• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نماز پیامبر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: پیامبر اکرم(ص)، آغاز بعثت، سوره حمد.
‌پرسش: در آغاز بعثت تا نزول سوره‌ حمد، پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در نمازها چه سوره‌ای را می‌خواند؟
پاسخ: پیامبر خاتم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ همچون پدر و جدش عبدالمطلب موحد و خداپرست بودند و قبل از بعثت هر سال مدتی را در غار حرا اعتکاف کرده و مشغول مناجات با خدای خویش می‌شدند.


در این‌باره حضرت امیر ـ علیه‌السلام ـ می‌فرمایند: پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در هر سال در کوه حرا اقامت می‌گزید؛ من او را می‌دیدم و جز من او را کسی نمی‌دید.
[۱] نهج‌البلاغه، فیض الاسلام، ص ۷۷۵.

حتی روزی که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ به اسلام (نبوت) مبعوث شدند، در غار مشغول عبادت بودند، و آنچه مسلم است اینکه شکل عبادت و مناجات حضرت مانند نمازی که بعد از بعثت بر حضرت و مسلمین واجب شد، نبوده است.

در این رابطه بین مفسرین اختلاف هست که اولین سوره نازل شده به پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ چه بوده است؟ برخی گفته‌اند: عقیده آیات اولیه‌ سوره‌ علق نازل شده است. برخی آیاتی از سوره‌ مدثر می‌دانند و برخی نیز بر این باورند که سوره حمد (فاتحة الکتاب) اولین سوره‌ای است که بر پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ نازل شد
[۲] قرطبی، جامع الاحکام القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ ه‌ ق، ج ۱، ص ۱۱۴.
ولی قول اول مشهور و طرفدار بیشتری دارد؛ لذا مسلم است که سوره‌ حمد در مکه و در روزهای اول بعثت نازل شده است.
[۳] یعقوبی، ابن واضح، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا، ج ۲، ص ۳۳.
[۴] بیهقی، ابوبکر، دلایل النبوة، ترجمه مهدوی دامغانی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، ۱۳۶۷، ج ۱، ص ۲۶۸.
[۵] قرطبی، جامع الاحکام القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ ه‌ ق، ج ۱، ص ۱۱۶.
[۶] ابن هشام، سیرة النبویة، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۹ ه‌ ق، ج ۱، ص ۲۷۸.


برخی معتقدند که سوره‌ حمد اولین سوره‌ کامل نازل شده به پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ است.
[۷] معرفت، محمدهادی، التمهید، قم، جامعه مدرسین، چ اول، سال ۱۴۱۲ ه‌ ق، ج ۱، ص ۱۲۶، به نقل از زمخشری.


اولین چیزی که از عبادات بر پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ واجب شد نماز بود، طوری که در روزهای اول بعثت بود که جبرئیل به حضور حضرت رسید، و با آب وضو گرفت و نماز ‌خواند و به پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ تعلیم داد.

و اولین نمازی که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ‌ خواندند، نماز ظهر بود.

و سپس آن را به خدیجه ـ سلام‌الله‌علیها ـ و علی ـ علیه‌السلام ـ نیز که جزء اولین اسلام آورندگان بودند، یاد داد.
[۸] بیهقی، ابوبکر، دلایل النبوة، ترجمه مهدوی دامغانی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، ۱۳۶۷، ج ۱، ص ۲۶۸.
[۹] یعقوبی، ابن واضح، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا، ج ۲، ص ۲۳.


نماز، در مکه و در روزهای اول بعثت واجب شده؛

چنان‌که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ فرمودند: «لا صلاة الاّ بفاتحة الکتاب»؛ یعنی نماز بدون حمد و فاتحة الکتاب نماز نیست و اسم نماز نمی‌شود به آن گذاشت.
[۱۰] قرطبی، جامع الاحکام القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ ه‌ ق، ج ۱، ص ۱۱۵.


و از حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ نقل شده است که فرمود: پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در اولین ساعات دعوت به رسالت اولین سخنش این بود که سوره حمد را از اول تا آخر خواندند، و در مدتی که در مکه بودند، نماز را با سوره حمد می‌خواندند و فرمودند: نماز درست نیست، مگر با خواندن سوره‌ فاتحة الکتاب.
[۱۱] عمادزاده اصفهانی، حسین، تفسیر سوره‌ حمد، تهران، نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۰، ص ۱۲۵.
پس خواندن نماز بدون حمد با گفتار آن حضرت سازگار نيست.

سوره‌ حمد تنها سوره‌ كامل است كه بر پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ نازل شده و سو‌ره‌ حمد قبل از وجوب نماز نازل شده و پيامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در تمام عمر شريفش در نمازها سوره‌ حمد را قرائت مي‌كردند نه سوره‌ ديگري.

۱. ↑ نهج‌البلاغه، فیض الاسلام، ص ۷۷۵.
۲. ↑ قرطبی، جامع الاحکام القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ ه‌ ق، ج ۱، ص ۱۱۴.
۳. ↑ یعقوبی، ابن واضح، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا، ج ۲، ص ۳۳.
۴. ↑ بیهقی، ابوبکر، دلایل النبوة، ترجمه مهدوی دامغانی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، ۱۳۶۷، ج ۱، ص ۲۶۸.
۵. ↑ قرطبی، جامع الاحکام القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ ه‌ ق، ج ۱، ص ۱۱۶.
۶. ↑ ابن هشام، سیرة النبویة، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۹ ه‌ ق، ج ۱، ص ۲۷۸.
۷. ↑ معرفت، محمدهادی، التمهید، قم، جامعه مدرسین، چ اول، سال ۱۴۱۲ ه‌ ق، ج ۱، ص ۱۲۶، به نقل از زمخشری.
۸. ↑ بیهقی، ابوبکر، دلایل النبوة، ترجمه مهدوی دامغانی، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، ۱۳۶۷، ج ۱، ص ۲۶۸.
۹. ↑ یعقوبی، ابن واضح، تاریخ یعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا، ج ۲، ص ۲۳.
۱۰. ↑ قرطبی، جامع الاحکام القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ ه‌ ق، ج ۱، ص ۱۱۵.
۱۱. ↑ عمادزاده اصفهانی، حسین، تفسیر سوره‌ حمد، تهران، نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۰، ص ۱۲۵.


سایت اندیشه قم    


رده‌های این صفحه : دفعی و تدریجی بودن نزول | قرآن شناسی | نزول قرآن
جعبه ابزار