی را که ضرب سکه در آنها صورت پذیرفته است، نوشته شود. سپس سکه‌ها را از نظر وزن به سه نوع تقسیم و وزن آنها را سی
درهم انتخاب کنید. ده عدد از آنها را به وزن ده مثقال و ده عدد دیگر را شش مثقال و ده عدد آخر را پنج مثقال قرار دهید، چنان‌که وزن همه آنها بر روی هم به بیست و یک
مثقال برسد. به طوری که اگر آنها را از یکدیگر جدا کنند، وزن هر دسته برابر با هفت مثقال باشد و سنگ‌هایی بر آنها قرار دهند که افزایش و کاهش در آنها راه نداشته باشد. سپس درهم‌ها را به وزن ده و دینارها را به وزن هفت مثقال ضرب کنند. (بررسی دقیق چگونگی ضرب سکّه که در این گزارش ذکر شده، فرصتی دیگر را می‌طلبد و هرگونه که باشد در پاسخ به پرسش بالا تاثیرگذار نخواهد بود.) عبدالملک نیز به راه‌کار امام (علیه‌السّلام) عمل کرد و پادشاه روم نیز نتوانست به تهدیدات خود عمل کند.
سایت اسلام کوئست، برگرفته از مقاله "پیشنهاد ضرب سکه توسط امام باقر(ع) به عبدالملک بن مروان"، تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۱/۰۲.
