واقعیت صداقت و دروغ
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: دروغ، واقعیت،
صداقت.
پرسش: چگونه می‌توان با دلایل عقلی اثبات کرد که صداقت
امری وجودی و دروغ
امری عدمی است؟ و این‌که به طور کلی
خیر، وجودی و شر عدمی است؟
پاسخ: راست یا دروغ بودن وصفی است که
عقل انسان برای این فعل خارجی در نظر می‌گیرد؛ یعنی اگر آن گزارش و سخن مطابق با واقع بود، می‌گویند این سخن صدق و راست است و گرنه دروغ خواهد بود. به تعبیر فلسفی، «راست» و «دروغ»، ما بازاء خارجی ندارند؛ هر چند منشا انتزاع خارجی دارند.
صدق (راستی – راست‌گویی) و دروغ از اوصاف افعال است؛ یعنی آنچه واقعیت خارجی دارد خود
فعل است. به عبارت روشن‌تر؛ یعنی فعل، آن گزارش و سخنی است که در خارج تحقق پیدا کرده است. و به تعبیر فلسفی تموج هوایی است که ایجاد شده است؛ اما راست یا دروغ بودن وصفی است که عقل انسان برای این فعل خارجی در نظر می‌گیرد؛ یعنی اگر آن گزارش و سخن مطابق با واقع بود، می‌گویند این سخن صدق و راست است و گرنه دروغ خواهد بود. به تعبیر فلسفی، «راست» و «دروغ»، ما بازاء خارجی ندارند؛ هر چند منشا انتزاع خارجی دارند.
البته، در
علم کلام مبحث دیگری مطرح است و آن این‌که آیا
عقل بدون کمک شرع می‌تواند خوبی صداقت و بدی دروغ را بفهمد یا نه؟ این مبحث به
حسن و قبح ذاتی اشیا معروف است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «واقعیت صداقت و دروغ»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۳/۱۲.
