نسبت فال بد زدن به امام علی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: طلحه،
علی (علیه‌السّلام)،
بیعت،
تفاّلِ بد،
حبیب بن ذؤیب،
اهل بیت (علیهم‌السلام).
پرسش: ماجرای نسبت «فال بد زدن» به امام علی (علیه‌السّلام) چیست؟
پاسخ:
طلحه، نخستین کسی بود که با علی (علیه‌السّلام) بیعت کرد. دست طلحه، ناقص بود. از این روی، فال بد زدند که این بیعت، دوام نخواهد داشت.
در این که تفاّلِ بد را چه کسی بر زبان‌ها انداخت، منابع، یکْ داستان نیستند. برخی آن را به شخصی به نام حبیب بن ذؤیب نسبت داده‌اند و بعضی آورده‌اند که مردی از
بنی‌اسد، فال بد زد و گفت: نخستین کسی که بیعت را آغاز کرد، دستی ناقص است. این کار، به سامان نرسد.
امّا روایاتی هم این «تطیّر» را به امام علی (علیه‌السّلام) نسبت داده و نوشته‌اند که آن بزرگوار، به هنگام بیعت او فرمود:
چه قدر سزاوار است که [
این بیعت
] شکسته شود!
امّا به نظر می‌رسد که این نسبت، استوار نباشد و بر نااستواری آن، به
عقل و نقل می‌توان استناد کرد.
بی‌گمانْ عقل، در هنگامه‌ای آن چنان، که مردمانْ یکسر بر پیمانی گرد آمده‌اند، تفاّل به ناکامی را روا نمی‌دارد و از این‌روی، هیچ خردمندی چنین نمی‌کند. چگونه علی (علیه‌السلام)، آن خردمند بی‌بدیل، در نخستین روز بیعت، در میان مردمْ نقضِ بیعت یکی از برجسته‌ترین چهره‌های سیاسی را مطرح می‌سازد، آن هم با استناد به
تطیّر و تفاّل؟!
این‌گونه سخن راندن، از یک سو جوّ
شایعه را برای سست کردن پایه‌های حکومت، دامن می‌زند و از سوی دیگر، نوعی ترغیب برای شکستن پیمان است و بی‌گمان، افترایی است بر امام.
به علاوه، در روایات فراوانی، تطیّر، ناپسند تلقّی شده است و مردم، از تطیّر بازداشته شده‌اند و بر این نکته تاکید شده است که
اهل بیت (علیهم‌السلام)، فالِ بد نمی‌زنند و....
بدین سان، بسیار بعید است که امام (علیه‌السّلام) چنین سخنی بر زبان آورد و یا به عملی این‌گونه نااستوار، دست یازد.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «نسبت فال بد زدن به امام علی» تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۱/۰۸.
