پایان وقت نماز جمعه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: نماز جمعه،
زوال آفتاب،
ظهر شرعی.
پرسش: پایان وقت نماز جمعه چه زمانی است؟
اوّل وقت نماز جمعه، زوال آفتاب و یا آغاز ظهر شرعی است. این نظریه، مورد اتّفاق فقیهان است؛ امّا در بارۀ آخر وقت آن، پنج نظریه وجود دارد که به قرار زیر است:
وقت نماز جمعه، به‌اندازۀ وقت
نماز ظهر (یعنی تا نزدیک غروب آفتاب) امتداد دارد.
ابن‌ادریس در کتاب
السرائر، و
شهید اوّل در کتاب‌های
الدروس و البیان، این نظریه را پذیرفته‌اند و طبق آن، محدودیتی در وقت نماز جمعه وجود ندارد.
وقت نماز جمعه از اوّل زوال آغاز می‌شود و تا هنگامی که سایۀ شاخص، به اندازۀ خود آن شود (یعنی تقریباً چهار ساعت) امتداد دارد. از این نظریه، به عنوان رأی مشهور فقیهان یاد شده است؛
بلکه علّامه در کتاب
المنتهی،
این رأی را مورد اتفاق نظر می‌داند، و در میان فقهای کنونی،
آیة الله خویی و
آیة الله میرزا جواد تبریزیطبق این نظریه فتوا داده‌اند.
وقت نماز جمعه، از اوّل زوال است تا هنگامی که سایۀ شاخص، به‌اندازۀ دو قدم انسان معمولی یا دوهفتم شاخص گردد؛ یعنی حدود دو ساعت.
این نظریه، از سوی علامهٔ مجلسی و پدر او، مطرح شده و از فقیهان کنونی، امام خمینی و آیة الله فاضل لنکرانی
آن را پذیرفته‌اند.البته امام می‌نویسد:
احتیاط آن است که خواندن نماز جمعه از اول وقت تأخیر نیفتد و اگر تأخیر افتاد، احتیاط آن است که نماز ظهر را انتخاب کنند، گرچه بعید نیست که وقت نماز جمعه تا برگشتن دوپا از سایۀ اشخاص متعارف مردم، امتداد داشته باشد.
وقت نماز جمعه، از اوّل زوال تا یک ساعت است.ظاهراً این فتوا برای اوّلین بار، از سوی یکی از فقهای قرن سوم معروف به "جُعفی” که در کتب رجال به عنوان "الصابونی” معرفی شده، صادر گردید، و در میان فقیهان معاصر، آیة الله محمّد‌علی اراکی
و آیة الله شبیری زنجانی،
این نظریه را پذیرفته‌اند با این تفاوت که بر اساس فتوای آیة الله اراکی، معیار، ساعت نجومی یعنی شصت دقیقه است؛
امّا بر پایۀ نظریۀ آیة الله زنجانی،
معیار، ساعت معوَّج است؛ یعنی یک دوازدهم روز، که بنا بر نظر ایشان وقت نماز جمعه در فصل‌های مختلف، متفاوت است.مثلاً در کوتاه‌ترین روزهای سال، وقت نماز جمعه حدود پنجاه دقیقه می‌شود و در بلندترین روزهای سال، وقت نماز جمعه، حدود یک ساعت و پانزده دقیقه (البته در صورتی که مقصود از روز، طلوع تا غروب آفتاب باشد.) .
وقت نماز جمعه به‌اندازۀ خودِ عمل است؛ یعنی به قدر خواندن دو خطبۀ متعارف و دو رکعت نماز.در میان فقیهان کهن، ابو الصلاح حلبی در کتاب الکافی فی الفقه
و ابن زُهره در کتاب غنیة النزوع
و از فقیهان معاصر، آیات عظام:
گلپایگانی،
سیستانی،
بهجت،
صافیو
مکارم،
این نظریه را پذیرفته‌اند.
با عنایت به اختلاف نظر مراجع تقلید در بارۀ آخر وقت نماز جمعه، و با توجّه این که مرجع تقلید کسانی که در نماز جمعه شرکت می‌کنند، متفاوت است، نکتۀ مهم و شایان توجّه برای امامان محترم جمعه این است که نماز جمعه را به گونه‌ای برپا کنند که مطابق فتوای همۀ مراجع کنونی، صحیح باشد، و بدین‌منظور، فتوای مراجعی را که وقت نماز جمعه را محدود می‌دانند، معیار قرار دهند. در غیر این صورت، لازم است اعلام شود تا کسانی که مقلّدِ این دسته از مراجع هستند نماز ظهر را نیز بخوانند. افزون بر این، کوتاه کردن خطبه سنت اسلامی است.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «پایان وقت نماز جمعه» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۷/۲۹.
