منافات نداشتن مس آیات قرآن با تفسیر آن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن، علما،
تفسیر،
مطهرون،
طهارت ظاهری،
طهارت باطنی.
پرسش: قرآن در
آیه «لا یمسّه الا المطهرون»، اعلام می‌کند که تنها
معصومان (علیه‌السّلام) توانایی نزدیک شدن به معارف قرآنی را دارند. پس چرا دیگران به قرآن استناد کرده و حتی آن‌را تفسیر می‌نمایند؟
پاسخ اجمالی: برای آیه «لا یمسّه الا المطهرون» دو معنا بیان شده است؛ یکی عدم جواز مسّ ظاهر آیات قرآن، مگر با طهارت ظاهری، و دیگری نرسیدن به حقیقت معارف قرآن، مگر با طهارت باطنی؛ اما هیچ‌یک از این دو معنا نفی کننده فهم ظاهر آیات قرآن (بر اساس ضوابط و شرایط آن) نیستند.
همچنین علمای
اصول فقه در بحث «
حجیت ظواهر کتاب» قائل به جواز استفاده از ظاهر آیات قرآن کریم هستند و روایات عرضه احادیث بر قرآن نیز از مهم‌ترین ادله بر جواز استناد به معنای ظاهری قرآن کریم‌اند.
برای آیه شریفه «لا یَمَسُّهُ اِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ»
دو معنا بیان شده است؛ یکی عدم جواز مسّ ظاهر آیات قرآن، مگر با طهارت ظاهری، و دیگری نرسیدن به حقیقت معارف قرآن، مگر با طهارت باطنی؛ اما هیچ‌یک از این دو معنا نفی کننده فهم ظاهر آیات قرآن (بر اساس ضوابط و شرایط آن) نیستند.
به همین جهت، استناد به آیات قرآن و استنباط احکام از آنها، برای غیر معصوم (علیه‌السّلام) جایز بوده و معیار تشخیص
روایات مجعول از اصیل قرار گرفته است.
به دیگر سخن؛ «المطهرون» دارای معنای ظاهری و باطنی است که بیانگر مراتب طهارت است و علمای دین و مفسّران قرآن هم با توجه به مراتب طهارت ظاهری و باطنی و طبق میزان درک خود و با توجه به روایات خود ائمه و آیات دیگر قرآن و نیز علوم مورد نیاز به تفسیر قرآن می‌پردازند. به همین جهت، علمای
اصول فقه در بحث «
حجیت ظواهر کتاب» قائل به جواز استفاده از ظاهر آیات قرآن کریم شده‌اند. از مهم‌ترین ادله بر جواز استناد به معنای ظاهری قرآن کریم، روایات عرضه احادیث بر قرآن می‌باشد که طبق آنها، حدیثی که مخالف قرآن کریم باشد از
حجیت ساقط خواهد بود. تحقق این هدف و تشخیص
روایات صحیح از سقیم، متوقف بر امکان فهم آیات قرآن است و اگر فهم آیات نیز متوقف بر ورود روایتی در خصوص معنای آن باشد، در این صورت معیار قرار گرفتن قرآن کریم برای تشخیص روایات جعلی از حقیقی، غیر منطقی خواهد بود.
البته آنچه گفته شد به این معنا نیست که فهم قرآن کریم بدون هیچ قید و شرطی برای همگان جایز است، بلکه استنباط از قرآن کریم و استناد به آن در مسائل مختلف نیازمند شرایط و ضوابطی است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «منافات نداشتن مس آیات قرآن با تفسیر آن»، تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۲/۲۴.
